Tất cả những đứa trẻ nương tựa cửa chùa đều được đại đức Thích Thanh Quang - Trụ trì chùa Thanh Sơn khai sinh theo họ mình (thầy Quang họ Chế) như trường hợp của cháu Chế Kim Phát, Chế Tầm Xuân, Chế Kiến Phúc…
Cháu Chế Kỳ Hà 2 chân bị khoèo bẩm sinh, không rõ cha, được mẹ mang đến gửi chùa. Thầy Quang lấy họ mình đặt tên khai sinh cho cháu, vừa nuôi cháu lớn lên vừa nhiều lần đưa cháu đến bệnh viện mổ để mang lại đôi chân lành lặn cho cháu. Nay Hà đã 16 tuổi, đi lại gần như người lành.
Bà Đoàn Thị Mười (75 tuổi, quê xã Cam Hải Đông) chồng mất, không có con. Năm 2003, bà vào chùa tìm nơi nương tựa lúc tuổi già. Hôm đó có một cô gái trẻ đến cổng chùa bỏ lại đứa con trai còn đỏ hỏn. Bà Mười mang cháu vào nuôi, lấy họ thầy Quang đặt tên cho cháu, bây giờ cháu đã khôn lớn, khỏe mạnh, học rất thông minh.
Được biết, chùa Thanh Sơn trước kia do hòa thượng Thích Trí Đạt trụ trì, nhưng từ khi thầy Đạt viên tịch vào năm 1939, chùa bị bỏ hoang. Năm 1996, trước yêu cầu của người dân, Giáo hội Phật giáo tỉnh Khánh Hòa bổ nhiệm thầy Quang về trụ trì chùa cho đến giờ.
Lúc thầy Quang mới về, làng Thủy Triều còn heo hút, hoang sơ. Cuộc sống của người dân lam lũ, nghèo khó, trẻ em ngày hai bữa đi bắt cá, mò cua, không được đến trường. Thấy vậy thầy nhận đỡ đầu, nuôi các cháu ăn học. “Thấy nhiều đứa trẻ chăm chỉ, ngoan ngoãn, học hành ngày càng tiến bộ, các gia đình đem con đến chùa gửi ngày một nhiều. Và rồi không biết từ lúc nào, chùa Thanh Sơn trở thành địa chỉ từ thiện của trẻ mồ côi, người già cô đơn không nơi nương tựa”, thầy Quang bộc bạch.
Thầy Quang tâm sự: “Tôi luôn mong ước một điều là các bậc cha mẹ hãy vì con cái mà đừng bao giờ chia tay, ly dị hoặc đẩy các cháu ra đường. Bởi vì dẫu có một mái ấm bình yên như chùa Thanh Sơn, các cháu vẫn luôn khao khát tình thương yêu của cha mẹ”.
Chuyện lo ăn, chỗ ở, chữa bệnh và học hành cho gần 130 con người không phải là chuyện đơn giản. Theo thầy Quang, tiền ăn mỗi tháng bình quân hơn 30 triệu đồng, số tiền này phần lớn nhờ vào sự giúp đỡ của các gia đình phật tử từ khắp nơi. Các chi phí khác như học hành, chữa bệnh… cho các cháu, nhà chùa đều dựa vào thu hoạch hoa trái trong khu vườn chùa.
Theo thầy Quang, những em nhỏ ở đây được nuôi dưỡng từ nhỏ, đến tuổi đi học các em cũng được học như bao bạn bè cùng trang lứa. Còn những em có hoàn cảnh khó khăn, bị nghỉ học giữa chừng, khi vào chùa, việc đầu tiên thầy Quang mong muốn là làm sao để cho các em được tiếp tục tới trường.
Hai anh em Vũ Tiến Trình và Vũ Tiến Đạt (ngụ xã Ninh Sơn, TX Ninh Hòa) cha mẹ bị tai nạn, không còn khả năng nuôi con nên phải tìm đến chùa. Những tưởng đến chùa chỉ để kiếm miếng cơm, không ngờ sau hơn 15 năm nương nhờ cửa Phật, giờ đây cả hai đều đã học xong đại học, có công ăn việc làm ổn định.
Thầy Quang chia sẻ thêm: “Bên cạnh việc chăm lo nơi ăn, chốn ở, tạo điều kiện cho các cháu tới trường, tôi đã cho xây dựng 1 phòng học vi tính và mở lớp dạy thêm tiếng Anh ngay tại chùa để giúp các cháu có thể tiếp cận với công nghệ thông tin và nâng cao kiến thức. Để thực hiện thường xuyên hoạt động của các lớp học này, tôi rất mừng khi được Hội Bảo trợ Yersin hàng tháng ủng hộ 3 triệu đồng để hỗ trợ cho giáo viên”.
Thấm nhuần triết lý nhà Phật “Tình thương, lòng từ bi và sự cưu mang” là biểu tượng của chiều sâu văn hóa, thầy Quang đã tận tâm, tận lực vì nhà mở trong chùa. Từ ngôi chùa này, có nhiều số phận không may mắn trưởng thành, được chắp cánh ước mơ tươi đẹp để các em vững bước vào đời.