Làm việc bằng tình yêu nghề
Mới đây, dự thảo Thông tư quy định về tiêu chuẩn sức khỏe của nhân viên đường sắt trực tiếp phục vụ chạy tàu hướng tới 3 nhóm: lái tàu, phụ tàu; trưởng tàu, trưởng dồn, trực ban chạy tàu ga, nhân viên điều độ chạy tàu tuyến, điều độ chạy tàu ga, nhân viên gác ghi, nhân viên ghép nối đầu máy, toa xe; và nhóm nhân viên tuần đường, cầu, hầm, gác hầm, nhân viên gác đường ngang, cầu chung. Thành viên ban soạn thảo cho biết, so với lái xe, thể lực và sức khoẻ của lái tàu yêu cầu cao hơn do đặc thù nghề nghiệp. Tuy nhiên, nhiều nhân viên đang công tác trong ngành đường sắt cho rằng với đặc thù công việc của ngành vấn đề sức khỏe là rất quan trọng nhưng nếu chỉ cần thể lực sức khỏe thì chưa đủ.
Trò chuyện với chúng tôi, anh Hoàng Mậu Hưng, nhân viên gác chắn tàu cho biết với thâm niên gần 20 năm trong nghề, anh có rất nhiều câu chuyện, nỗi trăn trở về nghề để rồi mỗi khi nhớ lại anh cũng thấy phục chính bản thân vì đã có thể theo nghề lâu như vậy. “Công việc của chúng tôi là đảm bảo an toàn cho đường sắt, đồng nghĩa với việc bảo đảm sự an toàn của người đi đường. Thế nhưng, đôi khi những người đi đường lại không hiểu được điều đó, ý thức chấp hành luật lệ giao thông, cách cư xử, thái độ của người đi đường nhiều khi chưa có văn hóa.
Mỗi khi có tàu đến chúng tôi phải đóng hai rào chắn lại, nhưng nhiều người tham gia giao thông lại văng chửi, đánh và bắt chúng tôi mở chắn. Con trai làm công việc này còn đỡ, chứ thương chị em phụ nữ phải thức thâu đêm, công việc của chúng tôi làm theo ca nên vất vả, nếu không yêu nghề thì sẽ không thể trụ được. Ngành đường sắt hiện nay chẳng như xưa nữa, ngày nay, để mà tìm được những người trẻ đi làm công việc này là một điều rất khó. Tôi thấy những quy định về sức khỏe trong dự thảo có nhiều điểm hơi quá khắt khe và bất hợp lý.
Con người sinh ra ai cũng mong muốn đẹp nhưng bản thân mỗi người không thể tự chọn được, hiện nay phẫu thuật thẩm mỹ cũng thành đẹp hơn. Nếu một người đẹp hoàn hảo rồi thì chắc họ sẽ tìm công việc khác chẳng hạn như làm tiếp viên hàng không chứ có khi cũng không theo công việc bên ngành đường sắt” - anh Hưng bộc bạch.
“Chúng tôi, những người cùng làm với nhau thường than phiền, chia sẻ sự chán nản, mệt mỏi bởi chỉ có trong nghề mới hiểu được sự cực nhọc như thế nào. Ngoài sức khỏe, gác trạm chắn cần nhất vẫn là kinh nghiệm, khi sự cố xảy ra, nếu xử lý không kịp có thể sẽ gây tai họa lớn. Bởi vậy, theo tôi câu chuyện sức khỏe đối với những nhân viên như chúng tôi là quan trọng nhưng đừng áp những tiêu chí như ngực lép, răng vẩu... vô lý như vậy, chọn sức khỏe cũng cần chọn kinh nghiệm, chọn trách nhiệm chứ chẳng thể chọn thẩm mỹ được” - một nữ nhân viên gác chắn chia sẻ.
Không mặn mà ứng tuyển ngành đường sắt
Trước những ý kiến chia sẻ của nhân viên đang trực tiếp công tác trong ngành chúng tôi đã có cuộc trò chuyện với ông Bùi Thế Thành thành viên tổ soạn thảo Dự thảo Thông tư Quy định về tiêu chuẩn sức khỏe của nhân viên đường sắt trực tiếp phục vụ chạy tàu để có cái nhìn toàn diện hơn về câu chuyện tuyển dụng cũng như những khó khăn mà ngành đang gặp phải.
Nói về vấn đề này, ông Thành cho biết: “Trước hết, với cá nhân tôi việc xây dựng dự thảo Thông tư là điều cần thiết. Bởi đối với nhân viên đường sắt trực tiếp phục vụ trên tàu là lao động thuộc loại nặng nhọc độc hại loại 4, loại 5 nên sức khỏe phải tốt, vì thế mà việc xây dựng khung tiêu chuẩn cho nhân viên trực tiếp phục vụ chạy tàu là điều
rất quan trọng. Tuy nhiên, những tiêu chuẩn về sức khỏe được đưa ra trực tiếp trong dự thảo thì với chúng tôi những người không có chuyên môn trong lĩnh vực sức khỏe thì không thể đánh giá được tiêu chuẩn đó. Đối với ngành đường sắt hiện nay, việc tuyển dụng nhân viên trực tiếp phục vụ chạy tàu thực tế với doanh nghiệp đang gặp khó khăn, và trong lĩnh vực quản lý nhà nước hiện nay là thực hiện chủ trương của Chính phủ hỗ trợ và tạo mọi điều kiện cho doanh nghiệp để phát triển, vì vậy mà chúng tôi cũng mong muốn các cơ quan chức năng xây dựng bộ tiêu chuẩn tuyển dụng nhân viên làm sao cho hợp lý”.
Chia sẻ về nguyên nhân gây nên những khó khăn, ông Thành cũng nhấn mạnh thêm, nguyên nhân có rất nhiều, do thị phần ngành đường sắt giảm, do cạnh tranh khách hàng với những phương tiện khác, trong đó có phương tiện đường bộ, hàng không, đường thủy,… Thị phần giảm thì đời sống của cán bộ, công nhân viên đường sắt sẽ giảm. Thực tế trong ngành hiện nay có rất nhiều người xin thôi việc hoặc xin chuyển ngành khác do thu nhập thấp và lao động thuộc diện nặng nhọc. Hơn thế nữa, việc đào tạo một lái tàu mất rất nhiều thời gian khiến nhiều người không còn muốn ứng tuyển. Do những yếu tố trên mà thời gian gần đây, số lượng người ứng tuyển vào ngành đường sắt cũng đã giảm đi rõ rệt. Hiện tại, thị phần vận tải của ngành đường sắt mới chỉ chiếm khoảng 0,4% tổng sản lượng vận tải khách toàn ngành.
Lo ngại răng vẩu không thổi được còi?
Liên quan dự thảo Thông tư quy định tiêu chuẩn sức khỏe tuyển dụng và sức khỏe định kỳ của nhân viên đường sắt trực tiếp chạy tàu, mới đây Ban soạn thảo dự thảo đã tiếp thu các ý kiến của hội đồng thẩm định và cho biết sẽ chỉnh sửa dự thảo theo hướng bỏ các tiêu chí hiện không còn phù hợp.
Ông Nguyễn Huy Quang - Vụ trưởng Vụ Pháp chế Bộ Y tế cho hay, dự thảo lần này cơ bản là theo tiêu chuẩn sức khỏe nhân viên đường sắt đã áp dụng từ nhiều năm qua, tuy nhiên, một số tiêu chí đã không còn phù hợp, cần điều chỉnh. Ví dụ trước đây, nhân viên chắn tàu cần phải thổi còi báo hiệu, do đó, nếu răng vẩu nhiều sẽ không thổi còi được, nhưng bây giờ còi đã được thay bằng chuông báo, hệ thống đèn báo, nên có vẩu cũng không còn ảnh hưởng đến chất lượng công việc. Hoặc với một số tiêu chí về sinh dục cũng không nhất thiết phải đưa ra quá chi tiết như dự thảo lần 1 đã nêu, vì trong quá trình tuyển dụng hay công tác, ứng viên sẽ được khám sức khỏe định kỳ. Do đó, dự thảo sửa đổi sẽ còn khoảng 9 tiêu chí sức khỏe với các chỉ số cơ bản nhất. Chẳng hạn như về vòng ngực sẽ không nhất thiết đưa ra chỉ số tính bằng cm, mà sẽ chỉ cần đánh giá không có rối loạn hô hấp, bằng thiết bị chuyên khoa.
