Vụ một thửa đất 2 giấy bán viết tay tại phường Lào Cai (kỳ 2): Nhiều “điểm mờ” cần cơ quan điều tra làm sáng tỏ
Như Báo Pháp luật Việt Nam đã phản ánh trước đó tại phóng sự “Lào Cai: Một thửa đất có tới 2 giấy bán viết tay dẫn đến tranh chấp phức tạp, kéo dài”, đăng tải ngày 28/10/2025 thông tin về sự việc theo “Đơn kêu cứu” của bà Đỗ Thị Hạt (trú tại Tổ 3 Duyên Hải, phường Lào Cai, tỉnh Lào Cai). Sự việc có liên quan đến nhiều cá nhân, tổ chức với nhiều hồ sơ, giấy tờ, thủ tục pháp lý cần các cơ quan chức năng sớm vào cuộc điều tra để làm rõ, đảm bảo quyền lợi của người dân cũng như tính nghiêm minh của pháp luật.
Lời TS: Một thửa đất vốn đã được chuyển nhượng quyền sử dụng từ năm 2011, đến nay sau hơn 10 năm bỗng trở thành tranh chấp phức tạp chưa có hồi kết, mặc dù đã có các phiên tòa xét xử từ sơ thẩm, phúc thẩm tại địa phương đến Giám đốc thẩm Toà án nhân dân cấp cao tại Hà Nội. Nguyên nhân cũng bởi chủ sử dụng đất ban đầu ký tới 2 giấy bán đất viết tay khác nhau. Cùng với đó, theo tiến trình những diễn biến của vụ việc có nhiều hồ sơ giấy tờ liên quan đến từ cả 2 bên, vậy nhưng đâu mới là giấy tờ có nguồn gốc pháp lý và những căn cứ pháp luật rõ ràng?
Những "điểm mờ" cần xem xét lại để làm rõ
Ngày 22/06/2011, bà Đỗ Thị Hạt có thoả thuận mua bán thửa đất của bà Kim Thị Dung (SN: 1945, trú tại Đội 9, xã Đồng Tuyển, TP Lào Cai cũ). Thửa đất có diện tích là 9.437m2, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số M878791 do UBND Thị xã Lào Cai cấp ngày 10/10/1998, vào sổ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 386/QSDĐ. Mảnh đất có mặt tiền rộng 35m nằm song song với đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai, có giáp ranh: Bên phải giáp với đất ông Trần Văn Hạnh; Phía sau giáp với đất ông Hoàng Văn Giang, ông Hoàng Văn Nhuận, ông Hoàng Văn Tiến.
Bà Dung bán cho bà Hạt 30m mặt tiền với số tiền 60 triệu đồng, còn lại 5m cho con trai là Trần Đăng Khoa. Chữ ký và chữ viết trong giấy viết tay mua bán đất này đã được Phòng Kỹ thuật Hình sự - Công an tỉnh Lào Cai giám định là đúng.
Kèm theo “Giấy bán đất” viết tay này là 01 bản Hợp đồng ủy quyền thể hiện việc bà Dung chuyển quyền sử dụng đất cho bà Hạt, khi đó được công chứng tại Văn phòng Công chứng Lào Cai, số công chứng 123, quyển số 02/2011-TP/CC-SCC/HĐGD. Việc mua bán, sử dụng thửa đất này của bà Hạt được tổ trưởng TDP cùng nhiều người là hàng xóm, các hộ giáp ranh xác nhận là đúng sự thật.
Ngày 13/04/2012, bà Hạt chuyển nhượng quyền sử dụng thửa đất trên cho 3 người là ông Lê Văn Tạo, ông Nguyễn Văn Phúc và Đỗ Văn Chinh. Trong đó, thửa đất tách cho ông Đỗ Văn Chinh có diện tích 1.379m2 (bà Hạt nhờ ông Chinh là cháu ruột đứng tên hộ). Việc chuyển nhượng này bà Hạt cho biết, nhờ một người tên Trương Thị Thanh thực hiện cùng với lời hứa sẽ cho bà Thanh 10m mặt tiền trong thửa đất trên.
Đến năm 2015, bà Hạt bán cho bà Tỵ một phần trong diện tích 1.379m2 đất mà ông Chinh đang đứng tên, vì vậy đến năm 2016 đã tiếp tục nhờ bà Trương Thị Thanh đi làm thủ tục tách thửa cho bà Tỵ, gồm cả 10m mặt tiền mà bà Hạt hứa cho bà Thanh trước đó.
Tuy nhiên, bà Hạt cho rằng sau khi có giấy tờ liên quan đến thửa đất, bà Thanh đã không thực hiện như yêu cầu của mình mà tự ý làm giả một số giấy tờ để chuyển nhượng quyền sử dụng toàn bộ thửa đất 1.379m2 đứng tên ông Đỗ Văn Chinh sang thành Trương Thị Thanh mà bà Hạt không hề hay biết.
Kể từ đây, tranh chấp đã bắt đầu nảy sinh dẫn đến những đơn thư, khiếu kiện kéo dài cho tới nay, và tờ “giấy bán đất” viết tay thứ 2 cũng bắt đầu xuất hiện.
Cụ thể, theo hồ sơ bà Hạt cung cấp, là 1 giấy bán đất khác giữa bà Kim Thị Dung với bà Trương Thị Thanh với người làm chứng là Trần Thị Huệ (là con gái bà Dung). Diện tích 30mx50m, bên phải giáp nhà ông Tỷ, bên trái giáp nhà chị Hương. Cũng với số tiền là 60 triệu đồng.
Bà Hạt cho biết, tờ giấy mua bán đất này “có vấn đề” khi không có thông tin nào về số lô, số thửa hay số giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Tờ giấy bán đất đề ngày 15/10/2010, nhưng hộ giáp ranh ghi “chị Hương” thì bà Hạt cho hay, người này năm 2015 mới mua đất của bà Kim Thị Dung (5m đất đã gửi bà Hạt trước đó) và năm 2017 mới về đây sinh sống.
Vấn đề này, bà Hạt cho rằng là một “điểm mờ” cần cơ quan chức năng xem xét, giám định chữ viết bản gốc cũng như xác minh nhân chứng cùng các hộ giáp ranh để làm rõ dấu hiệu giấy tờ có bị làm giả hay không, bởi bà Kim Thị Dung không thể bán cùng một mảnh đất cho 2 người khác nhau là Đỗ Thị Hạt và Trương Thị Thanh như vậy.
Tranh chấp 1.379m2 đất kéo dài, ảnh hưởng nhiều người
Cũng từ tờ “Giấy bán đất” thứ 2 này, các giấy tờ giữa bà Trương Thị Thanh và ông Đỗ Văn Chinh (người đứng tên thửa đất 1.379m2) cũng bắt đầu xuất hiện. Đầu tiên là tờ “Giấy bán đất thứ ba” ký ngày 10/8/2012, với nội dung thể hiện ông Đỗ Văn Chinh bán cho bà Trương Thị Thanh thửa đất 1.379m2 với giá 200 triệu đồng, người làm chứng Đỗ Thị Hạt. Nhưng bà Hạt cho biết, bản thân mình và cháu ruột là ông Chinh không ký tên, không hề biết đến văn bản này, cũng không ai nhận được số tiền 200 triệu đồng của bà Thanh. Là cháu ruột của bà Hạt, nhưng tại sao ông Đỗ Văn Chinh lại xuất hiện trong những giấy tờ mua bán đất của bà Trương Thị Thanh dẫn đến tranh chấp như hiện tại?
“Năm 2010 bà Thanh có nhu cầu mua mảnh đất vườn tạp của bà Kim Thị Dung tại thôn 9, xã Đồng Tuyển, thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai (cũ) với diện tích 1.329m2. Do việc mua đất vườn tạp, muốn chuyển đổi mục đích sử dụng đất, cần phải có người có sổ hộ khẩu cư trú tại xã Đồng Tuyển, thành phố Lào Cai, vì vậy bà Hạt đã cho bà Thanh mượn sổ hộ khẩu của ông Đỗ Văn Chinh và bà Đoàn Thị Tuất nhờ ông Chinh và bà Tuất đứng tên hộ thửa đất mà bà Thanh đã mua của bà Kim Thị Dung nói trên.
Sau này do chính sách nhà đất thay đổi, bà Thanh đã yêu cầu ông Chinh và bà Tuất làm thủ tục chuyển nhượng quyền sử dụng đất của thửa đất trên trả lại cho bà Thanh, khoảng 10 giờ ngày 30/06/2020 bà Thanh, ông Chinh và bà Tuất đã ra văn phòng công chứng Nguyễn Anh Liễu tại địa chỉ số 051, đường Lý Đạo Thành, phường Kim Tân, thành phố Lào Cai để ký, lăn tay hoàn tất thủ tục chuyển nhượng quyền sử dụng thửa đất từ ông Chinh, bà Tuất sang cho bà Thanh.”
Trích nguyên văn từ “Biên bản lấy lời khai của đương sự” ngày 04/01/2022 của TAND thành phố Lào Cai (cũ).
Tiếp theo, là bản Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất kèm theo tờ “Giấy bán đất thứ ba” trên thể hiện việc bà Thanh được ông Chinh chuyển quyền sử dụng đất. Tại bản hợp đồng chuyển nhượng này thì chữ ký của ông Đỗ Văn Chinh là đúng, nhưng lý do cả ông Chinh và bà Hạt đều cho rằng, bà Thanh khi đó đã gọi điện cho bà Hạt hỏi địa chỉ và tìm về nhà của ông Chinh tại huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định (địa chỉ khi đó), và đã cầm theo bản hợp đồng soạn sẵn để lấy chữ ký của ông Chinh (cùng vợ là Đoàn Thị Tuất).
Số chứng minh nhân dân của bà Đoàn Thị Tuất thể hiện tại bản Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa ông Đỗ Văn Chinh và bà Trương Thị Thanh thể hiện số chứng minh: 161723366, cấp ngày 18/08/2010 không trùng khớp so với số chứng minh và ngày cấp trong bản gốc.
Đến ngày 30/6/2020, bà Thanh mang hồ sơ liên quan đến thửa đất 1.379m2 đến văn phòng công chứng (địa chỉ: Số 51 Lý Đạo Thành, phường Lào Cai, tỉnh Lào Cai) để chứng thực. Theo biên bản lấy lời khai của đương sự ngày 24/12/2021, công chứng viên Nguyễn Anh Liễu khi đó tiếp nhận các giấy tờ và xác nhận “đều là bản gốc”. Thế nhưng, tại Phiếu yêu cầu công chứng hợp đồng này, văn bản thể hiện chỉ duy nhất hợp đồng chuyển nhượng là bản gốc.
Bà Hạt cho rằng đây là “điểm mờ” tiếp theo cần làm rõ, bởi chứng minh thư cùng sổ hộ khẩu của bà Đoàn Thị Tuất đều được bà Hạt cất giữ từ trước, cùng với đó thì bản photo chứng minh thư của bà Tuất mà bà Thanh cung cấp đang sai lệch về số chứng minh và ngày cấp chứng minh.
Hơn nữa, việc công chứng mà không có bản gốc thì không thể đảm bảo việc phát hành các hợp đồng cũng như chứng thực các bản sao từ bản chính theo quy định của pháp luật.
Với những hồ sơ, giấy tờ đã chuẩn bị như đã kể trên, bà Trương Thị Thanh tiến hành các thủ tục để cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Cụ thể, ngày 22/7/2020 Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Lào Cai (khi đó) đã cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho bà Trương Thị Thanh đối với thửa đất 1.379m2 (diện tích trong sổ 1.329m2), số giấy chứng nhận CU742474, số vào sổ cấp GCN CS-02268.
Thời điểm này, bà Hạt vẫn chưa biết đến việc bà Thanh đã hoàn tất và đứng tên trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng thửa đất 1.379m2. Chỉ đến khi bà Tỵ xây tường rào đất đã mua của bà Hạt trước đó thì bà Thanh nói “tôi đã mua của ông Chinh hai trăm triệu đồng rồi, bà Hạt làm gì có đất mà bán”. Lúc này, bà Hạt mới biết và làm đơn gửi TAND thành phố Lào Cai đề nghị can thiệp.
Ngày 19/4/2022, TAND thành phố Lào Cai xét xử tuyên bản án số 05/2022/DSST, sau đó HĐXX đã công nhận 2 tờ giấy mua bán viết tay của bà Dung và ông Chinh là đúng, bản hợp đồng chuyển nhượng giữa ông Chinh và bà Thanh là hợp lệ, tuyên mảnh đất trên vẫn thuộc quyền sở hữu của bà Trương Thị Thanh.
Bà Hạt không đồng ý với bản án trên nên đã đi tra cứu hồ sơ và kháng cáo lên TAND tỉnh Lào Cai. Đến ngày 10/11/2022, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Lào Cai (khi đó) đã có quyết định huỷ giấy chứng nhận nêu trên của bà Trương Thị Thanh với lý do thực hiện theo bản án phúc thẩm số 20/2022/DS-PT của TAND tỉnh Lào Cai, tuyên hợp đồng số 723 ngày 30/6/2020 là vô hiệu buộc bà Trương Thị Thanh phải trả lại đất cho ông Đỗ Văn Chinh. Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Lào Cai sau đó đã cấp trả lại giấy chứng nhận số DG823985 cho ông Đỗ Văn Chinh.
Bà Trương Thị Thanh không đồng ý với bản án, cho rằng quyền lợi của mình tại thửa đất 1.379m2 đang không được đảm bảo nên tiếp tục gửi đơn đề nghị TAND Cấp cao tại Hà Nội xem xét lại bản án phúc thẩm. Từ đó, Chánh án TAND Cấp cao tại Hà Nội ra Quyết định Kháng nghị và đề nghị đưa vụ án ra xét xử theo thủ tục Giám đốc thẩm. Tại phiên xét xử Giám đốc thẩm, do được Viện kiểm sát Nhân dân Cấp cao tại Hà Nội chấp nhận nên Chủ toạ phiên toà đã tuyên Huỷ toàn bộ bản án Phúc thẩm nêu trên và giao hồ sơ về TAND tỉnh Lào Cai xét xử lại theo thủ tục phúc thẩm theo đúng quy định...
Diễn biến tiếp theo, tại hồ sơ bà Đỗ Thị Hạt cung cấp, ngày 12/6/2023 TAND tỉnh Lào Cai có biên bản giao nhận hồ sơ với nội dung bà Trương Thị Thanh xin rút lại tài liệu chứng cứ gốc là: Giấy bán đất với Kim Thị Dung ngày 15/10/2010 và Giấy bán đất với Đỗ Văn Chinh ngày 10/8/2012 (Những giấy tờ này được bà Thanh giao nộp tại TAND thành phố Lào Cai trước đó, vào ngày 21/3/2022).
Đây đều là những giấy tờ, chứng cứ quan trọng để bà Thanh chứng minh quyền sử dụng của mình đối với thửa đất 1.379m2 đang xảy ra tranh chấp với bà Đỗ Thị Hạt, nhưng tòa án lại cho bà Thanh lại xin rút về ngày 9/6/2023 và đây cũng là những giấy tờ mà bà Hạt cho rằng không có thực, có dấu hiệu bị làm giả.
Đến tháng 8/2024, khi bà Đỗ Thị Hạt và ông Đỗ Văn Chinh có đơn đề nghị TAND tỉnh Lào Cai trưng cầu giám định 2 tờ Giấy bán đất viết tay của bà Trương Thị Thanh thì lại nhận được thông báo từ chối yêu cầu giám định, với nội dung bà Trương Thị Thanh chưa tìm thấy bản gốc. Vì vậy, “không có đối tượng cần giám định để tiến hành trưng cầu giám định theo yêu cầu”.
Đến đây, bà Hạt gặp khó khăn khi chứng cứ quan trọng chứng minh giao dịch mua bán giữa bà Thanh - bà Dung và bà Thanh - ông Chinh tạm “biến mất”, nhưng phiên phúc thẩm ngày 7/9/2024 diễn ra và HĐXX tuyên “ông Chinh phải trả lại đất cho bà Thanh”.
Bà Hạt cho rằng đây là “điểm mờ” tiếp theo, đề nghị cơ quan điều tra vào cuộc làm rõ, việc trưng cầu giám định giấy mua bán đất bản gốc của bà Thanh cũng là “nút thắt” cần được tháo bỏ để có thể sớm xử lý dứt điểm việc tranh chấp này...