Vụ kiện hành chính ở quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội: Hy hữu sử dụng, sinh sống nhiều năm mới biết đất thuộc địa giới hành chính quận khác?

Đất cha mẹ để lại, đã sinh sống, sử dụng ổn định nhiều năm?

Cụ thể, đơn thư của bà Trần Thị Bích Nguyệt (SN 1984, HKTT tại số 5 ngõ 38 tổ 40 cụm 5 đường Xuân La, quận Tây Hồ, Hà Nội) trình bày: Nguồn gốc diện tích đất 57,8m2 tại số 5 ngõ 38 tổ 40 cụm 5 đường Xuân La do cha mẹ chồng bà là cụ Nguyễn Quang Chiểu và cụ Bùi Bích Phương để lại. Trên đất này có 1 nhà tạm cấp 4 và khu phụ được cha mẹ chồng bà cho biết đã xây từ những năm 70 của thế kỷ trước.

Năm 2007, bà Nguyệt lấy ông Nguyễn Quang Quân (SN 1979, con trai cụ Chiểu – Phương) và về sống chung tại căn nhà cấp 4 này với bố mẹ chồng. Cả gia đình đăng ký hộ khẩu thường trú tại địa chỉ trên thuộc phường Xuân La, hàng năm đóng thuế đất cũng phường Xuân La, quận Tây Hồ, Hà Nội.

Vợ chồng bà Nguyệt sinh 2 người con (SN 2007 và 2012), sinh sống tại ngôi nhà ở địa chỉ trên. Năm 2010 cụ Phương mất, năm 2012 ông Quân mất, năm 2016 cụ Chiểu mất. Từ đó chỉ còn 3 mẹ con bà Nguyệt tiếp tục ở lại ngôi nhà trên làm ăn, sinh sống.

Quá trình sử dụng, do nhà tạm cũ nát nên đã được bố mẹ chồng bà nâng cấp thành nhà tạm cấp 4 khung sắt, lợp mái tôn. Cuối năm 2019, do căn nhà cấp 4 xuống cấp nên bà Nguyệt có ra phường Xuân La xin phép phá dỡ để nâng cấp xây sửa thành nhà khung sắt 2 tầng. Khi gia đình đang làm tầng 2 thì cán bộ phường Xuân Tảo đến thông báo về hành vi xây dựng trái phép sang phần đất công thuộc địa giới hành chính của phường Xuân Tảo và bị UBND phường Xuân Tảo lập biên bản, yêu cầu đình chỉ xây dựng.

Đầu năm 2020, UBND phường Xuân Tảo yêu cầu bà Nguyệt tháo dỡ công trình xây dựng vi phạm. Bà Nguyệt đã tháo dỡ tầng 2, còn tầng 1 vẫn để lại tiếp tục ở vì sau khi phá dỡ nhà cấp 4 thì mẹ con bà không có nơi ở nào khác.

Bức tường gạch ố mục của ngôi nhà cấp 4 được cho rằng xây từ mấy chục năm trước, sinh thời cha mẹ chồng và chồng bà Nguyệt sinh sống, khi họ mất được lập bàn thờ trong nhà. Khi phá dỡ nhà cấp 4 cũ thì họ vẫn giữ nguyên khu vực bàn thờ nên hiện bức tường này vẫn còn (ảnh có trong hồ sơ đương sự cung cấp).

Ngày 14/1/2020 UBND phường Xuân Tảo ban hành quyết định số 19 về việc bắt buộc thực hiện biện pháp cưỡng chế và khắc phục hậu quả. Ngày 3/9/2020 UBND phường Xuân Tảo ban hành Thông báo số 147 về việc tổ chức cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả công trình vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai, trật tự xây dựng. Ngày 28/12/2021 UBND phường Xuân Tảo ra Thông báo số 400 “Về việc tổ chức cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả công trình vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai, trật tự xây dựng”.

Bà Trần Thị Bích Nguyệt đã khởi kiện Thông báo số 400 ngày 28/12/2021 của UBND phường Xuân Tảo ra TAND quận Bắc Từ Liêm theo thủ tục tố tụng hành chính, yêu cầu huỷ bỏ Thông báo trên. Ngày 24/1/2022 TAND quận Bắc Tử Liêm đã thụ lý vụ án theo thẩm quyền.

Đơn của bà Nguyệt cho rằng, do thửa đất của cha mẹ bà để lại nằm giáp ranh, bà không biết đất này thuộc địa giới hành chính của phường Xuân Tảo (quận Bắc Từ Liêm) nên bà không xin phép xây dựng. Bà Nguyệt khẳng định đất này cha mẹ chồng bà đã sử dụng ổn định mấy chục năm qua, không tranh chấp với ai.

Tuy nhiên, theo Báo cáo số 212 ngày 19/9/2020 của UBND phường Xuân Tảo thì vị trí vi phạm thuộc thửa đất số 9a tờ bản đồ 116 có nguồn gốc là đất nông nghiệp đã được chuyển đổi mục đích sử dụng sang đất giao thông. Cũng theo báo cáo này, hành vi lấn chiếm đất công của hộ ông Nguyễn Quang Chiểu (bố chồng bà Nguyệt) diễn ra năm 2007. Phía phường Xuân Tảo cũng cho biết, vào năm 2020, sau khi phường ra quyết định cưỡng chế thì gia đình bà Nguyệt đã xin tự nguyện tháo dỡ công trình vi phạm, khôi phục lại từ đầu. Tuy nhiên, sau đó phường đã đôn đốc nhiều lần nhưng gia đình không thực hiện, còn tái vi phạm nên phường mới phải ra Thông báo số 400 buộc cưỡng chế.

Báo cáo số 212 ngày 19/9/2020 của UBND phường Xuân Tảo.

Còn bà Đỗ Thị Thuý Phượng – người đại diện theo uỷ quyền của bà Trần Thị Bích Nguyệt thì cho biết: Như lời khai của bà Nguyệt (có một số người dân phường Xuân La xác nhận) thì phần đất này (trên đất có nhà cấp 4, không có tranh chấp với ai) đã được cụ Chiến – Bích sử dụng ổn định từ những năm 1970 (thuộc trường hợp sử dụng đất trước thời điểm 15/10/1993). Như vậy, theo quy định của Luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn thi hành thì gia đình đã đủ điều kiện để được xác lập quyền sử dụng đất, nghĩa là nếu chính quyền thu hồi thì gia đình phải được bồi thường về đất và về tiền. Nếu buộc cưỡng chế tháo dỡ công trình vi phạm, khôi phục lại hiện trạng ban đầu thì cũng vẫn phải để phần nhà cấp 4 làm nơi sinh sống của gia đình họ như mấy chục năm qua nhà này đã tồn tại. Việc phường Xuân Tảo xử phạt vi phạm, cưỡng chế tháo dỡ toàn bộ để trả lại đất công là không đúng tinh thần pháp luật.”

Mong chờ cách giải quyết đúng pháp luật, hợp lý hợp tình

Trong khi Thông báo số 400 về việc cưỡng chế đang bị công dân khởi kiện yêu cầu huỷ bỏ vì cho rằng không đúng pháp luật và Toà án đang tiến hành các thao tác tố tụng, thì phía phường Xuân Tảo liên tục có động thái cưỡng chế công trình vi phạm. Bà Nguyệt đã gửi đơn đề nghị tạm dừng giải quyết việc liên quan đến Thông báo số 400 để chờ Toà giải quyết nhưng không được phường chấp nhận.

Thông báo số 400 của UBND phường Xuân Tảo là đối tượng bị khởi kiện hành chính.

Trao đổi với Báo PLVN, phía phường Xuân Tảo cho rằng: Trong xã hội hiện nay, việc công dân khởi kiện chính quyền ra toà án hành chính cũng không còn là việc hy hữu. Phường sẽ tuân thủ các quy định pháp luật về tố tụng hành chính. Quan điểm của phường là hành vi vi phạm phải được xử lý nghiêm, phường sẽ chỉ dừng việc cưỡng chế nếu có Quyết định của Toà án về việc áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời giữ nguyên hiện trạng công trình xây dựng vi phạm…

Bà Đỗ Thị Thuý Phượng – người đại diện theo uỷ quyền của bà Trần Thị Nguyệt cho biết: “Tôi hy vọng Toà án xem xét đến tình cảnh của bà Nguyệt “mẹ goá con côi”, không có chốn nương thân nào khác, hiện tại bà Nguyệt lại đang mang thai sắp đến ngày sinh nên mong Toà án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời cho dừng việc cưỡng chế, giữ nguyên hiện trạng để đương sự yên tâm sinh nở, chờ ngày toà phán xử.”

Được biết, TAND quận Bắc Từ Liêm đã có giấy mời vào ngày 23/4/2022 các đương sự lên làm việc. Bà Trần Thị Bích Nguyệt hy vọng trước khi chờ đợi phán quyết vụ án hành chính công tâm, đúng pháp luật thì mong rằng yêu cầu tạm dừng việc cưỡng chế của công dân sẽ được Toà án chấp nhận.