Bản án sơ thẩm bị kháng nghị
Ông Đào Đức Đại (người đại diện theo pháp luật của Công ty TNHH Đại Việt (Cty Đại Việt), trụ sở tại 307E/9, phường Hoàng Quốc Việt, phường An Bình, quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ) trình bày, ngày 14/11/2013 Cty Đại Việt ký Hợp đồng mua bán số 071/HĐMB.2013 với Cty TNHH MTV xây dựng Phạm Hùng Bạc Liêu (Cty Phạm Hùng Bạc Liêu, địa chỉ tại số 73, đường Phan Đình Giót, phường 1, TP Bạc Liêu, tỉnh Bạc Liêu do ông Phạm Văn Hùng làm Giám đốc) về việc mua bán hàng hóa. Cty Đại Việt là bên bán, đối tượng mua bán gồm: thép các loại, xi măng, cát, đá... số lượng theo nhu cầu của bên mua khi được đồng ý của bên bán, việc thanh toán trước khi nhận hàng, nếu mua nợ phải có chứng thư bảo lãnh của ngân hàng...
Ngày 22/11/2013, Ngân hàng TMCP Nam Việt-Chi nhánh Bạc Liêu (gọi tắt là NH) phát hành Bảo lãnh thanh toán số 08/2013/BL-TT gửi Cty Đại Việt nội dung chấp thuận cung cấp một bảo lãnh thanh toán cho Cty Đại Việt với giá trị 3 tỷ đồng để bảo lãnh cho Cty Phạm Hùng Bạc Liêu thực hiện các nghĩa vụ theo Hợp đồng số 071. Ngày 7/5/2014, ngân hàng trên phát hành Gia hạn bảo lãnh thanh toán số 8A/2014/BL-TT; ngày 30/8/2014 Cty Phạm Hùng Bạc Liêu xác nhận còn nợ Cty Đại Việt tổng số tiền gốc và lãi là hơn 2,6 tỷ đồng.
Sau đó, do Cty Phạm Hùng Bạc Liêu liên tục vi phạm thỏa thuận thanh toán nên Cty Đại Việt có đơn khởi kiện đến TAND quận Ninh Kiều yêu cầu đối tác thanh toán tổng số tiền gần 4 tỷ đồng (trong đó nợ gốc là gần 2,5 tỷ đồng và lãi tính đến ngày 30/11/2014 là hơn 191 triệu đồng và nợ lãi quá hạn tính đến ngày 23/3/2018 là gần 1,3 tỷ đồng). Trường hợp Cty Phạm Hùng Bạc Liêu không thanh toán được nợ thì yêu cầu NH là bên bảo lãnh phải có trách nhiệm thanh toán.
Ngày 23/3/2018, TAND quận Ninh Kiều đưa vụ án “Tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa và chứng thư bảo lãnh’’ giữa nguyên đơn là Cty Đại Việt, bị đơn Cty Phạm Hùng Bạc Liêu ra xét xử và quyết định chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn, buộc Cty Phạm Hùng Bạc Liêu có trách nhiệm trả cho Cty Đại Việt tổng số tiền gần 4 tỷ đồng. Không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của Cty Đại Việt về việc buộc NH Quốc Dân có trách nhiệm thanh toán nợ thay cho Cty Phạm Hùng Bạc Liêu.
Không đồng tình, ông Đào Đức Đại kháng cáo yêu cầu buộc NH có nghĩa vụ thanh toán số tiền gần 4 tỷ đồng thay cho Cty Phạm Hùng Bạc Liêu. Ngày 20/4/2018, Viện trưởng VKSND quận Ninh Kiều đã có Quyết định kháng nghị phúc thẩm đối với Bản án sơ thẩm của TAND quận Ninh Kiều, trong đó xác định: Ngày 22/11/2013 và ngày 7/5/2014 ông Quách Lạc, nguyên Giám đốc NH ký phát hành chứng thư Bảo lãnh thanh toán số 08/2013/BL-TT và Gia hạn bảo lãnh thanh toán số 08A/2014/BL-TT. Thời điểm đó, ông Lạc là Đại diện theo pháp luật của NH, được ủy quyền thực hiện nhiều nội dung bằng các văn bản ủy quyền thường xuyên của Tổng Giám đốc và Phó Tổng Giám đốc NH, trong đó có nội dung ủy quyền phát hành chứng thư bảo lãnh hạn mức tối đa là 3 tỷ đồng, các chứng thư đều được đóng bằng con dấu của.
Tại bản tự khai ngày 6/6/2017, ông Quách Lạc khai: “...chữ ký và con dấu của hai văn bản trên là chữ ký của tôi và con dấu thật của ngân hàng”. Tuy nhiên, nhận định và quyết định của bản án sơ thẩm cho rằng các chứng thư trên vô hiệu do không được ban hành theo trình tự thủ tục quy định về hoạt động phát hành chứng thư của ngân hàng, chứng thư bảo lãnh do ông Lạc ký, trong khi ông Lạc không có quyền đại diện xác lập, thực hiện nên không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ đối với người được đại diện (NH Nam Việt) mà thuộc về trách nhiệm cá nhân ông Quách Lạc; đồng thời bác yêu cầu của nguyên đơn về việc yêu cầu NH phải chịu trách nhiệm thanh toán nợ thay cho Cty Phạm Hùng Bạc Liêu là chưa đúng theo quy định tại Bộ luật Dân sự năm 2005, làm ảnh hưởng đến quyền lợi của nguyên đơn... Theo văn bản kháng nghị xác định, NH là pháp nhân phải chịu trách nhiệm thực hiện các Chứng thư Bảo lãnh thanh toán và Gia hạn bảo lãnh thanh toán.
Cũng theo Quyết định kháng nghị phúc thẩm thì không có văn bản nào quy định nguyên đơn phải có trách nhiệm kiểm tra trình tự, thủ tục ban hành bảo lãnh thanh toán của ngân hàng, mà đó là vấn đề về hoạt động nội bộ của ngân hàng, nếu ông Lạc thực hiện sai thì phải chịu trách nhiệm với ngân hàng.
Các tình tiết khách quan bị “chối bỏ”?
Ngày 19/9/2018, TAND TP Cần Thơ đưa vụ án trên ra xét xử phúc thẩm, quyết định: Giữ nguyên bản án sơ thẩm, không chấp nhận kháng cáo của nguyên đơn, kháng nghị của VKS.
Không đồng tình, ông Đào Đức Đại cho biết, việc Cty Đại Việt ký hợp đồng mua bán hàng hóa với Cty Phạm Hùng Bạc Liêu và việc NH Quốc Dân-Chi nhánh Bạc Liêu phát hành Bảo lãnh thanh toán chấp cũng như Gia hạn bảo lãnh thanh toán là đúng thực tế.
“Tại Giấy ủy quyền số 168/2013/UQ-TGĐ ngày 10/6/2013 của Phó Tổng Giám đốc NH và Giấy ủy quyền số 130/2014/UQ-TGĐ của Tổng Giám đốc Ngân hàng này cho ông Quách Lạc cùng về việc “phê duyệt và ký các chứng từ, giao dịch liên quan đến tín dụng” trong đó có nội dung ủy quyền phát hành chứng thư bảo lãnh hạn mức tối đa là 3 tỷ đồng. Thế nhưng, “tình tiết chứng cứ quan trọng này của vụ án đã không được HĐXX sơ thẩm xem xét””, ông Đại cho biết.
Cũng theo ông Đại, Cty Đại Việt không có nghĩa vụ khi bán hàng phải xác minh việc ông Lạc ký chứng thư có hợp pháp hay không, nếu ông Lạc thực hiện sai thì phải xử lý trong nội bộ và chịu trách nhiệm cá nhân chứ không phải chịu trách nhiệm cá nhân với Cty Đại Việt.
Nguyên đơn cho rằng trong quá trình giải quyết vụ án này, HĐXX sơ thẩm đã trích dẫn Kết luận điều tra số 73/C46-P11 ngày 6/10/2016 của Cơ quan CSĐT Bộ Công an trong khi ngày 23/6/2017, Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã ban hành Kết luận điều tra bổ sung số 121/C46-P11, việc trích dẫn như vậy có dấu hiệu của việc làm sai lệch hồ sơ vụ án.
Hơn nữa, tại Kết luận điều tra bổ sung số 121/C46-P11 xác định: “Chứng thư bảo lãnh thanh toán số 08/2013 ngày 22/11/2013, số tiền 3 tỷ đồng, nội dung NH Quốc Dân - Chi nhánh Bạc Liêu bảo lãnh cho Cty Phạm Hùng Bạc Liêu thanh toán tiền mua thép và xi măng của Cty Đại Việt... tổng số tiền mua vật tư là hơn 8,4 tỷ đồng, Cty Phạm Hùng Bạc Liêu đã thanh toán hơn 6 tỷ đồng, còn nợ hơn 2,4 tỷ đồng (chưa tính lãi phạt). Số tiền còn nợ thuộc chứng thư bảo lãnh nêu trên. Việc mua bán vật tư là có thật như nội dung bảo lãnh. Cty Đại Việt không bị cá nhân ông Lạc hay ông Hùng lừa đảo, công nợ hai bên là quan hệ dân sự, vụ việc đang được TAND quận Ninh Kiều thụ lý (chưa có bản án) nên không xem xét đề nghị xử lý hình sự đối với ông Lạc...”.
“Như vậy, số tiền còn nợ trên vẫn thuộc chứng thư bảo lãnh, nếu ông Lạc ký chứng thư bảo lãnh trái pháp luật thì đã bị xử lý hình sự, nên việc HĐXX cho rằng các chứng thư bảo lãnh vô hiệu là không đúng thực tế. Nhận định và quyết định của các bản án sơ thẩm, phúc thẩm gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi chính đáng của Cty Đại Việt”, ông Đại bức xúc trình bày.
Được biết, ông Đào Đức Đại đã có đơn gửi TAND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh đề nghị xem xét khách quan, toàn diện các bản án sơ thẩm và phúc thẩm trên theo thủ tục giám đốc thẩm.
Báo PLVN sẽ tiếp tục thông tin về vụ việc này.
