“Vũ khí bí mật” bảo vệ không khí sạch ngang phòng phẫu thuật trên khoang máy bay

Không gian khép kín chật hẹp, chia sẻ bầu không khí với những người lạ,… là một vài trong những lo ngại chính khiến nhiều người tỏ ra e dè, ngần ngại trước việc lựa chọn máy bay làm phương tiện di chuyển trong giai đoạn xuất hiện những dịch bệnh truyền nhiễm qua đường hô hấp. 

Nhưng ngược lại quan niệm cũ này, nhờ sự tiên phong trong ứng dụng các công nghệ tiên tiến nhất, không gian trên máy bay thương mại lại sở hữu những lợi thế vượt trội hơn hẳn so với các phương tiện giao thông đường bộ khác như tàu hỏa hay xe khách. Trong đó nổi bật nhất phải kể đến chính là bộ lọc không khí đặc biệt.

Trên 99% tác nhân gây hại tiềm tàng bị loại bỏ 

Là tên viết tắt của High Efficiency Particulate Air (bộ lọc không khí hiệu suất cao), bộ lọc HEPA được trang bị trên các máy bay đời mới giống như một chiếc lưới có các sợi thủy tinh và sợi vải không dệt sắp xếp ngẫu nhiên, có chức năng khuếch tán, chặn và lọc các vi khuẩn, virus có trong không khí.

Sau khi lọc sạch không khí có sẵn trên khoang, HEPA sẽ lấy không khí mới ở bên ngoài cabin và đảo cùng không khí cũ với tỷ lệ 50:50 để đảm bảo lưu thông tươi mới liên tục. Hỗn hợp không khí thành phẩm này sẽ được xuất vào cabin theo chiều thẳng đứng từ trên xuống dưới, và lưu thông theo chiều ngang, giúp hạn chế tối đa không khí lan tỏa theo chiều dọc có khả năng lan truyền các tác nhân gây hại trong cả khoang. Chu trình lọc, lấy mới và xuất không khí diễn ra liên tục mỗi 2 đến 4 phút. 

Theo tiêu chuẩn châu Âu về bộ lọc không khí, bộ lọc HEPA được đánh giá là có thể lọc hiệu quả từ 85% đến hơn 99% các phần tử như hạt bụi, phấn hoa, tế bào da người, vi khuẩn, virus… có kích thước tối thiểu từ 0,001 micromet. Khả năng này cho phép HEPA phát huy tác dụng hiệu quả đối với các chủng virus bệnh truyền nhiễm qua đường hô hấp gây nhiều lo ngại nhất, thường cư trú trong các giọt nước bọt lớn có kích thước từ khoảng 75 đến 360 micro mét.

Theo Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA), bộ lọc HEPA trên máy bay có cơ chế hoạt động tương tự bộ lọc tại các các phòng phẫu thuật của bệnh viện, giúp giảm thiểu tối đa khả năng lây lan các bệnh truyền nhiễm. 

Sơ đồ hệ thống luồng khí được phân bố trên tàu bay theo chiều thẳng đứng từ trên xuống dưới - Ảnh: ncbi.nlm.nih.gov

Với những cải tiến không ngừng của công nghệ, thì bản thân bộ lọc HEPA cũng không ngừng được nâng cấp trên những dòng máy bay tối tân nhất. Ví dụ, Boeing 787-9 Dreamliner – dòng máy bay thân rộng được ưa chuộng bậc nhất của Boeing – hiện được được trang bị hệ thống lọc không khí sử dụng bộ lọc HEPA chất lượng cao, sử dụng công nghệ bơm khí máy nén điện (electric compressors). Theo đó, không khí tươi được bơm trực tiếp từ bên ngoài vào cabin thông qua một tuyến đường tách biệt với động cơ, vì thế không khí sẽ luôn tươi mới nhất.

Nhiều chức năng bổ trợ ưu việt

Trên thực tế, mặc dù có sự bảo vệ đến “trợ thủ đắc lực” HEPA, nhiều hành khách cho biết họ vẫn phát sinh những triệu chứng gây khó chịu như hắt hơi, ho, ngạt mũi… sau khi đi máy bay, đặc biệt là các chuyến bay dài. Tuy nhiên, thủ phạm của hiện tượng nêu trên không phải đến từ các phần tử gây hại không không khí trên khoang, mà là do chính độ ẩm thấp của bản thân không khí. 

Trong khi độ ẩm tốt nhất cho cơ thể con người là khoảng 40-70%, thì độ ẩm trên khoang máy bay thường chỉ đạt dưới 20%, theo số liệu của Tổ chức y tế Thế giới (WHO). Sự chênh lệch lớn này có thể dẫn tới một số hiện tượng khô da, khô mắt, và đặc biệt mũi, dẫn đến hắt hơi và ho. 

Do đó, để có một chuyến đi thoải mái và an toàn nhất sức khỏe, chọn loại máy bay để di chuyển là một yếu tố rất quan trọng. Không chỉ sở hữu bộ lọc HEPA cao cấp, những máy bay đời mới như Boeing 787-9 Dreamliner còn trang bị hệ thống trộn khí đã được lọc với khí tươi mới lấy từ máy nén khí độc lập chạy bằng điện chứ không lấy khí tươi mới trực tiếp từ máy nén động cơ như nhiều máy bay khác. Nhờ đó, không khí trên Boeing 787-9 Dreamliner sạch hơn hẳn. 

Bên cạnh hệ thống lọc không khí sử dụng bộ lọc HEPA, Boeing 787-9 còn có hệ thống tự động làm ẩm giúp không khí trong cabin luôn ở mức tốt nhất trên máy bay cho sức khỏe, áp suất trên khoang luôn được duy trì ở mức tương đương với độ cao 1,8km, giảm cảm giác ù tai cho hành khách. 

Máy bay Boeing 787-9 Dreamliner được trang bị hệ thống lọc HEPA và hệ thống tự động làm ẩm giúp khách hàng luôn an toàn và thoải mái trong suốt hành trình bay.

Vì lý do trên, những thế hệ máy bay mới như Boeing 787-9 Dreamliner được nhiều hãng hàng không lớn trên thế giới ưa chuộng. Mới nhất tại Việt Nam, Bamboo Airways là hãng hàng không tư nhân đầu tiên đưa vào khai thác dòng máy bay này. Theo đại diện Bamboo Airways, ngoài sự quan tâm về mức độ tiện nghi của phần cứng so với yêu cầu chuẩn dịch vụ, tiện ích 5 sao của Hãng, thì ưu tiên về sức khỏe của hành khách trong suốt hành trình luôn được Bamboo Airways đặt lên hàng đầu, và là một trong những cơ sở quan trọng trong quá trình nghiên cứu, xem xét và đi tới đặt hàng máy bay cho đội bay đang phát triển.

Như vậy, cho tới nay, máy bay vẫn được đánh giá là phương tiện di chuyển thuận tiện, tiện nghi và đảm bảo an toàn hơn cả so với các phương tiện vận chuyển công cộng khác, nhờ lợi điểm rất cạnh tranh đến từ sự phát triển không ngừng của công nghệ hàng không.