Vụ đề xuất lạ của Vietnam Airlines: Dấu hỏi về sự tham gia của ngân hàng

Máy bay của Vasco, ảnh MH
Máy bay của Vasco, ảnh MH
(PLO) - Việc VNA không công bố rộng rãi kế hoạch cổ phần hóa Vasco, thuê tư vấn định giá, đặt ra các tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư chiến lược để Nhà nước không lo thất thoát tài sản, trong khi doanh nghiệp lại tìm được đối tác phù hợp (như nhiều công ty con trong lĩnh vực hàng không khác đã làm khi cổ phần hóa trong 2 năm qua) khiến dư luận có quyền nghi ngờ, đặt dấu hỏi lớn.
 

Ý tưởng kinh doanh khó hiểu của Vietnam Airlines (VNA): Đề xuất thành lập hãng hàng không mới với sự tham gia góp vốn của Techcombank ngày càng lộ rõ những điểm bất thường khi cơ quan quản lý nhà nước (Bộ GTVT) chính thức lên tiếng "trần tình". 

Liên quan đến vụ việc này, phóng viên Báo Pháp luật Việt Nam đã có cuộc trao đổi phỏng vấn Luật sư Nguyễn Phú Thắng, Công ty Luật INTERCODE, Hà Nội.

PV: Đề xuất thành lập hãng hàng không mới với sự tham gia góp vốn của Techcombank ngày càng lộ rõ những điểm bất thường: Việc VNA không công bố rộng rãi kế hoạch cổ phần hóa Vasco, thuê tư vấn định giá, đặt ra các tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư chiến lược để Nhà nước không lo thất thoát tài sản, trong khi doanh nghiệp lại tìm được đối tác phù hợp (như nhiều công ty con trong lĩnh vực hàng không khác đã làm khi cổ phần hóa trong 2 năm qua) khiến dư luận nghi ngờ, đặt dấu hỏi lớn.

Thế nhưng Bộ GTVT lại cho rằng: không có quy định nào hướng dẫn chuyển đơn vị phụ thuộc của một Tổng công ty Cổ phần thành Cty Cổ phần. Bộ này cho rằng: Theo quy định của pháp luật hiện nay, doanh nghiệp Nhà nước là doanh nghiệp mà nhà nước sở hữu 100% cổ phần. Trong khi VNA đã thực hiện cổ phần hóa từ cuối năm 2014, bởi vậy VNA không phải là một công ty nhà nước, do đó các công ty phụ thuộc, trong đó có Vasco, cũng không thể coi là doanh nghiệp nhà nước được. 

Trong quy định của pháp luật có văn bản về việc chuyển đổi Công ty TNHH MTV 100% vốn NN thành công ty cổ phần (Nghị định 59/2011). Nếu VNA chưa được cổ phần hóa thì chúng ta có thể lựa chọn 1 trong 2 hình thức: Một là chuyển đơn vị phụ thuộc thành công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên rồi mới thực hiện quy trình cổ phần hóa. Hai là góp vốn thành lập một công ty cổ phần bằng cách dùng toàn bộ tài sản của đơn vị phụ thuộc đánh giá lại theo quy định của pháp luật. 

VNA đã lựa chọn phương án 2, góp vốn tạo nên một công ty cổ phần, đánh giá lại tài sản theo quy định của pháp luật, thuê tổ chức tư vấn thẩm định độc lập được ủy nhiệm từ Bộ Tài chính và được sự đồng thuận của các cổ đông. 

Theo cách giải thích này thì VNA thành lập một hãng bay cổ phần dựa trên tái cấu trúc Vasco, với sự tham gia góp vốn của Techcombank và đây không phải là cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước nên không cần qua đấu giá công khai.

Bộ Giao thông cho rằng đây là "động thái kinh doanh đúng luật", dưới góc độ pháp lý, xin luật sư cho biết cách giải thích của Bộ giao thông có đúng pháp luật hay không?

Luật sư Nguyễn Phú Thắng
Luật sư Nguyễn Phú Thắng

Luật sư Nguyễn Phú Thắng: Vấn đề quan trọng là cần phải làm rõ giá trị sổ sách của VNA sau cổ phần hóa có hay không thể hiện giá trị tài sản của Công ty bay Dịch vụ Vasco. Như vậy, có thể xảy ra hai trường hợp khác nhau:

Một là, Nếu giá trị tài sản của Bay dịch vụ Vasco (bao gồm cả quyền sử dụng đất) là tài sản không cần dùng đến hoặc có giá trị bằng 0 hoặc không được đưa vào giá trị doanh nghiệp VNA sau cổ phần hóa thì nhiều khả năng Vasco vẫn là Doanh nghiệp Nhà nước sở hữu 100%, tài sản của Vasco chưa được định đoạt sau cổ phần hóa và việc tái cấu trúc doanh nghiệp, xử lý tài chính bắt buộc phải qua trình tự đấu giá công khai, kể cả có nguy cơ tuột mất “cơ hội vàng”. Có như vậy mới đảm bảo nguyên tắc công khai, minh bạch theo của thị trường,đồng thời giúp doanh nghiệp huy động vốn.

Hai là, Còn Nếu toàn bộ giá trị tài sản của Vasco đã được tính toán đưa vào sổ sách của VNA sau cổ phần hóa, thì việc lựa chọn hình thức hợp tác đầu tư dưới dạng công ty cổ phần phụ thuộc vào Nghị quyết của Hội động quản trị Việt Nam Airlines với thể thức và nội dung do Điều lệ của Vietnam Airlines quy định.

PV: Nếu theo cách giải thích của Bộ giao thông thì cách thức "góp vốn tạo nên công ty cổ phần" được thừa nhận là "động thái kinh doanh đúng luật" thì liệu sau này các đơn vị cổ phần hóa tương tự như Vasco có được không cần đấu giá chỉ cần mời một cổ đông thân quen tới tự định giá rồi góp vốn, sở hữu cổ phần? Công ty thành lập theo hình thức này sẽ được xếp hạng là loại doanh nghiệp gì khi công ty cổ phần không phải, công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên không phải? Làm sao tránh khỏi thất thoát tài sản nhà nước khi hình thức "góp vốn tạo nên công ty cổ phần" được thực hiện thay vì công khai, minh bạch tiến hành theo đúng các trình tự của quá trình cổ phần hóa? Điều này có vi phạm các quy định về cổ phần hóa hoặc tạo tiền lệ xấu không?

Luật sư Nguyễn Phú Thắng: Ở đây tôi chưa có số liệu đầy đủ của VNA sau trước và sau cổ phần hóa cũng như giá trị tài sản của Vasco hiện tại nên không thể chắc chắn. Có điều việc dư luận lo ngại “thương vụ” thành công có thể gây thất thoát tài sản nhà nước là có cơ sở và cần phải nhận được nội dung trả lời thỏa đáng và thuyết phục. Thực tế cho thấy khi cổ phần hóa, rất nhiều tài sản của Nhà nước bị đưa vào danh mục “tài sản không cần dùng”, bị định giá thấp và sau đó được chuyển hóa theo muôn vàn cách khác nhau. Đặc biệt là quyền sử dụng đất (kể cả đất đang thuê của Nhà nước)

Cho nên dư luận lo ngại tài sản, lợi ích từ tài sản Nhà nước có thể rơi vào một người hay một nhóm người nào đó cũng có gì là vô lý.

Dự kiến hiệu quả hoạt động của CTCP Hàng không Vasco
Dự kiến hiệu quả hoạt động của CTCP Hàng không Vasco

PV: Theo các công bố của VNA thì ngân hàng Techcombank sẽ góp 49% cổ phần vào công ty mới này và hai bên sẽ lập ra hãng hàng không cổ phần trong đó Techcombank góp 49% cổ phần bằng tiền mặt, xin luật sư cho biết quy định về đầu tư ngoài ngành đối với ngành ngân hàng?

Luật sư Nguyễn Phú Thắng: Nếu hoạt động đầu tư này của công ty quỹ do Ngân hàng Techcombank là chủ sở hữu không trái với luật các tổ chưc tín dụng, Nghị định hướng dẫn và thông tư của Ngân hàng Nhà nước về hoạt động phi tín dụng thì Công ty này có thể tham gia góp vốn vào Doang nghiệp cổ phần vận tải hang không Vasco. Tuy nhiên, việc này cũng phải phù hợp với Điều lệ của Techcombank cũng như công ty con của Techcombank. Song, có hai câu hỏi cần đặt ra và cần được giải đáp, đó là: Thứ nhất là, nếu đầu tư góp vốn không hiệu quả, rủi ro xảy ra, thậm chí có thể là mất vốn thì hậu quả của nó có ảnh hưởng đến Ngân hàng mẹ hay không? Khi Techombank là Ngân hàng đại chúng và hiện đang nắm giữ lượng tiền khổng lồ trong dân. Tôi muốn nói hậu quả tài chính và cả phi tài chính.

Thứ hai là, Tại sao mà một nhà băng lớn lại tham gia góp vốn vào lĩnh vực có thể nói khá rủi ro như đã xảy ra các tiền lệ trước đó và với một phương án kinh doanh vô cùng khiêm tốn về lợi nhuận. Đây là điều dư luận chưa có lời giải đáp.  

PV: Giả sử VNA vẫn cố tình lập ra công ty cổ phần bằng hình thức góp vốn, tài sản nhà nước không được đấu giá công khai thì ai sẽ chịu trách nhiệm khi phát hiện vốn, tài sản nhà nước được góp vào công ty cổ phần không minh bạch và có thể thuộc về sở hữu của các tư nhân, các tổ chức khác không phải là nhà nước?

Luật sư Nguyễn Phú Thắng: Giả sử, quá trình cổ phần hóa Vietnam Airlines có sai phạm liên quan hoặc có nguồn gốc từ giá trị tài sản của Công ty bay dịch vụ Vasco, chắc chắn việc góp vốn bằng động sản, bất động sản, uy tín, lợi thế kinh doanh khác của Vasco vào Doanh nghiệp cổ phần cũng sẽ sai phạm theo.

Theo quy định của pháp luật hiện hành về cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước, các cá nhân có thẩm quyền, trách nhiệm, liên quan đến các các bước sau đây đều phải chịu trách nhiệm hoặc liên đới chịu trách nhiệm về việc thất thoát tài sản Nhà nước hoặc vi phạm pháp luật khác: Xây dựng Phương án cổ phần hóa; Thành lập Ban Chỉ đạo cổ phần hóa doanh nghiệp và tổ giúp việc; Chuẩn bị các hồ sơ, tài liệu; Tổ chức kiểm kê, xử lý những vấn đề về tài chính và tổ chức xác định giá trị doanh nghiệp; Quyết định và công bố giá trị doanh nghiệp; Tổ chức thực hiện phương án cổ phần hóa; Tổ chức quyết toán, bàn giao giữa doanh nghiệp 100% vốn nhà nước và công ty cổ phần./.

Xin cảm ơn luật sư về cuộc trao đổi này!

Chuyên mục Tiêu dùng & Dư luận của Báo Pháp luật Việt Nam tiếp nhận tất cả những phản ánh, khiếu nại, tố cáo của độc giả liên quan đến chất lượng sản phẩm, dịch vụ bảo hành, chăm sóc khách hàng...  

Mọi kiến nghị, phản ánh gọi vào số: 0986 321 888 hoặc gửi qua hòm thư: baodientuphapluat@gmail.com

Tin cùng chuyên mục

Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao đang triển khai 7 mô hình thí điểm. (Ảnh: Nhật Hạ)

Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao: Giải pháp nhân rộng các mô hình thí điểm thành công

(PLVN) - Tại TP Cần Thơ, Hiệp Hội ngành hàng lúa gạo Việt Nam vừa tổ chức Diễn đàn Giải pháp nhân rộng các mô hình thí điểm thành công của Đề án phát triển bền vững một triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đến năm 2030.

Đọc thêm

Việt Nam - Nhật Bản mở ra kỷ nguyên mới trong kết nối nông nghiệp công nghệ cao

Việt Nam - Nhật Bản mở ra kỷ nguyên mới trong kết nối nông nghiệp công nghệ cao
(PLVN) - Ngày 22/11 tại Hà Nội, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia ký biên bản ghi nhớ hợp tác và tổ chức hội thảo ”kết nối chuỗi cung ứng và đáp ứng thị trường” với Công ty TNHH AEON TOPVALU Việt Nam. Dự và chứng kiến lễ ký kết có Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan cùng Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam - ông Ito Naoki.

Thiên tai gây thiệt hại gần 85.000 tỷ đồng trong năm 2024

Thiên tai gây thiệt hại gần 85.000 tỷ đồng trong năm 2024
(PLVN) - Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), trong năm 2024 thiên tai xảy ra rất khốc liệt, cực đoan, diễn biến phức tạp. Thiên tai đã làm 513 người chết và mất tích, tổng thiệt hại kinh tế ước tính trên 84.900 tỷ đồng (năm 2023, thiên tai làm 169 chết và mất tích, thiệt hại 9.324 tỷ đồng).

EVFTA mở ra cơ hội nâng cao sức cạnh tranh của hàng Việt với hàng hóa châu Á

Ông Đinh Sỹ Minh Lăng - đại diện Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ (Bộ Công Thương) chia sẻ tại Hội thảo.

(PLVN) -  Đó là chia sẻ của ông Đinh Sỹ Minh Lăng - đại diện Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ (Bộ Công Thương) tại Hội thảo Xúc tiến thương mại sang thị trường châu Âu diễn ra vừa qua. Theo ông Lăng, theo thống kê từ Hải quan Việt Nam, sau 4 năm EVFTA có hiệu lực, kim ngạch xuất khẩu sang EU ước đạt hơn 200 tỷ USD, với mức tăng trưởng ấn tượng từ 12-15%.

Hệ sinh thái tận dụng FTA chắp cánh cho ngành thủy sản thâm nhập thị trường quốc tế

Ảnh minh họa
(PLVN) - Các hiệp định thương mại tự do (FTA) đang mở ra cơ hội lớn cho ngành thủy sản Việt Nam nói chung và các doanh nghiệp Quảng Nam nói riêng trong việc tiếp cận những thị trường xuất khẩu tiềm năng. Tận dụng những lợi thế từ các FTA mang lại sẽ góp phần nâng tầm thương hiệu thủy sản Việt trên trường quốc tế...

Thách thức bảo vệ môi trường trong hoạt động thủy sản

Nhiều nhiệm vụ trọng tâm để bảo vệ các hệ sinh thái ven biển vùng Đồng bằng sông Cửu Long. (Ảnh: Hữu Tuấn)
(PLVN) -  Ngành thủy sản được xác định là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn trong nền kinh tế biển của Việt Nam với tốc độ tăng trưởng nhanh. Nhưng trong quá trình phát triển, ngành thủy sản cũng đang phải đối mặt với không ít những thách thức, trong đó có vấn đề môi trường và suy thoái hệ sinh thái ven biển.

Hiệu quả chính sách phát triển kinh tế số

Ảnh minh hoạ.
(PLVN) -  Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình vừa ký Quyết định 1437/QĐ-TTg ngày 20/11/2024 ban hành Kế hoạch hành động quốc gia về phát triển kinh tế số giai đoạn 2024 - 2025.

Hơn 730 dự án đang hoạt động tại các KCN - KCX Hà Nội

Công ty TNHH Điện tử Meiko Thăng Long, có địa chỉ tại lô J1-J2 (khu công nghiệp Thăng Long, xã Võng La, huyện Đông Anh,TP. Hà Nội)
(PLVN) - Nhiều năm qua, doanh nghiệp tại các khu công nghiệp của Hà Nội luôn tạo giá trị bình quân trên 40% giá trị sản lượng công nghiệp, 40% kim ngạch xuất khẩu và trên 20% GDP của Thành phố, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và trở thành nhân tố quan trọng trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa của Thủ đô và cả nước.

Bộ trưởng, Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Cuba thăm và làm việc với Ngân hàng Chính sách xã hội

Bà Juanna Lilia Delgado Portal – Bộ trưởng, Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Cuba trao đổi tại buổi làm việc với Ngân hàng Chính sách xã hội.
(PLVN) - Ngày 20/11, Đoàn lãnh đạo cấp cao Ngân hàng Trung ương Cuba do bà Juanna Lilia Delgado Portal - Bộ trưởng, Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Cuba làm Trưởng đoàn đã đến thăm và làm việc tại Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH). Đi cùng đoàn có đại diện một số Bộ, ngành, Chủ tịch một số Ngân hàng tại Cuba; đại diện Đại sứ quán Cuba tại Việt Nam và đại diện Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

Cảng Hải Phòng đón nhận Huân chương lao động Hạng Nhì

Thừa ủy quyền của Chủ tịch nước, ông Nguyễn Hoàng Anh, Uỷ viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Uỷ ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp trao Bằng khen cho Công ty cổ phần Cảng Hải Phòng.
(PLVN) - Ngày 20/11, Công ty CP Cảng Hải Phòng tổ chức Lễ kỷ niệm 95 năm Ngày truyền thống Đảng bộ và Đội ngũ công nhân Cảng (24/11/1929-24/11/2024); 95 năm Ngày thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên của Cảng Hải Phòng (28/11/1929-28/11/2024) và đón nhận Huân chương lao động Hạng Nhì.

Chỉ có 28% hồ thủy lợi được lập quy trình vận hành

Chỉ có 28% hồ thủy lợi được lập quy trình vận hành
(PLVN) - Sáng 19/11, tại Hà Nội, Bộ NN&PTNT tổ chức diễn đàn “Nâng cao hiệu quả thông tin, cảnh báo, đảm bảo vận hành an toàn đập, hồ chứa nước trong tình hình mới". Sự kiện nêu ra những vấn đề cấp bách của hệ thống các hồ, đập thủy lợi đang “gánh” trên vai nhiều nhiệm vụ trọng yếu của quốc gia.