Vụ cưỡng chế ở Tiên Lãng: Các quyết định thu hồi, cưỡng chế đều sai pháp luật

[links()] * Làm các thủ tục để ông Đoàn Văn Vươn có thể được tiếp tục sử dụng đất đã được giao theo qui định pháp luật.
* Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tư pháp nghiên cứu đề xuất xây dựng thể chế kiểm soát ban hành quyết định hành chính của chính quyền các cấp.

Do yếu kém của chính quyền xã và huyện trong quản lý đất đai

Tại cuộc họp báo sau đó, Bộ trưởng Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Vũ Đức Đam cho biết, Thủ tướng nhận định: “Vụ việc này xảy ra là đáng tiếc do nhiều nguyên nhân, trong đó có yếu kém của chính quyền xã Vinh Quang và huyện Tiên Lãng trong quản lý đất đai, nhất là việc giao, cưỡng chế thu hồi đất”.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cảm ơn các ý kiến xác đáng, tâm huyết của nhiều người dân, đặc biệt là ý kiến của nhiều đồng chí lão thành cách mạng, chuyên gia bày tỏ quan điểm ủng hộ gửi trực tiếp đến Thủ tướng hoặc qua báo chí.

Trong số 2 Quyết định của UBND huyện Tiên Lãng giao đất cho ông Đoàn Văn Vươn thì Quyết định số 447 (4/10/1993) giao 21ha đất cho ông Vươn trong thời hạn 14 năm là đúng theo qui định của Luật Đất đai năm 1987. Tuy nhiên, đến Quyết định số 220 (ngày 9/4/1997) của UBND huyện giao bổ sung 19,3ha đất cho ông Vươn về thẩm quyền là đúng và phù hợp thực tế sử dụng đất (vì ông Vươn đã lấn chiếm và sử dụng diện tích đất này) nhưng lại không đúng thẩm quyền theo qui định của Luật Đất đai.

Quyết định số 460 và 461 của UBND huyện Tiên Lãng thu hồi đất của ông Vươn với lý do hết thời hạn, thu hồi xong giao cho 1 Phòng của huyện và UBND xã quản lý, trong khi trên thực tế ông Vươn vẫn đang sử dụng diện tích đất này để nuôi trồng thủy sản. Dù ông Vươn có cho người khác thuê một phần diện tích này là không đúng qui định của pháp luật, song ông Vươn vẫn có nhu cầu và nguyện vọng sử dụng đất, ông Vươn cũng không thuộc 1 trong 5 trường hợp được qui định phải thu hồi đất theo Luật Đất đai 2003 và Nghị định 181 của Chính phủ. Bên cạnh đó, cũng không có văn bản của cơ quan thẩm quyền nào chuyển diện tích đất đó sang mục đích khác nên 2 Quyết định thu hồi đất của huyện Tiên Lãng đều không đúng pháp luật.

Nguyên nhân những sai phạm là do chủ quan của các cấp chính quyền Hải Phòng là chủ yếu, nhưng cũng có nguyên nhân khách quan khi pháp luật đất đai từ năm 1997 đã nhiều lần sửa đổi và khá đồ sộ, còn nhiều vấn đề chồng chéo, mâu thuẫn. Trong khi đó, thực tiễn quản lý đất đai có nhiều diễn biến nhanh, nhiều tình huống chưa được điều chỉnh rõ ràng, trình độ và năng lực cán bộ quản lý đất đai, nhất là ở cơ sở còn yếu nên gây nhiều khó khăn.

Đình chỉ chức vụ các cán bộ có liên quan

Do Quyết định thu hồi đất không đúng pháp luật nên hệ quả là Quyết định cưỡng chế thu hồi đất của UBND huyện Tiên Lãng cũng không đúng pháp luật thể hiện ở nội dung cưỡng chế thu hồi có sai phạm như không xác định ranh giới cụ thể diện tích đất thu hồi, không liệt kê tài sản trên diện tích đất thu hồi… Chưa kể việc tổ chức cưỡng chế thu hồi trong những ngày chuẩn bị Tết cổ truyền cũng gây tâm lý không tốt.

Bộ trưởng Vũ Đức Đam cũng nhấn mạnh, việc tổ chức thực hiện Quyết định cưỡng chế thu hồi nhiều sai phạm đã gây nhiều hậu quả, thương vong cho những người làm công tác thu hồi. Thủ tướng cho rằng, việc phá dỡ nhà của ông Vươn theo báo cáo có sự chỉ đạo của một số lãnh đạo chính quyền địa phương “là hành vi vi phạm pháp luật hình sự nên yêu cầu các cơ quan chức năng khởi tố, điều tra làm rõ và xét xử nghiêm minh”. Còn số tôm, cá trong đầm theo xác minh của cơ quan công an thì ông Vươn đã thuê người khai thác thu hoạch trước khi tổ chức cưỡng chế.

Ngoài yêu cầu các cơ quan chức năng nắm tình hình để báo cáo, Thủ tướng cũng chỉ đạo giải quyết hậu quả. Theo đó, UBND TP.Hải Phòng đã có nhiều biện pháp khắc phục hậu quả theo qui định pháp luật. Ban Thường vụ Thành ủy đã thống nhất với thường trực UBND thành phố thực hiện một số giải pháp như: đình chỉ chức vụ các cán bộ có liên quan, công khai nhận trách nhiệm.

Song vẫn còn một số việc sau vụ việc này như lãnh đạo TP chưa xác định và nhận thức đúng tính nghiêm trọng, phức tạp của vấn đề nên chưa chỉ đạo ngay từ đầu để làm rõ đúng sai trách nhiệm của tập thể, cá nhân.

Báo cáo ban đầu về vụ việc chưa thực sự nghiêm túc, việc cung cấp thông tin cho công luận cũng được thực hiện chưa tốt, chưa có người đủ thẩm quyền cung cấp thông tin đầy đủ kịp thời, chính thống cho báo giới, thậm chí có cán bộ cấp TP, huyện phát ngôn tùy tiện, thiếu ý thức.

Làm các thủ tục để  ông Vươn có thể được tiếp tục sử dụng đất đã được giao theo qui định pháp luật

Xem xét về các vấn đề trong vụ việc này, Thủ tướng yêu cầu TP.Hải Phòng chỉ đạo thu hồi đúng pháp luật những Quyết định trái pháp luật của UBND huyện Tiên Lãng về việc thu hồi và cưỡng chế thu hồi đất đối với diện tích đất đã giao cho ông Vươn. Đồng thời, xử lý những vi phạm về sử dụng đất của ông Vươn theo đúng pháp luật. Chỉ đạo việc làm các thủ tục cần thiết theo qui định pháp luật để ông Vươn có thể được tiếp tục sử dụng đất đã được giao đúng qui định pháp luật.

Chỉ đạo các cơ quan bảo vệ pháp luật của TP khởi tố điều tra việc phá dỡ nhà của ông Vươn, đình chỉ công tác cán bộ nào đã chỉ đạo phá dỡ nhà ông Vươn, khẩn trương đưa vụ án giết người và chống người thi hành công vụ ra xét xử công khai, đảm bảo nghiêm minh. Chỉ đạo huyện và xã kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm và xử lý theo đúng trách nhiệm trong việc thu hồi, cưỡng chế thu hồi đất và phá dỡ nhà ông Vươn.

Cấp lãnh đạo TP phải kiểm điểm làm rõ trách nhiệm chấp thuận QĐ thu hồi đất không đúng pháp luật của huyện, trách nhiệm trong việc chậm chỉ đạo làm rõ đúng sai trách nhiệm, tập thể, cá nhân, báo cáo chưa đầy đủ, cung cấp thông tin chưa kịp thời, gây bức xúc trong dư luận. Kiểm điểm rút kinh nghiệm sau sắc, qua đó chỉ đạo tăng cường quản lý nhà nước về đất đai, không để xảy ra những vụ việc tương tự.

Huy Anh