Vụ bắt cóc bé trai 7 tuổi đòi 15 tỷ tiền chuộc: Đối tượng có thể đối diện với khung hình phạt nào?

Liên quan vụ bé trai 7 tuổi bị bắt cóc đòi 15 tỷ đồng tiền chuộc xảy ra tại phường Việt Hưng (quận Long Biên), Công an TP Hà Nội đã ra quyết định tạm giữ hình sự Nguyễn Đức Trung (SN 1992, quê huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc) về hành vi "Bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản".

Dưới góc độ pháp lý, TS.LS Đặng Văn Cường (Trưởng văn phòng luật sư Chính Pháp, Đoàn luật sư TP Hà Nội) bày tỏ quan điểm: Với thông tin diễn biến của sự việc cho thấy hành vi của đối tượng này là rất manh động, thể hiện thái độ coi thường pháp luật. Vụ việc giống như kịch bản trong phim hành động mà ít xảy ra trong thực tế ở Việt Nam.

Hành vi của đối tượng là bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản, đây là tội phạm hình sự đặc biệt nghiêm trọng, xâm phạm quyền sở hữu hợp pháp tài sản của người khác, đồng thời xâm phạm nghiêm trọng quyền tự do thân thể của công dân, đe dọa uy hiếp đến tinh thần, sức khoẻ, tính mạng của nạn nhân và những người khác nên hành vi này là đặc biệt nguy hiểm cho xã hội.

Với số tiền có ý định chiếm đoạt 15 tỷ đồng, đối tượng này sẽ phải đối mặt với khung hình phạt có mức hình phạt cao nhất là tù chung thân theo quy định tại khoản 4, Điều 169 bộ luật hình sự năm 2015.

Tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản là một trong các tội danh thuộc nhóm tội xâm phạm quyền sở hữu tài sản. Đối tượng thực hiện hành vi bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản trước tiền xâm phạm đến quyền tự do thân thể, tự do đi lại, tự do cư trú của công dân, đe dọa đến tính mạng, sức khỏe của công dân. Hành vi bắt, giam, giữ nạn nhân là hành vi nguy hiểm cho xã hội, riêng hành vi này cũng có thể cấu thành một tội phạm độc lập nếu như đối tượng không có mục đích chiếm đoạt tài sản (Tội bắt, giữ, giam người trái pháp luật).

Còn trường hợp đối tượng thực hiện hành vi bắt, giữ, giam người trái pháp luật nhằm chiếm đoạt tài sản thì hành vi này còn có tính chất nguy hiểm hơn bởi hành vi không chỉ xâm phạm đến quyền tự do thân thể của công dân mà còn xâm phạm đến quyền sở hữu hợp pháp tài sản của người khác, gây hoang mang trong dư luận xã hội.

Tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường -Trưởng Trưởng văn phòng luật sư Chính Pháp, Đoàn luật sư TP Hà Nội

Với hành vi bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản thì hành vi thỏa mãn dấu hiệu cấu thành tội phạm kể từ thời điểm xâm phạm đến quyền tự do thân thể của công dân với mục đích nhằm chiếm đoạt tài sản.

Khi đối tượng bắt giữ nạn nhân và thông báo cho gia đình về số tiền chuộc là hành vi thỏa mãn dấu hiệu cấu thành tội phạm, không phụ thuộc vào việc đối tượng đã chiếm đoạt được tài sản của nạn nhân hay chưa.

Do tính chất nguy hiểm của hành vi phạm tội nên dưới góc độ pháp lý tội phạm có cấu thành hình thức, chỉ cần đối tượng thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội (không đòi hỏi hậu quả phải chiếm đoạt được tài sản xảy ra) thì hành vi đã thỏa mãn dấu hiệu cấu thành tội phạm.

Bởi vậy trong vụ việc này, mặc dù đối tượng chưa chiếm đoạt được số tiền như mong muốn là 15 tỷ đồng nhưng đối tượng vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự liên quan đến số tiền mà đối tượng này đã đưa ra làm cơ sở xác định tính chất vụ việc và làm cơ sở để tòa án lựa chọn loại hình phạt cho phù hợp với tính chất của hành vi phạm tội.

Đặc biệt hành vi trốn chạy, chống trả lực lượng chức năng cho thấy tính chất manh động, ngoan cố, coi thường pháp luật của đối tượng này. Hành vi gây ra thương tích cho người thi hành công vụ, bởi vậy đối tượng này sẽ bị áp dụng các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự đồng thời là căn cứ để tòa án sẽ quyết định mức hình phạt nghiêm khắc.

Với tính chất mức độ hành vi và nhân thân của đối tượng gây án như vậy thì có lẽ đối tượng này sẽ phải chịu mức hình phạt nghiêm khắc của pháp luật, có thể sẽ là mức cao nhất của khung hình phạt. Việc quyết định hình phạt cụ thể sẽ do tòa án quyết định căn cứ vào quy định của bộ luật hình sự, trên cơ sở đánh giá tính chất, mức độ của hành vi phạm tội, nhân thân người phạm tội và các tình tiết tăng nặng, tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.

Cũng theo luật sư Cường, vụ án này cho thấy hiệu quả trong công tác đấu tranh phòng chống tội phạm xâm phạm trật tự xã hội ở Việt Nam hiện nay là rất tốt. Với những đối tượng thực hiện hành vi côn đồ, manh động, coi thường pháp luật như vậy thì việc phát hiện, xử lý kịp thời, nghiêm minh thể hiện tính răn đe mạnh mẽ, đảm bảo an ninh trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ tính mạng, sức khỏe và tài sản của công dân.

Đối tượng này sẽ phải chịu mức hình phạt nghiêm khắc của pháp luật, có thể là 20 năm tù hoặc tù chung thân.

Đồng quan điểm, luật sư Hoàng Trọng Giáp (Giám đốc Công ty Luật Hoàng Sa) phân tích, đối tượng Nguyễn Đức Trung bắt cóc trẻ em với mục đích đe dọa đòi để tiền chuộc 15 tỷ đồng có dấu hiệu của tội danh bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản được quy định tại khoản 4 Điều 169 Bộ luật hình sự năm 2015. Theo đó, mức phạt cao nhất theo khoản 4 Điều 169 Bộ luật hình sự là tù chung thân.

Cạnh đó, đối tượng còn dùng súng bắn trả lại lực lượng thi hành công vụ có thể bị điều tra về tội giết người theo quy định tại Điều 123 Bộ luật hình sự năm 2015. Mức án cao nhất là tử hình (đối với tội giết người), trừ trường hợp quy định tại Điều 57 Bộ luật hình sự năm 2015.