Giao đất không đúng quy hoạch
Nội dung vụ án liên quan đến Quyết định số 1513/QĐ-UB ngày 27/02/2003 của UBND tỉnh BR-VT về việc thu hồi 2.485,80 m2 đất tại phường 8, TP. Vũng Tàu; Quyết định số 6836/QĐ-UB ngày 22/9/2004 của Chủ tịch UBND tỉnh BR-VT phê duyệt kinh phí bồi thường, hỗ trợ do Nhà nước thu hồi đất; Quyết định số 5963/QĐ-UBND ngày 03/08/2018 của UBND TP Vũng Tàu phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư (bổ sung) cho bà Hòe; Quyết định số 303/QĐ-UBND ngày 02/02/2018 của UBND tỉnh BR-VT giải quyết đơn của bà Hòe khiếu nại Quyết định số 6836.
Bà Hòe cho rằng các Quyết định chưa đúng quy định pháp luật, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi hợp pháp của mình nên khởi kiện yêu cầu hủy các quyết định trên. Cụ thể, theo bà Hòe, căn cứ Quyết định 1955/QĐ-UBT ngày 6/12/1993 của UBND tỉnh BR-VT về việc “phê duyệt quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2000 Khu du lịch Bãi Sau, TP Vũng Tàu” thì khu vực thu hồi đất được quy hoạch “phân khu du lịch”. Do đó, việc thu hồi 1027m2 đất và cấp đất cho Trung tâm đào tạo, bồi dưỡng cán bộ phát thanh truyền hình để xây dựng “trung tâm đào tạo” là không phù hợp với quy hoạch, trái quy định pháp luật nêu trên. Ở đây không thuộc trường hợp thu hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng theo Luật Đất đai 2003.
Tại phiên tòa, người đại diện theo uỷ quyền của bà Hòe đã hỏi phía người bị kiện thì được xác định: Quyết định 1955 có trích yếu là “về việc phê duyệt quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2000 Khu du lịch Bãi Sau, TP Vũng Tàu”. Điều này hoàn toàn phù hợp với tài liệu bà Hòe thu thập được và cung cấp cho Toà. Tuy nhiên, HĐXX không xem xét căn cứ này.
Phía bị đơn vận dụng sai luật pháp?
Quyết định thu hồi đất số 1513/QĐ-UB về việc thu hồi 2.485,8m2 được ban hành vào ngày 27/2/2003 khi Luật đất đai 1993 còn hiệu lực (đến 23/12/2004). Vào thời điểm này, việc thu hồi đất để sử dụng vào mục đích lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng được quy định như sau: “Điều 27: Trong trường hợp thật cần thiết, Nhà nước thu hồi đất đang sử dụng của người sử dụng đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng thì người bị thu hồi đất được đền bù thiệt hại”.
Cụ thể điều luật này, khoản 2 Điều 1 Nghị định số 22/1998/NĐ-CP (hiệu lực từ 09/05/1998 - 23/12/2004) quy định về việc đền bù thiệt hại khi Nhà nước thu hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng có liệt kê cụ thể các trường hợp được xem xét là “Đất sử dụng vào mục đích lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng”. Và trong danh mục của Nghị định 22 thì đất sử dụng vào mục đích xây dựng “trung tâm đào tạo” không được xem là “đất sử dụng vào mục đích lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng”.
Tại phiên tòa, người đại diện cho UBND tỉnh BR-VT cho rằng UBND đã căn cứ vào Điều 4 Nghị định 04/2000/NĐ-CP ngày 11/2/2000 của Chính phủ để xác định đất sử dụng vào mục đích “đào tạo” được xem là đất sử dụng vào mục đích lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng. Ngay sau đó, phía bà Hòe đã bác bỏ ý kiến này, bởi trong danh mục trích dẫn quy định tại Điều 4 Nghị định 04/2000/NĐ-CP không hề có trường hợp nào là “đào tạo” như ý kiến trên.
Phía bà Hòe còn chỉ rõ trường hợp đất bị Nhà nước thu hồi để sử dụng vào mục đích “đào tạo” sẽ được xem là sử dụng vào mục đích lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng chỉ được bổ sung tại điểm e khoản 3 Điều 2 Nghị định 17/2006/NĐ-CP của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định hướng dẫn thi hành Luật đất đai (tức là chỉ được bổ sung sau thời điểm ban hành Quyết định 1513).
Do đó bà Hòe và người đại diện lập luận, đất sử dụng vào mục đích làm “cơ sở đào tạo” chỉ được xem là sử dụng cho mục đích lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng từ khi Nghị định 17/2006/NĐ-CP có hiệu lực. Còn khi Quyết định 1513 được ban hành thì đất sử dụng vào mục đích làm “cơ sở đào tạo” chưa được xem là sử dụng cho mục đích lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng. Hiện Trung tâm đã xây dựng hoàn thành khi chưa thực hiện xong việc bồi thường như nội dung Quyết định 1513. Trong hồ sơ của Toà chưa có Giấy phép xây dựng do các bên cung cấp.
Nhiều vấn đề chưa được làm rõ tại phiên tòa
Vẫn theo phía nguyên đơn, khi Quyết định 1513 là Quyết định gốc, là căn cứ để các cơ quan thẩm quyền ban hành tiếp các Quyết định khác trái quy định pháp luật, thì tất cả các Quyết định sau đó đều vô hiệu. Nói cách khác, các Quyết định về bồi thường hay giải quyết khiếu nại về bồi thường số 6836, 5963, 303 cũng đều cần phải huỷ bỏ.
Trong suốt phiên tòa, hai chuyên viên đại diện cho người bị kiện là Chủ tịch tỉnh BR - VT và Chủ tịch TP Vũng Tàu đều sử dụng quyền im lặng trước hầu hết các câu hỏi từ phía người khởi kiện khiến một số nội dung chưa thể làm rõ, đặc biệt là năng lực chủ đầu tư. Thế nhưng HĐXX sơ thẩm vẫn tuyên không chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của bà Hòe.
Bà Hòe cho rằng, tòa cấp sơ thẩm đã bỏ qua một số tình tiết quan trọng, không làm rõ được nhiều nội dung bà đã phân tích và nêu ra ở trên. Việc giải quyết quyền và lợi ích hợp pháp cho bà đã kéo dài từ năm 2003 đến nay khiến bà phải mòn mỏi chờ đợi, mất nhiều thời gian đi lại khi tuổi đã cao, sức đã yếu. Sau khi tòa sơ thẩm tuyên án, bà Hòe cho biết sẽ làm đơn kháng cáo gửi Tòa án cấp cao tại TP HCM.
Theo nội dung vụ án, bà Hòe có thửa đất rộng hơn 1500m2 đã được cấp sổ đỏ, năm 2003 UBND tỉnh BR - VT quyết định thu hồi một phần diện tích 1.027m2 để xây dựng công trình Trung tâm đào tạo, bồi dưỡng cán bộ phát thanh truyền hình. Sau đó UBND tỉnh, UBND TP Vũng Tàu ban hành các Quyết định phê duyệt kinh phí bồi thường hỗ trợ do thu hồi đất. Cho rằng việc bồi thường chưa thỏa đáng, bà Hòe nhiều lần có đơn khiếu nại đến Chủ tịch UBND tỉnh. Năm 2006, Chủ tịch UBND tỉnh ban hành quyết định giải quyết khiếu nại theo hướng không chấp nhận những yêu cầu của bà Hòe. Bà Hòe tiếp tục khiếu nại. Đến năm 2018 bà Hòe khởi kiện các Quyết định hành chính của UBND tỉnh và UBND TP Vũng Tàu. Ngày 19 và ngày 25/6/2019, TAND tỉnh đưa vụ kiện hành chính ra xét xử sơ thẩm.
