Vasco hiện là Chi nhánh của VNA và là nhà khai thác dịch vụ hàng không được Cục Hàng không Việt Nam cấp chứng chỉ khai thác tàu bay (AOC). Sau khi VNA được cổ phần hóa, Vasco đang trong quá trình chuẩn bị chuyển đổi thành Công ty TNHH Một thành viên Bay dịch vụ hàng không.
Tại văn bản số 2336 gửi Bộ GTVT, VNA cho biết: trong quá trình hoàn thiện đề án chuyển đổi, VNA nhận được đề nghị của Ngân hàng Techcombank tham gia góp vốn để trở thành cổ đông của Vasco. VNA đã tiếp nhận đề nghị này để định hướng thành lập một công ty mới theo mô hình công ty cổ phần thay cho kế hoạch chuyển đổi thành Công ty TNHH trước đó.
Theo VNA, việc tổ chức thành công ty cổ phần sẽ giúp Vasco có khả năng huy động vốn cao hơn thông qua việc phát hành cổ phiếu, trái phiếu ra thị trường và cách thức quản trị một doanh nghiệp theo mô hình công ty cổ phần sẽ chặt chẽ, hiệu quả hơn.
Trong tờ trình nói trên, qui mô vốn điều lệ của Vasco tối thiểu sẽ là 300 tỉ đồng, trong đó, VNA góp 51%, Công ty TNHH MTV quản lý quỹ kỹ thương (Techcom Capital) góp 48% và Công ty cổ phần dự án Techcomdeveloper góp 1%. VNA vốn góp bằng các tài sản hiện có do Vasco đang quản lý như đội tàu bay ATR 72, kho phụ tùng vật tư, động cơ dự phòng, 2 cổ đông còn lại góp bằng tiền.
Cũng theo đề án trình Bộ GTVT, VNA cho biết công ty mới sẽ có tên gọi dự kiến là Công ty CP Hàng không Vasco và đây là một “hãng hàng không mới”. Tuy nhiên, nhìn vào điều lệ hoạt động (dự kiến) và cơ cấu tổ chức, điều hành thì dễ dàng thấy rằng đội bay Vasco cơ bản vẫn như cũ, chỉ thêm cổ đông góp vốn và VNA vẫn là đơn vị nắm cổ phần chi phối (51%), quyết định định hướng phát triển của Vasco giống như hiện nay.
 |
| Dịch vụ cho thuê trực thăng du lịch của Vasco, ảnh TL |
Nếu phương án đề xuất được chấp thuận, Công ty cổ phần hàng không Vasco sẽ đi vào hoạt động từ quý 2-/2016 với phương án kinh doanh dựa trên 5 tàu bay sẵn có, với số giờ bay trung bình cho cả 5 tàu bay đến 4 điểm bay nói trên cỡ khoảng 187 giờ bay/tàu/tháng.
Mặc dù khẳng định việc thành lập hãng hàng không Vasco là hiệu quả và cần thiết phải tiến hành song VNA lại đưa ra những số liệu kế hoạch tài chính không thực sự thuyết phục, nếu như không muốn nói là "lạ đời".
Theo đó, hãng hàng không Vasco sẽ có vốn điều lệ tối thiểu 300 tỉ đồng và khai thác đội bay sẵn có, hệ thống đường bay sẵn có (lợi thế riêng chỉ khai thác được bằng tàu bay ATR 72 như Côn Đảo, Cà Mau, Kiên Giang, Điện Biên)... nhưng đề án của VNA chỉ nêu hiệu quả hoạt động của công ty này cho cả giai đoạn 2016-2018 vẻn vẹn có…1,949 tỉ đồng.
Đây là con số quá thấp mà nhà đầu tư thừa hiểu rằng, vốn góp của họ (tối thiểu khoảng gần 150 tỷ đồng) vào công ty này, nếu đem gửi ngân hàng, đã sinh ra khoản lợi nhuận lớn hơn rất nhiều lần.
Đó là chưa bàn tới việc ngân hàng đầu tư vào Vasco với tỷ lệ sở hữu cổ phần lên tới 49-50% cũng là vấn đề mà cơ quan phê duyệt phải xem xét, đó có phải là khoản đầu tư ngoài ngành, vượt quá qui định cho phép không.
Thêm vào đó, việc thành lập hãng hàng không Vasco dưới dạng công ty cổ phần của VNA còn có dấu hiệu đáng quan ngại khi mà thương hiệu, tài sản của doanh nghiệp cổ phần không được định giá và bán công khai minh bạch.
Thiết nghĩ, nếu VNA có chủ trương cổ phần hoá, gọi vốn đầu tư cho Vasco thì nên chăng cần công khai kế hoạch này, tổ chức định giá Vasco, đưa ra các tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư để đảm bảo tài sản hiện hữu của nhà nước tại Vasco ( máy bay, mạng bay, thương hiệu) được sử dụng và định giá đứng mức đồng thời chọn được nhà đầu tư phù hợp nhất.
Bởi, thực tế kinh doanh hàng không ở thị trường nội địa không phải là "cuộc chơi" chỉ có tiềm lực tài chính là có thể thành công. "Cái chết" của những hãng hàng không như Indochina Airlines (đã phá sản), Trãi Thiên (phá sản), Air Mekong (cũng đã ngừng bay), Blue Sky Air (ngừng hoạt động)…là những bài học nhãn tiền...
