Vợ chồng chia tay, tài sản có còn là của chung?

18/12/2014 08:42

(PLO) - Trong thời kỳ hôn nhân, vợ chồng có quyền có tài sản chung, tài sản riêng. Tuy nhiên, việc xác định tài sản chung hay tài sản riêng nhiều người còn nhầm lẫn và không phải ai cũng biết.

Hạnh phúc tan vỡ vì không có con

Là người cùng xã, làm bạn với nhau từ thưở đến trường và cùng lớn lên bên cánh đồng với cây lúa, củ khoai, tình yêu giữa anh Vân và chị Ngà (ở huyện Hòn Đất, Kiên Giang) nảy nở từ khi nào họ cũng không biết. Khi tuổi vừa “chín”, được sự tác hợp của cha mẹ, họ quyết định tiến tới hôn nhân. Tuân thủ pháp luật, anh chị đến UBND xã đăng ký và được cấp Giấy chứng nhận kết hôn vào năm 2000. Như bao cặp đôi khác, đám cưới được tổ chức theo phong tục truyền thống, bà con xa gần đến rất đông, ai cũng chúc mừng cho đôi uyên ương “trăm năm hạnh phúc”, “con đàn cháu đống”. Bà An thì mừng ra mặt, cầu mong lời chúc phúc sẽ nhanh đến, vì Vân là con trai độc nhất của ông bà.

Chị Ngà về làm dâu đã hai năm. Hai năm đối với chị là một khoảng thời gian dài trong mong đợi. Nhưng càng mong, chị càng căng thẳng, áp lực. Thương con, bà An nghe lời khuyên của bác sĩ cho tụi nó ra ở riêng để tạo tâm lý thoải mái, đồng thời cắt luôn cho anh Vân đứng tên trong sổ đỏ 1,2ha đất lúa. Những tưởng vợ chồng các con được tự do sẽ sớm có tin vui, nhưng 6 năm nữa đằng đẵng trôi qua, ông trời vẫn chưa rủ lòng thương gia đình bà. Mâu thuẫn cũng vì thế mà ngày càng nảy sinh cùng với lòng kiên nhẫn của Vân và bà cạn dần, họ đưa nhau ra tổ hòa giải của ấp trước khi làm thủ tục xin ly hôn tại tòa. Năm 2012, vợ chồng anh Vân đệ đơn xin ly hôn tại TAND huyện. Do không có con và không yêu cầu giải quyết về tài sản nên vụ việc được giải quyết chỉ trong thời gian ngắn. Chia tay anh, chị lên Bình Dương làm công nhân trong khu công nghiệp, anh ở nhà chăm lo cho mẹ già và tìm kiếm hạnh phúc mới.

Sau khi chia tay chị Ngà, anh Vân bàn với mẹ và được mẹ nhất trí cho chuyển nhượng 1,2ha đất để trang trải việc gia đình, nhưng Văn phòng Công chứng từ chối công chứng hợp đồng chuyển nhượng, cho dù anh đã xuất trình quyết định của Tòa án công nhận thuận tình ly hôn và kiên trì thuyết phục “đây là tài sản riêng được cha mẹ cho”… nhưng công chứng viên vẫn yêu cầu chị Ngà phải đến để cùng anh ký tên vào hợp đồng hoặc có giấy tờ chứng minh là tài sản riêng của mình. Anh cũng không hiểu tại sao việc chuyển nhượng đất của mình lại khó khăn và bị từ chối như vậy?

Công chứng viên từ chối là có cơ sở

Vướng mắc trên, Luật gia Bùi Đức Độ (Giám đốc Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh Kiên Giang) giải thích: Do anh chị chỉ yêu cầu giải quyết về ly hôn nên Tòa án chỉ giải quyết về ly hôn; về tài sản không yêu cầu nên Tòa án không xem xét giải quyết.

Về nguyên tắc, quyền sử dụng đất (QSDĐ) mà vợ chồng được tặng cho chung; QSDĐ có được sau khi kết hôn là tài sản chung của vợ chồng cho dù chỉ có vợ hoặc chồng đứng tên. QSDĐ mà vợ hoặc chồng có được trước khi kết hôn, được thừa kế riêng, tặng cho riêng chỉ là tài sản chung khi vợ chồng có thoả thuận bằng văn bản (có chữ ký của cả vợ, chồng và văn bản này có thể được công chứng, chứng thực). Trường hợp 1,2ha đất là tài sản chung của vợ chồng thì phải được giải quyết bằng văn bản thỏa thuận chia tài sản chung được công chứng, hoặc giải quyết bằng một bản án có hiệu lực pháp luật của Tòa án khi các bên có tranh chấp về tài sản. Trong quá trình giải quyết tranh chấp, nếu anh không chứng minh được đây là tài sản riêng của mình thì là tài sản chung.

Vì vậy, việc từ chối công chứng hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ của anh là có cơ sở. Anh chỉ có thể ký kết được hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ này khi chị ấy đồng ý ký tên vào hợp đồng, hoặc anh đã có văn bản thỏa thuận của vợ chồng đây là tài sản riêng của anh; nếu có tranh chấp thì phải giải quyết chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân này tại Tòa án (Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2000, Bộ luật Tố tụng Dân sự).