Bước sang ngày làm việc thứ 3, chủ toạ bắt đầu bằng việc hỏi sức khoẻ của các bị cáo. Tuy nhiên, các bị cáo cho biết đều đủ sức khoẻ để dự toà. HĐXX cũng hỏi đại diện Uỷ ban chứng khoán Nhà nước, đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã có văn bản trả lời những vấn đề đề cập trong ngày xét xử hôm qua (1-12) chưa song các đại diện chưa có mặt.
Luật sư Nguyễn Huy Thiệp cũng đề nghị bị cáo Kiên nêu các nội dung khiếu nại 26 trang viết tay tới Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) Tối cao. Song bầu Kiên đề nghị HĐXX cho luật sư copy lại cho nhanh vì đơn dài. Bầu Kiên cho biết, nội dung có 32 kiến nghị lên VKSND Tối cao.
Trong phần thẩm vấn, bị cáo Kiên xin được đọc bản kháng cáo viết tay của mình. “Tôi xin phép HĐXX cho phép đọc nội dung kháng án tại toà. Tôi nằm trong trại giam 27 tháng, nội dung kháng án này là một phần của bức tranh. Tôi xin trình bày ở phần thẩm vấn, tôi hứa phần sau tôi sẽ không trình bày lại” - bị cáo Kiên đề nghị.
Tuy nhiên, HĐXX chỉ cho phép được nói tóm tắt chứ không đọc vì quá dài. Bị cáo Kiên vừa ngồi vừa trình bày, thỉnh thoảng phải ngắt quãng vì sức khoẻ kém, bị cáo cho biết huyết áp 160/100.
Theo bị cáo Kiên, toà sơ thẩm có nhiều sai sót, như không xác định và thiếu: 5 công ty đều được thành lập đúng quy định pháp luật. “Tôi làm doanh nghiệp 30 năm rồi. Trước khi kiếm tiền tôi học luật, học cách làm sao để bảo vệ mình” - bị cáo Kiên nói trước toà.
Bị cáo Kiên phân tích tiếp về cáo buộc vi phạm pháp luật trong việc mua bán cổ phần, cổ phiếu: “HĐXX sơ thẩm quy kết tôi là kinh doanh dịch vụ tài chính núp dưới mua cổ phần, cổ phiếu. Trong tất cả các khái niệm về kinh doanh, văn bản quy phạm pháp luật không có khái niệm kinh doanh dịch vụ tài chính”.
Về việc kinh doanh vàng trái phép, bị cáo Kiên vẫn tiếp tục bảo vệ quan điểm của mình, cho rằng vàng là hàng hoá được quy định cụ thể tại Lật thương mại và chi tiết trong Nghị định 59 của Chính phủ nên Công ty Thiên Nam đương nhiên được mua bán. Còn việc kinh doanh vàng trạng thái không nằm trong điều chỉnh của Nghị định 174 chỉ điều chỉnh một số loại hình kinh doanh vàng, có 3 loại hình và Nghị định 168 có 6 loại hình kinh doanh vàng.
Cũng trong buổi sáng, HĐXX gọi bà Đặng Ngọc Lan, Tổng giám đốc Công ty CPĐT Thương mại B&B (Công ty B&B, vợ bầu Kiên) để làm rõ 3 hợp đồng do bà này ký: Hợp đồng ủy thác đầu tư tài chính ngày 25-12-2008 với ngân hàng ACB với nội dung ủy thác cho ACB thực hiện các hoạt động đầu tư tài chính thông qua kinh doanh giá vàng ngoài lãnh thổ Việt Nam; ký hợp đồng ủy thác của bà Nguyễn Thúy Hương, công ty B&B đã chuyển toàn bộ lợi nhuận cho bà Hương thụ hưởng để không phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp hơn 25 tỉ đồng và một phụ lục hợp đồng giữa bà Ngọc Lan, Nguyễn Đức Kiên và Nguyễn Thuý Hương (em gái bầu Kiên).
HĐXX yêu cầu bà Lan tái khẳng định việc ký hợp đồng của mình, bà Lan nói: “Tôi cũng từng trình bày ở cấp sơ thẩm, tôi không để ý, không tìm hiểu hợp đồng làm cụ thể, chi tiết như thế nào. Anh Kiên mang hợp đồng về bảo tôi ký. Anh Kiên thường uỷ quyền tôi ký vì anh ấy hay đi vắng. Khi cần ký giấy tờ thì tôi được uỷ quyền. Còn nội dung hợp đồng như thế nào thì tại thời điểm ký tôi không để ý”.
Khi được hỏi có nắm được nội dung cũng như nhận thức trách nhiệm của mình khi ký với tư cách là Tổng Giám đốc không, bà Lan trình bày: “Nếu mà nói với một người đầy đủ nhận thức, tôi không thể nào nói rằng tôi ký mà không chịu trách nhiệm. Mà tôi đã ký với tư cách một người vợ hoàn toàn tin tưởng vào người chồng của mình. Tôi không thể nói rằng là anh Kiên phải chịu trách nhiệm chứ không phải là tôi”.
Nói đến đây thì bà Lan bật khóc khiến chủ toạ phải động viên, an ủi. Sau khi vợ bầu Kiên bình tĩnh, HĐXX truy vấn tiếp: “Bà có nhận thức những việc bà làm là đồng phạm với chồng?”
Bà Lan giãi bày: “Tôi cũng không nghĩ đến một ngày tôi là đồng phạm của chồng. Trong tư duy của tôi, tôi không nghĩ mình làm sai cái gì cả; cũng không nghĩ chồng làm sai cái gì cả. Tôi nghĩ là HĐXX cũng như VKS có thể hiểu, có thể xem xét nghĩa vụ của tôi trong trường hợp với một phụ nữ suốt thời gian dài chỉ ở nhà sinh con, chăm con, thực hiện một số công việc theo sự chỉ dẫn của chồng”.
Đại diện VKS hỏi: “Bà đã đọc Luật Doanh nghiệp chưa?”. Lúc này bà Lan thật thà: “Tôi đọc một phần chứ không đọc hết. 2 năm vừa rồi rất là kinh khủng với gia đình tôi. Tôi còn phải chăm 3 con. Mọi người quá sợ hãi không dám làm tiếp các công việc kinh doanh. Tôi là người chưa bao giờ phải làm gì phải đứng ra lo công việc. Nên tôi phải nghiên cứu, tham khảo các luật sư. Nhưng đấy là 2 năm vừa rồi chứ trước đó tôi không thực hiện gì hết mà chỉ làm công việc của phụ nữ ở nhà thôi”.
Tuy nhiên, chủ toạ trích 1 lời khai và bút lục của bà Lan nội dung mâu thuẫn với lời khai: “Do công việc của anh Kiên thường xuyên phải đi công tác, nên khi thành lập Công ty B&B anh Kiên đã uỷ quyền cho tôi ký một số hợp đồng. Sau đó, tôi được nhân viên của công ty chuyển hợp đồng uỷ thác tài chính với ACB và hợp đồng với bà Thuỳ Hương. Tôi đã điện thoại cho chồng để hỏi và chồng bảo đã xem qua nên ký”.
Giải thích về điều này, vợ bầu Kiên vẫn không nhớ chắc chắn là chồng mang về hay nhân viên mang đến nhà song luôn mực khẳng định: “Tôi không hề nhớ gì về chuyện anh Kiên đi vắng hay ở nhà. Tôi cũng không nhớ vì sao lúc lấy lời khai anh Kiên đi vắng. Nhưng nếu vắng anh Kiên thì tôi phải gọi điện, còn không thì chồng tôi mang về tôi ký”./.
