300 nghệ sĩ Việt Nam và quốc tế cùng kết nối, sáng tạo nghệ thuật
Với chủ đề “Kết nối sáng tạo”, Festival Nghệ thuật biểu diễn quốc tế được tổ chức tại thành phố Phan Thiết, như bước khởi đầu đặt nền móng cho việc xây dựng thương hiệu văn hóa, du lịch đặc trưng cho tỉnh Bình Thuận, tạo sức hút đầu tư lâu dài, bền vững vào Bình Thuận.
Ông Bùi Thế Nhân - Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết, Lễ hội (Festival) Nghệ thuật Biểu diễn Quốc tế lần thứ nhất năm 2023 - Bình Thuận, Việt Nam được tổ chức nhằm nâng cao đời sống tinh thần cho người dân và góp phần thúc đẩy sự phát triển văn hóa, du lịch trong tiến trình hội nhập và phát triển bền vững của tỉnh Bình Thuận. Đồng thời, Lễ hội góp phần giới thiệu tới bạn bè, du khách trong nước và quốc tế bản sắc văn hóa và tinh hoa nghệ thuật biểu diễn độc đáo của tỉnh Bình Thuận nói riêng, của Việt Nam nói chung. Từ đó, tạo cơ hội cho đông đảo người dân, giới văn nghệ sĩ và trí thức, học giả của tỉnh Bình Thuận nói riêng, của Việt Nam nói chung được giao lưu, tiếp thu văn hóa nghệ thuật quốc tế, nhất là nghệ thuật biểu diễn.
Với sự hội tụ hơn 300 nghệ sĩ, diễn viên từ 7 đoàn nghệ thuật quốc tế và Việt Nam. Ngoài ra, Lễ hội còn thu hút hơn 10 nhóm nghệ sĩ trẻ độc lập tham gia vào các chương trình đại nhạc hội và lễ hội đường phố như: múa rối, xiếc, tạp kỹ, đờn ca tài tử… do tác giả kịch bản - tổng đạo diễn Lê Quý Dương dàn dựng đã mang đến hơi thở mới, khác biệt hơn so với nhiều chương trình trước.
Không gian chính là sân khấu trên đường Nguyễn Tất Thành, trong suốt 3 ngày qua Lễ hội Nghệ thuật Biểu diễn Quốc tế còn có các sân khấu cộng đồng phục vụ liên tục nhiều chương trình biểu diễn nghệ thuật đặc sắc như: biểu diễn đường phố; biểu diễn quốc tế, hòa nhạc hòa bình thế giới ngoài trời và diễu hành; biểu diễn nhạc giao hưởng; đại nhạc hội… Ngoài ra, Lễ hội còn có hoạt động khác như tọa đàm quốc tế chủ đề “Xây dựng Phan Thiết trở thành trung tâm đào tạo và nghệ thuật biểu diễn quốc tế”; tập huấn kỹ năng chuyên ngành nghệ thuật biểu diễn.
Có thể nói, Lễ hội Nghệ thuật Biểu diễn Quốc tế lần thứ nhất, Bình Thuận 2023 đã thực sự là một “điểm sáng” trong Năm Du lịch Quốc gia tại Bình Thuận, được đông đảo Nhân dân, du khách và đồng nghiệp quốc tế đón nhận nồng nhiệt với nhiều ấn tượng tốt đẹp. Lễ hội đã tạo tiền đề đầu tiên góp phần đưa Bình Thuận phát triển trở thành một điểm đến mới của du lịch và văn hoá nghệ thuật, cụ thể là nghệ thuật biểu diễn, góp phần phát triển công nghiệp văn hóa.
Hiệp hội Sân khấu Thế giới đánh giá cao sự thành công của Festival và coi đây là một mô hình tiêu biểu để đưa nghệ thuật biểu diễn tiếp cận sâu rộng tới các cộng đồng cư dân bản địa trên khắp hành tinh, tạo nên một không gian sáng tạo chuyên nghiệp, cởi mở cho các nghệ sĩ sân khấu biểu diễn lắng nghe, học hỏi và chia sẻ kiến thức chuyên môn và kinh nghiệm thực tiễn, hợp tác đồng hành tạo nên các giá trị sáng tạo mới, rút ngắn các khoảng cách văn hoá và thúc đẩy sự xích lại gần nhau của các châu lục, khu vực và mỗi quốc gia trong khát vọng một thế giới hoà bình, tương trợ, đoàn kết và phồn thịnh.
Tổng Giám đốc Hiệp hội Sân khấu Biểu diễn Thế giới Tobias Biancone nhận xét: “Lễ hội Nghệ thuật biểu diễn quốc tế đang mang các buổi biểu diễn từ các quốc gia khác đến Việt Nam. Điều này cũng giúp các tác phẩm của Việt Nam có cơ hội được chạm tới quốc tế, mang sự sáng tạo nghệ thuật của Việt Nam đến với mọi người trên khắp thế giới và đem đến sự kinh ngạc cho cộng đồng và cá nhân trên toàn cầu. Thêm nữa, Lễ hội lần này là bước đệm để đưa Phan Thiết trở thành điểm đến độc đáo cho nghệ thuật biểu diễn về cả mặt nghệ thuật và giáo dục”.
Hiến kế để Việt Nam có những Festival độc đáo
Tác giả - đạo diễn Lê Quý Dương, Chủ tịch Ủy ban Festival và Hợp tác sân khấu Quốc tế của Hiệp hội Sân khấu Thế giới - ITI/UNESCO đã và đang là người đầu tiên đặt nền móng xây dựng các thương hiệu festival độc đáo đặc sắc cho các tỉnh, thành và tập đoàn kinh tế tại Việt Nam, góp phần vào việc thúc đẩy kinh tế du lịch, phát triển công nghiệp văn hóa và giới thiệu có chọn lọc di sản văn hoá nghệ thuật của Việt Nam ra thế giới và ngược lại. Những festival đã được tác giả - đạo diễn Lê Quý Dương nghiên cứu, sáng tạo, dàn dựng nay trở thành thương hiệu lớn cho các tỉnh, thành, tiêu biểu như: Festival Đờn ca tài tử Nam Bộ, Festival Huế với các lễ hội Đêm hoàng cung, Huyền thoại sông Hương, Hành trình mở cõi, Festival Pháo hoa Đà Nẵng, Festival Võ cổ truyền quốc tế Bình Định. Gần đây nhất là Festival Ninh Bình - Tràng An kết nối di sản, Festival Áo dài Du lịch Hà Nội và Lễ hội Nghệ thuật Biểu diễn Quốc tế Bình Thuận…
 |
Tiết mục biểu diễn độc đáo của các nghệ sĩ quốc tế tại Festival Bình Thuận. (ảnh: An Khang Media) |
Các festival do đạo diễn Lê Quý Dương tổ chức và dàn dựng được các nhà chuyên môn và giới truyền thông đánh giá cao, luôn mang đậm dấu ấn kết hợp giữa các giá trị văn hóa, di sản, lịch sử truyền thống và sáng tạo hiện đại độc đáo, để lại ấn tượng sâu sắc cho khán giả trong nước và quốc tế. Bởi anh rất biết tri ân và trân trọng các giá trị lịch sử và di sản. Đối với anh, lịch sử dân tộc, di sản văn hóa luôn là một kho tàng vô tận đem tới năng lượng và niềm cảm hứng cho sáng tạo hiện đại, bao gồm cả nghệ thuật và nhiều lĩnh vực khác.
Làm thế nào để bảo tồn và phát triển di sản, biến Việt Nam là một điểm đến Festival Di sản, Festival nghệ thuật biểu diễn của thế giới luôn là một vấn đề khiến đạo diễn Lê Quý Dương đau đáu. Theo anh, có ba cách để bảo tồn, phát huy các giá trị di sản. Cách thứ nhất là bảo tồn di sản nguyên bản 100% tại chính nơi mà di sản ấy đã được sinh ra. Cách thứ hai là giới thiệu di sản một cách nguyên bản và cốt lõi nhất có thể, trong những không gian mới. Cách thứ ba là chắt lọc những tinh hoa độc đáo nhất của di sản để sáng tạo mới và “thổi hồn” cho di sản theo nhịp sống đương đại. Với đạo diễn Lê Quý Dương, cả ba cách trên đều rất tốt và cần thiết cho quá trình bảo tồn, phát huy và kế thừa các giá trị di sản truyền thống, tuy nhiên phải đúng nơi, đúng lúc và đúng hoàn cảnh.
Là đạo diễn của gần 60 lễ hội lớn, đạo diễn Lê Quý Dương rất sợ “lặp lại chính mình”. Bởi vậy, trước khi nhận lời viết kịch bản và làm tổng đạo diễn, Lê Quý Dương dành nhiều thời gian để tìm đọc, nghiên cứu, đi khảo sát, tìm hiểu cặn kẽ những nền văn hóa, lịch sử, di sản mang bản sắc riêng của từng vùng, miền, tỉnh, thành. Lẽ đó, mỗi một lễ hội của Lê Quý Dương lại mang màu sắc, dấu ấn riêng, tái hiện lịch sử, văn hóa và di sản sống động, không thể trộn lẫn.
“Về nguyên tắc tổ chức và dàn dựng lễ hội, tôi muốn giữ nguyên bản và tôn trọng tuyệt đối các giá trị di sản của từng tỉnh, thành mang về giới thiệu tại Festival Ninh Bình - Tràng An kết nối di sản hay Lễ hội Nghệ thuật Biểu diễn Quốc tế Bình Thuận. Các yếu tố sáng tạo và dàn dựng chỉ làm nền tôn vinh và tô điểm thêm. Di sản nguyên bản của từng tỉnh, thành sẽ là hạt nhân cốt lõi của các chương trình” - đạo diễn Lê Quý Dương chia sẻ.
Hiến kế để Việt Nam có thể xây dựng thương hiệu về nghệ thuật biểu diễn, Tiến sĩ Israfil Shaheen, giảng viên, Giám đốc Khoa Nghiên cứu Sân khấu biểu diễn, Đại học Dhaka (Bangladesh) cho rằng: “Việt Nam nên tổ chức nhiều lễ hội nghệ thuật quy mô lớn, bởi lễ hội là không gian biểu diễn rộng mở, nơi nhiều đối tượng công chúng, du khách có thể tham dự vào các hoạt động trong nhiều khoảng thời gian khác nhau. Lễ hội nghệ thuật khác hoàn toàn những buổi biểu diễn trong nhà hát (không gian đóng, có bán vé và chỉ phục vụ cùng một lúc vài trăm người). Với khả năng tích hợp đa dạng nhiều nội dung biểu diễn, thu hút đông người tham dự và tạo sức lan tỏa lớn, các festival nghệ thuật có thể mang đến những góc nhìn khác nhau về nghệ thuật, giúp mỗi người tiếp nhận và thu về những giá trị riêng”.
Ông Alvaro A.Franco R, diễn viên và là nhà sản xuất chương trình nghệ thuật đến từ Colombia chia sẻ: “Việt Nam cần tạo điều kiện để mọi người cùng được tham gia vào các festival nghệ thuật, nhất là giới trẻ. Ở Colombia, chúng tôi đầu tư vào lớp trẻ từ những cấp học rất nhỏ nhằm xây dựng thị hiếu nghệ thuật cho khán giả, từng bước hình thành cộng đồng khán giả và cũng để xây dựng lớp nghệ sĩ tương lai cho nghệ thuật biểu diễn. Bên cạnh đó, cũng nên đẩy mạnh hợp tác công - tư, Chính phủ và doanh nghiệp tư nhân cần cùng chung tay đầu tư cho phát triển nghệ thuật”.
