Theo tin từ Phái đoàn đại diện thường trực Việt Nam tại Liên hợp quốc (LHQ), tại phiên họp, báo cáo trước HĐBA, Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres bày tỏ quan ngại sâu sắc về sự bất ổn và hỗn loạn tại Afghanistan hiện nay, đặc biệt là tình trạng bạo lực, thương vong của dân thường và khủng hoảng nhân đạo tại đây.
Ông Guterres kêu gọi lực lượng Taliban bảo đảm cho việc tiếp cận nhân đạo một cách đầy đủ và bảo đảm an ninh, an toàn cho người dân, nhân viên LHQ và ngoại giao đoàn. Đồng thời, Tổng Thư ký LHQ cho rằng HĐBA và cộng đồng quốc tế cần thể hiện sự đoàn kết và có tiếng nói chung đối với tình hình tại Afghanistan, trong đó có việc kêu gọi bảo đảm quyền con người, bảo vệ phụ nữ và trẻ em gái, cũng như không để lãnh thổ nước này bị các nhóm khủng bố sử dụng làm nơi trú ẩn.
Các nước thành viên HĐBA chia sẻ quan ngại về các diễn biến tại Afghanistan những ngày qua, kêu gọi chấm dứt bạo lực, tiến hành đối thoại, khôi phục trật tự an ninh, tuân thủ đầy đủ luật nhân đạo và nhân quyền quốc tế. Các nước cũng đánh giá cao các nỗ lực của Phái bộ Hỗ trợ LHQ tại Afghanistan (UNAMA) trong thời gian qua. Nhiều nước nhấn mạnh rằng mọi giải pháp chính trị đối với tình hình tại Afghanistan hiện nay cần bảo đảm quyền con người, đặc biệt là quyền phụ nữ.
Phát biểu tại phiên họp, Đại sứ Đặng Đình Quý bày tỏ lo ngại về diễn biến tình hình ở Afghanistan, không chỉ có tác động xấu đến an ninh, ổn định của nước này mà còn với khu vực, đặc biệt là các nước láng giềng.
Đại sứ Đặng Đình Quý nhấn mạnh ưu tiên hàng đầu hiện nay là chấm dứt bạo lực, bảo vệ thường dân, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em cũng như bảo đảm an ninh, an toàn cho nhân viên LHQ, các cơ quan đại diện và nhân viên ngoại giao, tổ chức quốc tế và người nước ngoài.
Đại sứ nhấn mạnh chỉ có giải pháp chính trị toàn diện mới đem lại hòa bình, ổn định lâu dài ở Afghanistan và kêu gọi tất cả các bên liên quan tại Afghanistan tuân thủ luật nhân đạo và nhân quyền quốc tế, tiến hành đối thoại nhằm ổn định tình hình và thúc đẩy hoà giải, hoà hợp dân tộc. Đại sứ Đặng Đình Quý cũng kêu gọi quốc tế quan tâm, thúc đẩy các nỗ lực cứu trợ nhân đạo nhằm ngăn chặn thảm hoạ nhân đạo ở Afghanistan.
Cuối phiên họp, HĐBA đã thông qua Tuyên bố Báo chí với nội dung kêu gọi chấm dứt việc sử dụng vũ lực ở Afghanistan, bảo đảm an ninh và khôi phục trật tự, kêu gọi thành lập một chính phủ thống nhất thông qua đối thoại. Tuyên bố cũng nhấn mạnh việc cần bảo đảm các nghĩa vụ quốc tế của Afghanistan, bảo đảm an toàn cho mọi người dân, trong đó có phụ nữ và trẻ em, bảo đảm an ninh, an toàn cho nhân viên LHQ, nhân viên nhân đạo và ngoại giao đoàn. Tuyên bố cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của các nỗ lực chống khủng bố, không để lãnh thổ Afghanistan bị sử dụng để đe dọa hay tấn công các quốc gia khác.
Trong một diễn biến có liên quan, Reuters dẫn tuyên bố từ văn phòng của Thủ tướng Anh Boris Johnson cho biết, ông Johnson dự định sẽ tổ chức một cuộc họp trực tuyến của các nhà lãnh đạo G7 trong vài ngày tới để bàn về cách thức giải quyết tình hình đang xấu đi ở Afghanistan.
Ngày 16/8, Thủ tướng Anh cũng đã có cuộc điện đàm với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron để bàn về các nỗ lực nhằm ngăn chặn một cuộc khủng hoảng nhân đạo và người tị nạn tại Afghanistan. Hai nhà lãnh đạo Anh và Pháp tại cuộc điện đàm vừa diễn ra cũng nhất trí hợp tác tại HĐBA LHQ để hướng đến việc giải quyết tình hình, bao gồm cả khả năng thúc đẩy một nghị quyết chung khả thi.
Ngoại trưởng Anh Dominic Raab cho biết thêm rằng, các đối tác phương Tây của Anh cũng sẽ xem xét áp đặt các biện pháp trừng phạt và cắt giảm viện trợ nếu Taliban không duy trì nhân quyền hoặc để nước này một lần nữa trở thành căn cứ của khủng bố. Về phía Mỹ, Nhà Trắng ngày 17/8 thông báo, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã quyết định dành 500 triệu USD để hỗ trợ những người tị nạn, các nạn nhân của xung đột và những người khác đối mặt rủi ro do tình hình ở Afghanistan.
Sau khi Taliban giành quyền kiểm soát thủ đô Kabul, nhiều đại sứ quán nước ngoài Afghanistan đã đóng cửa. Các nước cũng khẩn trương sơ tán nhân viên và người dân. Sáng 17/8, các chuyến bay quân sự sơ tán đã bắt đầu cất cánh. Về phía Taliban, sau khi giành quyền kiểm soát thủ đô Kabul, ngày 17/8, lực lượng phiến quân này thông báo ân xá cho tất cả các quan chức chính phủ, đồng thời kêu gọi họ trở lại làm việc.
Ngày 15/8, lực lượng Taliban đã giành kiểm soát thủ đô Kabul. Theo thông tin từ LHQ, số thương vong của dân thường 6 tháng đầu năm tăng 47% so với cùng kỳ năm ngoái và được cho là gia tăng ở mức kỷ lục trong những ngày gần đây. Afghanistan cũng tiếp tục phải đối mặt với tình trạng khủng hoảng nhân đạo trầm trọng, với hơn 18,5 triệu người (hơn 1/3 dân số) cần hỗ trợ nhân đạo. Vấn đề người di cư, tị nạn Afghanistan cũng đang diễn biến phức tạp, đặc biệt là tại các nước láng giềng của quốc gia này.
