Năm 2023 là năm đầu Việt Nam đảm nhiệm cương vị thành viên HĐNQ nhiệm kỳ 2023-2025, là nhiệm kỳ lần thứ hai sau nhiệm kỳ lần thứ nhất từ năm 2014-2016.
Tình hình thế giới có nhiều biến động, cạnh tranh nước lớn phức tạp, vấn đề thúc đẩy và bảo đảm quyền con người tiếp tục thu hút sự quan tâm, ưu tiên của các nước, tổ chức quốc tế, trong khi còn có những quan điểm khác biệt, công tác của HĐNQ gia tăng cả về khối lượng, thời gian họp cũng như các vấn đề thảo luận.
Trong bối cảnh đó, triển khai đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước, Chỉ thị 25 của Ban Bí thư về đẩy mạnh và nâng tầm đối ngoại đa phương, Việt Nam đã tham gia đóng góp tích cực, có trách nhiệm trong các hoạt động của HĐNQ, nỗ lực cùng các nước thúc đẩy đối thoại, hợp tác, nâng cao hiểu biết lẫn nhau, xây dựng đồng thuận trong thảo luận và thông qua các nghị quyết, quyết định của HĐNQ.
Cũng trên cương vị thành viên HĐNQ, Phái đoàn Việt Nam đã tham gia tích cực trong Nhóm 3 nước (Troika) hỗ trợ việc xem xét Báo cáo quốc gia của một số nước tại Cơ chế Rà soát định kỳ phổ quát (UPR).
Điểm nổi bật là, Việt Nam đã chủ động đưa ra nhiều sáng kiến hợp tác về quyền con người tại cả 3 khóa họp thường kỳ năm nay, với sự tham gia ủng hộ, đồng bảo trợ của đông đảo các nước, tổ chức quốc tế. Những nỗ lực và đóng góp của Việt Nam được các nước, tổ chức quốc tế ghi nhận, ủng hộ và đánh giá cao.
Đặc biệt, ngày 27/2, tại Phiên cấp cao Khóa họp 52 HĐNQ, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang đã đưa ra sáng kiến về việc kỷ niệm 75 năm Tuyên ngôn Nhân quyền và 30 năm Tuyên bố và Chương trình Hành động Vienna bằng một Nghị quyết của HĐNQ nhằm khẳng định lại những mục tiêu và giá trị to lớn, bao trùm của các văn kiện quốc tế quan trọng nêu trên và cam kết chung của cộng đồng quốc tế về quyền con người của toàn thể nhân loại.
Đoàn Việt Nam tích cực triển khai sáng kiến này tại Khóa họp và đạt kết quả là Nghị quyết Kỷ niệm 75 năm Tuyên ngôn quốc tế về nhân quyền và 30 năm Tuyên bố và Chương trình hành động Vienna được HĐNQ thông qua bằng đồng thuận, với 121 nước đồng bảo trợ. Nghị quyết này là dấu ấn quan trọng của HĐNQ, tạo cơ sở cho việc tổ chức các hoạt động kỷ niệm của HĐNQ xuyên suốt trong năm 2023 ở các cấp độ quốc gia, khu vực và toàn cầu,
Nghị quyết của HĐNQ do Việt Nam đề xuất nêu trên cũng là cơ sở cho hoạt động điểm nhấn cuối năm vừa diễn ra - đó là Sự kiện cấp cao kỷ niệm 75 năm Tuyên ngôn quốc tế nhân quyền, được tổ chức tại trụ sở Văn phòng LHQ tại Geneva từ ngày 10-12/12/2023.
Bên cạnh đó, tại Khóa họp 53 HĐNQ giữa năm nay, Việt Nam đã cùng Nhóm nòng cốt soạn thảo và thương lượng Nghị quyết hàng năm về biến đổi khí hậu và quyền con người (Nhóm này gồm Việt Nam, Philippines và Bangladesh), tập trung vào chủ đề “Tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu đối với sinh kế và ảnh hưởng của những tác động này đối với quyền con người”. Đây là nghị quyết có tính thời sự cao, đã được HĐNQ thông qua bằng đồng thuận với 80 nước đồng đồng bảo trợ.
Cùng với đó, Việt Nam cùng Nhóm nòng cốt này đồng tổ chức phiên Thảo luận chuyên đề về biến đổi khí hậu và quyền con người với chủ đề “Tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu đối với việc hiện thực hóa đầy đủ quyền lương thực”.
Cũng tại Khóa họp 53, thực hiện các ưu tiên đề ra từ khi vận động ứng cử HĐNQ,bên cạnh phát biểu thảo luận thúc đẩy quyền lao động, Phái đoàn Việt Nam đã tổ chức Tọa đàm quốc tế về “Chống phân biệt đối xử, bạo lực và quấy rối trên cơ sở giới tại nơi làm việc” với sự đồng bảo trợ của các Phái đoàn Mỹ, Argentina, và sự tham gia, phát biểu của đại diện Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) và đại diện Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội của ta.
 |
Đại sứ Lê Thị Tuyết Mai và đại diện các nước tại cuộc Tọa đàm quốc tế về Thúc đẩy Quyền Con người được Tiêm chủng, tại Khóa họp 54 HĐNQ. Ảnh: TTXVN. |
Ngoài ra, tại Khóa họp 54 HĐNQ, Việt Nam đã triển khai 2 sáng kiến thúc đẩy quyền con người được tiêm chủng, bao gồm Phát biểu chung và Tọa đàm quốc tế về “Thúc đẩy Quyền Con người được Tiêm chủng”, được đồng tổ chức bởi hai Phái đoàn Việt Nam và Brazil cùng với Gavi - Liên minh Toàn cầu về Vaccine và Tiêm chủng, sự tham dự và phát biểu của đại diện Tổ chức Y tế thế giới (WHO).
Phát biểu chung và Tọa đàm này nhấn mạnh mối liên hệ và tác động quan trọng giữa tiêm chủng và quyền sức khỏe, tầm quan trọng của tiêm chủng, kêu gọi các nỗ lực đa phươngnhằm tăng cường đoàn kết và hợp tác quốc tế, hỗ trợ kỹ thuật, tăng cường năng lực đảm bảo tiếp cận vaccine công bằng, giá thành hợp lý và kịp thời, cũng như việc thúc đẩy quyền được tiêm chủng, thực hiện đầy đủ chương trình tiêm chủng để bảo đảm quyền sức khỏe ở tiêu chuẩn cao nhất có thể.
Bên cạnh nhiều phát biểu quốc gia, phát biểu chung ASEAN và các nhóm đồng quan điểm, cũng như tham vấn mang tính xây dựng, những hoạt độngcụ thể nêu trên nằm trong chuỗi các sáng kiến và đóng góp thiết thực của Việt Nam với tư cách thành viên tích cực, có trách nhiệm của HĐNQ nhiệm kỳ 2023-2025, góp phần giới thiệu những thành tựu, nỗ lực của Việt Nam trong thúc đẩy, bảo đảm quyền con người, đồng thời đóng góp tích cực vào công việc của HĐNQ trên những vấn đề thuộc quan tâm chung của cộng đồng quốc tế.
Khép lại năm 2023 với nhiều hoạt động sôi động đa phương của Việt Nam tại Geneva, Phái đoàn Việt Nam đã phối hợp cùng Văn phòng Liên hợp quốc tại Geneva tổ chức Triển lãm ảnh “Sắc màu văn hóa: Di sản thiên nhiên và văn hóa ở Việt Nam” (ngày 10-12/12/2023).
Triển lãm ảnh này thể hiện nỗ lực của Việt Nam thúc đẩy sự gắn kết giữa bảo tồn, phát triển các di sản văn hóa và thiên nhiên của cộng đồng các dân tộc và tôn giáo ở Việt Nam với bảo vệ các quyền con người của mọi người trên các lĩnh vực.
Hoạt động này nằm trong khuôn khổ chương trình tuyên truyền về dân tộc và tôn giáo, nhằm tăng cường hiểu biết lẫn nhau, đối thoại và hợp tác, cũng như các cam kết vì các giá trị chung về quyền con người, vì hòa bình, phát triển và hạnh phúc cho mọi người.
Việt Nam đã đóng góp tích cực cho Sự kiện cấp cao kỷ niệm 75 năm thông qua Tuyên ngôn quốc tế nhân quyền với Nghị quyết kỷ niệm của HĐNQ nêu trên, đồng thời đoàn Việt Nam đã tham dự tích cực tại Sự kiện cấp cao này; tái khẳng định các cam kết mạnh mẽ của Việt Nam thúc đẩy Tuyên ngôn quốc tế nhân quyền thông qua nhiều nỗ lực và hành động hơn nữa để đảm bảo tốt hơn các quyền của con người cả về chính trị, kinh tế, văn hóa và xã hội, không để ai bị bỏ lại phía sau.
Trong đó, có các ưu tiên trọng tâm gồm tăng cường Nhà nước pháp quyền với việc tiếp tục cải cách tư pháp nhằm nâng cao nền tảng thể chế, tư pháp và chính sách liên quan đến nhân quyền, đồng thời chuyển các quy định của các điều ước quốc tế về nhân quyền vào luật pháp quốc gia; thúc đẩy các biện pháp hiệu quả và phân bổ đủ nguồn lực để bảo đảm tốt hơn nữa các quyền kinh tế, xã hội, văn hóa, dân sự và chính trị; tham gia có trách nhiệm vào công việc của HĐNQ và phát huy vai trò cũng như hiệu quả của HĐNQ, đặc biệt quan tâm đến quyền của các nhóm dễ bị tổn thương và tác động của biến đổi khí hậu đối với việc thụ hưởng quyền con người.
 |
Đại sứ Lê Thị Tuyết Mai dẫn đầu đoàn Việt nam tham dự, phát biểu tại Sự kiện cấp cao kỷ niệm 75 năm thông qua Tuyên ngôn quốc tế nhân quyền (ngày 10-12/12). Ảnh: TTXVN. |
Có được thành công và dấu ấn trong tham gia các hoạt động của HĐNQ, nhất làtriển khai các sáng kiến này, điều quan trọng là nhờ sự tham gia, phối hợp chặt chẽ, đồng bộ giữa các bộ, ban, ngành trong nước, sự điều phối của Bộ Ngoại giao và triển khai trực tiếp của Phái đoàn đại diện thường trực Việt Nam tại Geneva.
Trong năm 2024, Việt Nam tiếp tục phát huy cương vị thành viên tích cực và có trách nhiệm của HĐNQ. Phái đoàn thường trực tại Geneva sẽ không chỉ tích cực tham gia các Khóa họp định kỳ của HĐNQ, chú trọng triển khai một số sáng kiến hợp tác thúc đẩy và bảo đảm quyền con người, trong đó sẽ chủ trì xây dựng và thương lượng dự thảo Nghị quyết về biến đổi khí hậu và quyền con người tại Khóa họp tháng 6/2024.
Bên cạnh đó, Việt Nam sẽ nộp và bảo vệ Báo cáo quốc gia theo Cơ chế Rà soát định kỳ phổ quát (tham gia UPR chu kỳ IV). Đồng thời, Phái đoàn sẽ tiếp tục đóng vai trò là thành viên Nhóm 3 nước hỗ trợ việc xem xét Báo cáo quốc gia của một số nước trong UPR chu kỳ IV./.
