Vì sao bộ sách giáo khoa công nghệ giáo dục lớp 1 bị loại?

GS Hồ Ngọc Đại và bộ SGK  công nghệ giáo dục có số phận thăng trầm.
GS Hồ Ngọc Đại và bộ SGK công nghệ giáo dục có số phận thăng trầm.
(PLVN) - Sau 40 năm áp dụng giảng dạy ở nhiều nơi, sách giáo khoa (SGK) lớp 1 công nghệ giáo dục của GS Hồ Ngọc Đại bị hội đồng quốc gia thẩm định SGK loại từ vòng đầu tiên. Trong khi đó, bộ sách này đã tiếp cận khoảng 900.000 học sinh và nhiều địa phương cho rằng sách đặc biệt có tính ứng dụng cao với trẻ lớp 1...

Người lớn không nên lấy mình làm khuôn mẫu cho trẻ

Sách Tiếng Việt 1 công nghệ giáo dục bị 15/15 thành viên hội đồng xếp loại “không đạt” với gần 300 nội dung, chi tiết cần sửa, cần bỏ mà phần lớn bị đánh giá là “vượt chương trình” hay “quá khó với học sinh lớp 1”.

GS. Hồ Ngọc Đại cho biết, ông mở trường Thực nghiệm công nghệ giáo dục tại Hà Nội từ năm 1978 và phát triển bộ sách riêng phù hợp với phương châm giáo dục “lấy học sinh làm trung tâm”. Một năm sau, cả nước thống nhất học chung bộ sách cải cách giáo dục lần thứ ba, riêng trường Thực nghiệm công nghệ giáo dục học sách của GS.Hồ Ngọc Đại.

Đến năm 1986, khi có năm tới 650.000 học sinh lớp 1 bị lưu ban, nguyên Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) Nguyễn Thị Bình đã khuyến khích các địa phương học theo bộ sách này, hướng đến chương trình công nghệ giáo dục được nhân rộng ra nhiều tỉnh, thành.

Năm 2000, Bộ GD-ĐT thống nhất một bộ SGK chung trên toàn quốc. Sách công nghệ giáo dục bị đưa ra khỏi chương trình giáo dục phổ thông. Tuy nhiên, khi phát hiện nạn học sinh “ngồi nhầm lớp” khá phổ biến, năm 2006, GS. Hồ Ngọc Đại đã mở đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ “Nâng cao chất lượng dạy Tiếng Việt cho học sinh các dân tộc thiểu số” và Lào Cai là địa phương đề nghị áp dụng đầu tiên.

Hai năm sau, Bộ GD-ĐT đồng ý cho thí điểm bộ sách này ở 5 tỉnh gồm Tây Ninh, Kon Tum, Kiên Giang, Đắk Lắk, An Giang. Từ đó mỗi năm chương trình được nhân rộng thêm ở các tỉnh khác. Đến năm 2013, thuật ngữ “thí điểm” đã được bỏ đi khi sách Tiếng Việt 1 công nghệ giáo dục được xem là tài liệu, phương án dạy học chính thức để các tỉnh, thành lựa chọn.

Theo đó, phụ huynh nào đồng ý cho con học theo bộ sách Tiếng Việt 1 công nghệ giáo dục thì học, còn phụ huynh nào không đồng ý, trường sẽ chuyển học sinh đó sang lớp khác. Tuy nhiên, nếu phụ huynh đã chuyển lớp cho con học theo bộ sách Tiếng Việt trước đó thì không thể chuyển ngược lại cho học bộ sách Tiếng Việt 1 công nghệ giáo dục.

Thực tế tại một số địa phương áp dụng chương trình này, số lượng các trường đăng ký thực hiện dạy Tiếng Việt 1 công nghệ giáo dục đã ngày một tăng dần. Tính đến năm học 2014-2015, cả nước có 37 tỉnh, thành áp dụng chương trình dạy học theo công nghệ giáo dục. Con số này tiếp tục tăng lên thành 48/63 tỉnh, thành sau hai năm.

Từ khi ấp ủ chương trình, GS. Hồ Ngọc Đại đã có những tính toán rõ ràng: “Tôi đưa vào sách lớp 1 những thứ tốt đẹp nhất với mong muốn đất nước có một thế hệ khác, tự xác định được thời đại của mình. Trẻ con làm gì cũng có cái lý.

Vì vậy, người lớn không nên lấy mình làm khuôn mẫu cho trẻ con, bố mẹ không nên lấy mình làm chuẩn cho trẻ con, không có quyền áp đặt trẻ. Đặc biệt, bố mẹ hãy cho các con được hưởng những cái mới chưa ai có.

Người lớn, giáo viên phải “chịu thua” để dạy trẻ. Tôi đã tính toán hết, cũng phải làm thực nghiệm mấy chục năm, nghiên cứu rồi điều chỉnh. Tôi dạy phép toán đại số cho học sinh lớp 1, hệ đếm, phép toán trên tập hợp. Đối với quá khứ của các vị là cao nhưng trẻ con chấp nhận được”.

Làm thế nào để bộ SGK công nghệ giáo dục vẫn “sống”? 

Không bất ngờ trước thông tin bộ sách lớp 1 công nghệ giáo dục bị loại từ vòng thẩm định, GS Hồ Ngọc Đại cho biết ông sẽ không sửa bộ sách vì đó là công trình của cả đời mình. Ông còn chia sẻ, tâm trạng của mình hiện thanh thản, vì đó là bộ sách của Nhà nước, ông ăn lương Nhà nước chứ không phải bộ sách của cá nhân mình. 

Tuy nhiên, GS Hồ Ngọc Đại đặt câu hỏi về việc 15 người trong hội đồng thẩm định hơn hay 930.000 học sinh đang theo học bộ sách đã tồn tại 40 năm qua hơn? Giữa bộ sách đang thuê người viết vội được thông qua hay bộ sách ông nghiên cứu cả cuộc đời hơn? Thẩm định bộ sách là việc nghiêm túc, không phải chỉ là cuộc họp biểu quyết thông qua của 15 người.

Liệu có mâu thuẫn không khi bộ sách công nghệ giáo dục chủ yếu dạy ở vùng sâu, vùng xa, trong khi cả 15 thành viên của hội đồng đều đánh giá “không đạt” vì có gần 300 nội dung, chi tiết cần phải sửa, bỏ; nhiều phần bị cho là “vượt chương trình” hoặc “quá khó so với học sinh lớp 1”.

Trước câu hỏi làm thế nào để bộ sách công nghệ giáo dục vẫn “sống” trong khi Bộ GD-ĐT không thẩm định, GS Hồ Ngọc Đại dẫn câu nói: “Không tình huống nào không có lối thoát vì chân lý sẽ tồn tại”. Đổi mới căn bản toàn diện giáo dục là đổi mới về nguyên lý triết học. Bản chất triết lý đặt ra câu hỏi: “Dạy trẻ con để làm gì?”. Đó không phải đổi mới về câu chữ, hình thức SGK.

Chia sẻ về hiệu quả của bộ SGK công nghệ giáo dục, chị Nguyễn Thúy Hằng cho biết: “Con tôi cũng học chương trình này và giờ đã lên lớp 4. Cả hai mẹ con cảm thấy rất vui và hạnh phúc khi con đã trải qua những năm tháng đầu cấp một cách vui vẻ và nhẹ nhàng.

Giờ chỉ vì lý do nào đó mà phủ nhận cả một công trình nghiên cứu của một giáo sư đã dành tâm huyết cả đời cho sự nghiệp giáo dục thì không biết phải nói sao!”. Còn anh Bùi Ngọc Phúc (một phụ huynh có con học chương trình công nghệ giáo dục) cũng chia sẻ: “Nói thật, nếu nói giáo dục lấy học sinh làm trung tâm, vậy các con học chương trình SGK nào mà giảm tải, đến trường cảm thấy hạnh phúc là thành công rồi”.

Bộ GD-ĐT nói gì?

Trao đổi với báo chí, ông Thái Văn Tài, quyền Vụ trưởng Vụ Giáo dục Tiểu học, Bộ GD-ĐT cho biết về quy trình thẩm định, Bộ trưởng GD-ĐT thành lập Hội đồng thẩm định theo Thông tư 33/2017/TT-BGDĐT. Số lượng các thành viên lẻ, trong đó hội đồng ít gồm 7 người, nhiều là 15 người.

Về cơ cấu, hội đồng thẩm định bao gồm giáo sư đầu ngành về chuyên môn, giảng viên trường đại học và giáo viên. Thành viên chuyên gia đến từ ba miền Bắc, Trung, Nam, gồm cả thành thị và vùng sâu, vùng xa để đánh giá SGK có tính chất đa dạng vùng miền. Theo quy trình, sau khi tiếp nhận bản thảo SGK do tác giả và nhà xuất bản gửi, thành viên hội đồng thẩm định sẽ đọc trong 15 ngày.

Trong buổi làm việc tập trung đầu tiên, các thành viên thống nhất lịch làm việc, nghe các tác giả SGK trình bày về nội dung và quan điểm xây dựng sách. Sau đó, hội đồng sẽ có thời gian làm việc độc lập, phân tích và kết luận về bản thảo SGK. Tại buổi công bố kết quả này, hội đồng và tác giả SGK tiếp tục đối thoại.

Quyền Vụ trưởng Vụ Giáo dục Tiểu học khẳng định, hội đồng thẩm định đánh giá công tâm với những ý tưởng mới, đa dạng. Có như vậy, SGK được thẩm định và phê duyệt mới đáp ứng được kỳ vọng đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục phổ thông trong bối cảnh triển khai chương trình mới với nhiều thay đổi.

Cũng theo ông Tài, hiện tại, hội đồng tiến hành thẩm định vòng 2 đối với SGK lớp 1 và dự kiến công bố kết quả vào tháng 10/2019. Về việc, sách Tiếng Việt và Toán của GS Hồ Ngọc Đại bị đánh giá chưa đạt, Bộ GD-ĐT chưa nhận được được bất cứ phản hồi nào với kết quả thẩm định này. Đồng thời, TS Thái Văn Tài cũng thông tin năm học tới sẽ có 1,9 triệu học sinh học theo chương trình giáo dục phổ thông mới, với đổi mới về phương pháp và kỹ năng.

Tin cùng chuyên mục

Đọc thêm

Đại học Y khoa Vinh: Đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học hướng tới phát triển bền vững

Đại học Y khoa Vinh: Đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học hướng tới phát triển bền vững
(PLVN) - Nghiên cứu khoa học (NCKH) trong giáo dục y khoa không chỉ là nền tảng để nâng cao chất lượng đào tạo mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển các phương pháp chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa bệnh tật. Đại học Y khoa Vinh nhận thức rõ vai trò này, từ đó đặt mục tiêu phát triển NCKH trở thành một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong chiến lược phát triển.

Điều chỉnh “xét tuyển đại học sớm” để bảo đảm công bằng cho tất cả các thí sinh

Việc quy định chỉ tiêu xét tuyển sớm và quy định điểm chuẩn trúng tuyển cần bảo đảm được sự công bằng giữa các thí sinh trong các đợt xét tuyển. (Ảnh minh họa: Ngọc Hương)

(PLVN) - Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Hoàng Minh Sơn cho biết, việc có quy định chặt chẽ hơn nếu sử dụng học bạ để xét tuyển thì cần có kết quả học tập của cả năm lớp 12 cũng là hướng tới bảo đảm công bằng cho các thí sinh (TS) ứng tuyển. Nếu chỉ xét đến 5 học kỳ ở cấp THPT mà bỏ qua học kỳ II của lớp 12 sẽ khiến cho nhiều em chủ quan và không tập trung học tốt đều các môn.

Góp ý cho Kỳ tuyển sinh Đại học, cao đẳng năm 2025: Nên loại bỏ các phương thức tuyển sinh không bảo đảm chất lượng đầu vào

Tuyển sinh năm 2025 có nhiều thay đổi theo CTGDPT 2018. (Ảnh minh họa: PV)
(PLVN) - Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng (ĐH, CĐ) Việt Nam vừa có kiến nghị gửi Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) về giải pháp bảo đảm tính đồng bộ giữa nội dung Chương trình giáo dục phổ thông 2018 (CTGDPT 2018), việc triển khai thực hiện chương trình, tổ chức thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH từ năm 2025.

Nâng cao hiểu biết pháp luật trong học sinh, sinh viên

Việc một bộ phận học sinh, sinh viên thiếu hiểu biết về pháp luật là một thực trạng đáng báo động. (Ảnh: BD)
(PLVN) - Thời đại công nghệ phát triển, giới trẻ có cơ hội tiếp cận nhiều thông tin nhưng cũng đối mặt với những hệ lụy, nhất là khi không được trang bị nền tảng kiến thức pháp luật. Một số bạn trẻ hiện nay “vô tư” thực hiện những hành vi vi phạm pháp luật gây ra hậu quả nghiêm trọng chỉ vì thiếu hiểu biết pháp luật.

Ngăn ngừa thuốc lá mới xâm nhập học đường

Ảnh minh họa: Sở GD&ĐT Hà Nội
(PLVN) - Trước tình trạng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng diễn biến phức tạp, gia tăng nhanh ở giới trẻ, nhiều trường học tại các tỉnh/thành đã tổ chức các hoạt động nhằm nâng cao ý thức cho học sinh về tác hại của thuốc lá mới, góp phần đẩy lùi mối lo này ra khỏi trường học.

20 năm kiến tạo tri thức của Trường Đại học Thành Đô

20 năm kiến tạo tri thức của Trường Đại học Thành Đô
(PLVN) -  Ngày 30/11/2024 đánh dấu cột mốc vàng son trong lịch sử của Trường Đại học Thành Đô – hai thập kỷ nỗ lực không ngừng để kiến tạo một môi trường giáo dục chuẩn mực, kiên định với sứ mệnh kiến tạo không gian tích hợp WILL, gắn kết hài hòa giữa học tập, nghiên cứu, giảng dạy, thực hành, hướng nghiệp và trải nghiệm cuộc sống. Lễ kỷ niệm có sự tham dự của đại diện Bộ Giáo dục và Đào tạo, các trung tâm và cơ sở giáo dục, các doanh nghiệp đối tác, bệnh viện, nhà trường, báo chí…

Thúc đẩy thực hành kinh doanh có trách nhiệm tại Việt Nam

PGS.TS. Trần Việt Dũng – Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Luật TP.HCM phát biểu tại Hội thảo.
(PLVN) - Sáng ngày 30/11/2024, tại Trường Đại học Luật TP.HCM đã diễn ra hội thảo khoa học với chủ đề “Chính sách pháp luật thúc đẩy thực hành kinh doanh có trách nhiệm tại Việt Nam – Kinh nghiệm và thực tiễn”. Đây là sự kiện do Nhóm đề tài cấp Bộ tổ chức, thu hút sự tham gia của đông đảo chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý và đại diện doanh nghiệp trong lĩnh vực pháp luật, lao động và môi trường.

Dự thảo Quy chế tuyển sinh đại học 2025: Tăng trách nhiệm của các cơ sở đào tạo trong công tác tuyển sinh

Thay đổi dự thảo quy chế tuyển sinh đại học 2025, bảo đảm công bằng cho thí sinh. (Ảnh minh họa: ĐHQGHN)
(PLVN) - Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) vừa công bố dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế tuyển sinh đại học 2025. Theo đó, Bộ GD&ĐT đề xuất, các điểm xét, điểm trúng tuyển của các phương thức, tổ hợp môn sử dụng để xét tuyển phải được quy đổi tương đương về một thang điểm chung, thống nhất.