Một số nền tảng mạng xã hội thường ghi nhận các vi phạm như Facebook, Zalo, YouTube, TikTok. Lợi dụng sự thuận tiện của Internet (dễ dàng chào hàng, thỏa thuận mua bán với khách hàng, sử dụng được nhiều tài khoản ảo ẩn danh gây khó khăn cho cơ quan chức năng trong công tác điều tra), nhiều đối tượng đã ngang nhiên quảng cáo, rao bán trái phép ĐVHD và các sản phẩm từ ĐVHD trong đó có nhiều loài nguy cấp, quý, hiếm là “hàng cấm” theo quy định của pháp luật.
Mặc dù hầu hết các đối tượng đều nhận thức được sản phẩm mình đang rao bán là hàng cấm nhưng lợi nhuận cao cùng mức độ rủi ro thấp đã thúc đẩy các đối tượng xâm hại đến các loài ĐVHD nguy cấp, quý, hiếm để thu lợi bất chính.
Theo quy định của pháp luật, mọi hành vi lưu giữ, quảng cáo, kinh doanh các loài ĐVHD và sản phẩm, bộ phận từ chúng mà không có nguồn gốc hợp pháp hoàn toàn bị nghiêm cấm theo quy định của pháp luật.
Tùy theo loài, tính chất, mức độ nghiêm trọng, hành vi nuôi nhốt, săn bắt, giết, vận chuyển, buôn bán, nuôi nhốt ĐVHD hoặc tàng trữ, vận chuyển, buôn bán trái phép cá thể, sản phẩm, bộ phận liên quan có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với mức hình phạt lên đến 15 năm tù đối với cá nhân theo Điều 190, 191, 234, 244 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) hoặc xử phạt vi phạm hành chính lên đến 400 triệu đồng đối với cá nhân theo Điều 21, 23 Nghị định 35/2019/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 07/2022/NĐ-CP) hoặc Điều 41 Nghị định 42/2019/NĐ-CP.
 |
Các sản phẩm chế tác từ động vật hoang dã được đối tượng rao bán trên Facebook. Nguồn ảnh ENV |
Hành vi quảng cáo bán trái phép các sản phẩm ĐVHD (không phân biệt là hàng thật hay hàng giả) dù là trên Internet cũng có thể bị xử phạt vi phạm hành chính từ 1 triệu đồng đến 100 triệu đồng đối với cá nhân theo Điều 33 Nghị định 38/2021/NĐ-CP hoặc Điều 16 Nghị định 35/2019/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 07/2022/NĐ-CP).
Về vấn đề này, bà Bùi Thị Hà - Phó Giám đốc Trung tâm Giáo dục Thiên nhiên (ENV) nhấn mạnh: “Tuy không gian mạng là “ảo” nhưng các giao dịch và lợi ích đối tượng thu được từ hoạt động buôn bán ĐVHD trái phép là có thật. Chúng ta đã có một hệ thống quy phạm pháp luật khá toàn diện để xử lý vi phạm về ĐVHD dù cho đó là vi phạm trên không gian mạng.
Mong các cơ quan chức năng vận dụng quy định pháp luật để điều tra, xác minh làm rõ cũng như xử lý nghiêm hành vi của các đối tượng có liên quan. Những mức hình phạt nghiêm khắc với hành vi quảng cáo ĐVHD nói trên sẽ góp phần răn đe, nâng cao nhận thức của cộng đồng về những hậu quả nghiêm trọng của hành vi này, từ đó góp phần xóa bỏ vi phạm về ĐVHD trên không gian mạng”.
Thời gian vừa qua, những chế tài mạnh mẽ của các cơ quan chức năng chỉ với hành vi “quảng cáo bán ĐVHD trên Internet” đã vào đang thể hiện thái độ “không khoan nhượng”, quyết tâm ngăn chặn các vi phạm về ĐVHD trên không gian mạng. Cụ thể, ngày 11/10/2022, Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Giang đã ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính với đối tượng Phạm Hương Lan (sinh năm 1984, trú tại huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang) với mức phạt 77,5 triệu đồng về hành vi đăng tải quảng cáo sản phẩm ĐVHD nguy cấp, quý, hiếm thuộc loại hàng hóa cấm kinh doanh theo quy định. Trước đó, đối tượng đã sử dụng tài khoản Facebook cá nhân tên “Phạm Lan” để quảng cáo rao bán các sản phẩm được chế tác từ ngà voi, móng gấu, cao khỉ và nhiều sản phẩm khác.
Ngày 14/10/2022, Ủy ban nhân dân tỉnh Lạng Sơn đã ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính với đối tượng Nguyễn Thị Bích Hậu (sinh năm 1989, trú tại phường Đông Kinh, thành phố Lạng Sơn) với mức phạt 85 triệu đồng về hành vi quảng cáo hàng cấm. Trước đó, đối tượng sử dụng tài khoản Facebook cá nhân với tên “Mộc Mộc” đăng tải các bài viết quảng cáo, rao bán mật gấu, vi phạm trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo.
Ngày 17/10/2022, Ủy ban nhân dân tỉnh Điện Biên đã ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính với đối tượng Nguyễn Thị Tuấn (trú trên địa bàn tỉnh Điện Biên) với mức phạt 70 triệu đồng cho hành vi quảng cáo mật gấu trái phép. Trước đó, sau khi tiếp nhận tin báo từ người dân, Công an thành phố Điện Biên Phủ đã phát hiện đối tượng Tuấn thường xuyên sử dụng nhiều tài khoản mạng xã hội Facebook khác nhau để đăng tải các bài viết rao bán mật gấu trái phép..
