Về Nhơn Trạch thăm đình cổ thiêng Phước Thiền

Di tích đình Phước Thiền, xã Phước Thiền, huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai
Di tích đình Phước Thiền, xã Phước Thiền, huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai
(PLVN) - Cứ vào dịp cận kề Tết Nguyên đán, ngoài việc hỗ trợ, chăm lo đời sống vật chất cho bà con địa phương, huyện Nhơn Trạch (Đồng Nai) còn chú trọng đến những lễ hội truyền thống, chăm lo đời sống tinh thần cho người dân nhằm động viên tinh thần bà con sau một năm lao động vất vả mệt nhọc. Một trong những nét đẹp văn hóa xứ này là  lễ cúng đình Phước Thiền - ngôi đình cổ thiêng ngót nghét 200 năm tuổi…

Một dấu tích văn hóa

Đình Phước Thiền (trước đây có tên là đình ông Cọp) được công nhận là di tích lịch sử - kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh vào cuối năm 2009. Đình nằm cạnh tuyến đường ĐT 769, cách thành phố Biên Hòa (Đồng Nai) 35km về phía Nam, cách TP HCM 40 km về phía Đông.

Xưa, đình này thuộc ấp Bến Chùa, sau đó dời qua ấp Trầu ở thôn Phước Thiền, tổng Thành Tuy (nay thuộc xã Phước Thiền, huyện Nhơn Trạch). Đây là di tích lịch sử có tuổi đời hàng trăm năm và mang ý nghĩa quan trọng trong đời sống tinh thần của người dân Nhơn Trạch. Ngày nay, đình ngày càng được người dân tứ xứ biết đến, là điểm tham quan tâm linh cho du khách thập phương.

Theo người dân địa phương, đình Phước Thiền là nơi thờ tự Thần thành hoàng Bổn Cảnh, vị thần bảo hộ cho cộng đồng dân cư ở thôn làng. “Ngài là đấng tối cao, ngự trị tại đình làng, chứng kiến đời sống sinh hoạt của toàn dân trong làng, bảo vệ mọi người, phù hộ cho dân làng được an khang, thịnh vượng.

Ngài đại diện cho Ngọc Hoàng xem xét tội trạng của người dân. Hàng năm đến 25 tháng Chạp (tháng 12 âm lịch) ngài trở về trời để tấu trình mọi chuyện. Những người hiền lương sẽ được ngài phù hộ còn những kẻ độc ác, hung dữ sẽ bị ngài trừng phạt” - một bô lão chia sẻ. 

Đình còn là nơi thờ Tả ban, Hữu ban, Bạch mã thái giám (những bộ hạ của thần Thành Hoàng), thờ Tiền hiền, Hậu hiền (là những người có công trong cuộc khai hoang, xây dựng bảo vệ làng xã). Ngoài ra, các vị như Tiên sư (người tạo nghề cho dân làng), Ngũ hành nương nương, Thổ công, Thần nông, chúa Ngung và các vị anh hùng liệt sĩ,… cũng được thờ tự tại đây.

Theo Gia Định thành thông chí năm 1808 thì cùng với việc hình thành thành Gia Định, các làng như Phú Hội, Phước Thiền, Phước An cũng hình thành. Sau đó, dưới triều Nguyễn việc hình thành các làng mới này yêu cầu phải có các cơ sở công ích, tâm linh, như chợ, cầu, đường, đình, chùa, miếu,… để đảm bảo cuộc sống của người dân. Và từ đó đình Phước Thiền cũng được đoán định đã khởi dựng từ đầu thế kỷ XIX.

Các bô lão trong làng kể lại, đình Phước Thiền xưa kia được xây ở ấp Bến Chùa chỉ là môi ngôi miếu nhỏ do dân làng khởi dựng với kiến trúc chủ yếu từ cột tre, vách đất, mái lá.

Nhưng đến khoảng giữa thế kỷ XIX, các bô lão, hương chức trong làng họp bàn rằng Bến Chùa là vùng đất trầm thủy thuộc âm không tốt cho việc thờ thần nên quyết định dời ngôi miếu về xây dựng trên khu đất công của làng có diện tích khoảng 3ha thuộc ấp Trầu rồi đổi tên thành đình Phước Thiền, tồn tại đến nay. 

Đình có bố cục mặt bằng dạng chữ Công, gồm ba hạng mục Tiền đình, Chánh điện và Hậu đình nối tiếp nhau. Mái đình thấp, lợp ngói âm dương. Bờ nóc Tiền đình trang trí tượng “lưỡng long chầu nhật” còn chánh điện đình theo lối “trở đòn dông dọc”.

Ban tế lễ đình Phước Thiền
Ban tế lễ đình Phước Thiền

Nhìn tổng quan, đình có một không gian gần gũi, cởi mở với dân làng như bao ngôi đình khác ở Nam bộ. Tuy nhiên, chánh điện vẫn giữ một góc riêng, kín đáo và trang nghiêm, thờ Thần Thành hoàng. Đây là lối bài trí mang phong cách của những ngôi đình vùng đồng bằng Bắc bộ và Trung bộ. 

Sự giao thoa văn hóa tín ngưỡng dân gian giữa ba miền Bắc - Trung - Nam trong thiết kế bài trí ở Chánh điện đình Phước Thiền đã tạo nên sự phong phú, đa dạng, là đề tài nghiên cứu cho các nhà văn hóa dân gian ở địa phương, đồng thời khẳng định những chủ nhân xây dựng lên ngôi đình có nguồn gốc từ miền Trung di dân vào Phước Thiền sinh sống, lập nghiệp. 

Điểm nổi bật trong kiến trúc của đình là hệ thống các mảng chạm khắc tinh xảo, trang trí hoa văn phong phú, kết cấu bộ khung vì kèo gỗ đảm bảo sự chắc chắn, kỹ thuật lắp ráp, ghép mộng chốt đạt đến trình độ cao. 

Chung tay giữ gìn nét đẹp lâu đời

Một điều đặc biệt là tại lần trùng tu gần đây vào năm 1990, Ban Quý tế đình, lãnh đạo, nhân dân huyện Nhơn Trạch đã xây dựng Đài Liệt sĩ và đến năm 2002 thì xây dựng Nhà bia trong khuôn viên đình để tưởng niệm những anh hùng, liệt sĩ đã hi sinh trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và chống Mỹ. 

“Hàng năm để tưởng nhớ về các vị thần, về những người đi trước, gần cuối năm Ban Quý tế, lãnh đạo huyện Nhơn Trạch và người dân địa phương đều tổ chức lễ kỳ yên (lễ cầu an) tại đình với các nghi thức cúng cổ truyền của đình làng Nam Bộ.

Đông đảo người dân địa phương và bạn bè tứ xứ đến tham dự để dâng hương, tế lễ tạ ơn Thành hoàng. Lễ kỳ yên gồm phần lễ và hộ. Phần lễ sẽ dâng hương tạ ơn thần Thành hoàng, các vị thần khác, các anh hùng liệt sỹ,… Sau đó đến phần hội, người dân sẽ được hòa mình vào các hoạt động vui chơi giải trí như múa lân sư rồng, phát lộc cầu may…

Ông Nguyễn Văn Quang – Trưởng ban tổ chức Lễ cúng đình cho biết  “Tất cả mọi người đều mong muốn có một lễ cúng chu toàn nên mọi thứ phải chuẩn bị từ trước đó 1 tháng. Có 3 ấp thuộc xã Phước Thiền (gồm ấp Trầu, ấp Bến Sắn và ấp Bến Cam) sẽ luân phiên nhau đứng ra tổ chức lễ cúng đình.

Nhiều năm trước lễ cúng đình do dân và Ban Quý lễ thực hiện là chủ yếu nhưng những năm gần đây, lễ được sự hỗ trợ tích cực từ phía chính quyền địa phương như bố trí đoàn viên thanh niên túc trực phát nhang cho người dân; lực lượng dân quân bảo đảm an ninh trật tự; hội viên các đoàn thể giúp dọn dẹp vệ sinh và nấu ăn nên các khâu chuẩn bị chu đáo.

Bên cạnh đó, Ban tế tự đình cũng sẽ đóng góp, ủng hộ cho hội người mù, quỹ vì người nghèo và công tác xã hội của địa phương từ tiền cúng lễ của người dân mỗi năm. Rất nhiều người dân đến dâng lễ vật, dâng hương tạo nên một bức tranh sinh động, đầy màu sắc, một nét đẹp khó phai trong lòng người dân địa phương và du khách”. 

Ông Lê Thành Mỹ - Chủ tịch UBND huyện Nhơn Trạch (Bìa trái)"Xây dựng nông thôn mới cần chú trọng giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa của địa phương".
Ông Lê Thành Mỹ - Chủ tịch UBND huyện Nhơn Trạch (Bìa trái)"Xây dựng nông thôn mới cần chú trọng  giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa của địa phương".

Khi nói đến nét đẹp văn hóa này ông Lê Thành Mỹ, Chủ tịch UBND huyện Nhơn Trạch cho biết: “Nghi lễ cúng đình Phước Thiền sẽ được thực hiện thường niên, lưu truyền từ thế hệ này đến thế hệ khác và huyện sẽ chung tay cùng nhân dân giữ gìn, phát triển giá trị văn hóa tốt đẹp này.

Ngoài giữ gìn những nét đẹp văn hóa ra thì mỗi dịp Tết đến Xuân về chúng tôi cũng chú trọng đến đời sống của người dân bằng việc thăm hỏi động viên tinh thần những gia đình có công với cách mạng, gia đình có hoàn cảnh khó khăn, thực hiện nhiều hoạt động vui tết đón xuân cho bà con,…”.

Một cái Tết nữa đang về, ngoài đời sống vật chất ấm no, người dân Nhơn Trạch lại đắm mình trong không gian văn hóa của mình. Đời sống tinh thần, tâm linh được chú trọng cũng là một nét đẹp trong ứng xử và giữ gìn bản sắc của nhân dân và chính quyền nơi đây.

Tin cùng chuyên mục

"Vằng vặc trăng quê" lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống, mang đậm “hồn quê” Bắc Bộ (ảnh P.V).

“Vằng vặc trăng quê” - đong đầy hồn quê

(PLVN) -  Tản văn “Vằng vặc trăng quê” của nhà báo Ngô Bá Lục không chỉ kể chuyện đời thường, đong đầy tình yêu thương mà còn lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống, mang đậm “hồn quê” Bắc Bộ.

Đọc thêm

Hạn chế hình ảnh diễn viên sử dụng thuốc lá để bảo vệ giới trẻ

Cảnh hút thuốc trong phim "Tháng năm rực rỡ", phim được dán nhãn cấm khán giả dưới 16 tuổi.
(PLVN) - Các diễn viên, ca sỹ sử dụng việc hút thuốc lá như một cách thể hiện tính cách nhân vật hoặc thể hiện tâm trạng trong quá trình biểu diễn. Chuyên gia cho rằng điều này ảnh hưởng rất lớn đến hành vi, lối sống của giới trẻ, do đó Thông tư 14/2024 được ban hành là kịp thời, góp phần thiết thực bảo vệ thể chất và tinh thần thế hệ tương lai của đất nước.

Hiện thực hóa giấc mơ nhạc kịch “made in Việt Nam”

Vở nhạc kịch Tấm Cám. (Ảnh: Khắc Duy)
(PLVN) - Sau nhiều năm vắng bóng tại Việt Nam, hàng loạt chương trình nhạc kịch đặc sắc mang đậm văn hóa Việt được đầu tư công phu với những tâm huyết của các nghệ sĩ nhằm thu hút khán giả yêu nghệ thuật và thực hiện hóa giấc mơ nhạc kịch Việt Nam vươn ra thế giới.

“Anh trai say hi” “Anh trai vượt ngàn chông gai” cùng dắt tay vào vòng bầu chọn Giải Mai Vàng 2024

“Anh trai say hi” đang là ứng cử viên của Giải Mai Vàng 2024 hạng mục Chương trình trên nề tảng số - truyền hình
(PLVN) -  Hội đồng Nghệ thuật Giải Mai Vàng đã chính thức công bố kết quả đề cử Giải Mai Vàng lần thứ 30. Sau hơn hai tháng tiếp nhận đề cử từ bạn đọc, từ 15/9 đến hết ngày 25/11/2024, cuộc họp của Hội đồng Nghệ thuật đã hoàn tất việc lựa chọn những ứng viên xuất sắc trong 14 hạng mục của Giải Mai Vàng năm nay.

Hé lộ sân khấu choáng ngợp của siêu nhạc hội 8WONDER Winter trước giờ G

Hé lộ sân khấu choáng ngợp của siêu nhạc hội 8WONDER Winter trước giờ G
(PLVN) -  Toàn bộ phần sân khấu “đóng băng” 8WONDER Winter đã hoàn thiện những khâu setup cuối cùng để sẵn sàng chào đón ban nhạc hàng đầu thế giới Imagine Dragons và dàn Vpop Việt đình đám trước hàng chục ngàn khán giả Sài Thành. Ban nhạc hàng đầu thế giới dự kiến sẽ đến TP.HCM chiều hôm nay để sẵn sàng cho siêu nhạc hội tại đại đô thị Vinhomes Grand Park.

Lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại

Tượng Bà Chúa Xứ được đặt ở chánh điện.
(PLVN) - Ngày 4/12/2024, tại thủ đô Asunción, Paraguay, trong khuôn khổ Kỳ họp lần thứ 19 Uỷ ban liên Chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể, Lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam của Việt Nam chính thức được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Có gì ở 'Lật mặt 8' của Lý Hải?

Có gì ở 'Lật mặt 8' của Lý Hải?
(PLVN) - Chiều 4/12, tại TP HCM, Lý Hải công bố dự án và dàn diễn viên đóng “Lật mặt 8: Vòng tay nắng”. Trong đó, TikToker nổi tiếng Lê Tuấn Khang được quan tâm khi đảm nhận một vai trong phim.

'Thối não' là từ nổi bật nhất năm 2024

"Brain rot" (tạm dịch: thối não) được Từ điển Oxford công bố là từ của năm 2024. Ảnh: Oxford University Press.
(PLVN) - "Brain rot" (tạm dịch: thối não) được Từ điển Oxford công bố là từ của năm 2024. Từ dùng để bày tỏ lo ngại về việc tiêu thụ quá nhiều nội dung trên mạng xã hội có thể làm sa sút trí tuệ, tinh thần.

'Giấc mơ Chí Phèo' - đậm màu sắc nhạc kịch Việt

Chất liệu văn học Việt Nam đi vào các tác phẩm sáng tạo. (Ảnh trong vở kịch Giấc mơ Chí Phèo)
(PLVN) - "Giấc mơ Chí Phèo” là vở nhạc kịch mang đậm màu sắc nhạc kịch theo phong cách hiện đại (broadway) quốc tế. Lần đầu tiên một vở kịch broadway cảm tác từ văn học nước nhà được vang lên làm thỏa mãn những khao khát của người Việt về giấc mơ broadway “musical made in Vietnam".

Giải thưởng Sách Quốc gia năm 2024 - Tôn vinh 58 bộ sách đặc sắc trên các lĩnh vực

Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa - Uỷ viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương và đồng chí Nguyễn Mạnh Hùng - Uỷ viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông trao giải A cho các tác giả, nhóm tác giả đạt giải (ảnh Hồng Ngọc).
(PLVN) - Ban Tuyên giáo Trung ương phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông, Hội Xuất bản Việt Nam và Đài Truyền hình Việt Nam vừa tổ chức Lễ trao Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ 7 - năm 2024. 58 bộ sách, cuốn sách được nhận Giải thưởng đều là những xuất bản phẩm được đầu tư công phu, giàu tâm huyết, có giá trị tiêu biểu, đặc sắc trên các lĩnh vực.