Về lừa đảo đa cấp: Thứ trưởng Bộ Công Thương trần tình

Về lừa đảo đa cấp: Thứ trưởng Bộ Công Thương trần tình
(PLO) - Sau những lình xình của vụ Liên Kết Việt (LKV), trao đổi với phóng viên Tiền Phong, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh cho biết, Cục Quản lý Cạnh tranh (QLCT) đã 2 lần báo cáo, nhưng chưa nêu rõ trách nhiệm nên bị yêu cầu báo cáo lần thứ 3.

Ông Khánh cũng thừa nhận, Bộ Công Thương chắc chắn có trách nhiệm trong việc quản lý các hoạt động bán hàng đa cấp (BHĐC).

Sao không cảnh báo để dân khỏi bị lừa?

Khi phát hiện các sai phạm của LKV, tại sao Bộ Công Thương không công khai quyết định xử phạt? Việc công khai quyết định xử phạt sẽ giúp khoảng 2 vạn người trên tổng số 6 vạn người tham gia không bị mạng lưới này lừa, gây thiệt hại?

- Khác với người dân được phép làm những gì pháp luật không cấm, cơ quan quản lý chỉ được phép làm những gì pháp luật cho phép làm. Đối chiếu với quy định của pháp luật cạnh tranh thì quyết định xử phạt LKV không thuộc diện được niêm yết công khai. Cục QLCT cũng không thể cảnh báo “doanh nghiệp này có dấu hiệu lừa đảo” bởi lừa đảo là bị khép tội hình sự, chỉ cơ quan điều tra mới có thẩm quyền xem xét, kết luận. 

Với những vi phạm nghiêm trọng của LKV, trước khi ra quyết định xử phạt, Cục QLCT có báo cáo với lãnh đạo Bộ Công Thương?

- Việc kiểm tra, xử phạt các hành vi vi phạm trong hoạt động BHĐC là việc làm thường xuyên trong chức năng của Cục QLCT. Vì vậy, anh em không báo cáo từng vụ việc cụ thể mà thường chỉ báo cáo số liệu tổng hợp công tác chung. Thí dụ như đã kiểm tra, xử phạt bao nhiêu đơn vị, tổng số tiền phạt bao nhiêu...           

Tôi thừa nhận các cán bộ của Cục QLCT đã áp dụng một cách máy móc, cứng nhắc quy định của pháp luật. Tôi lấy lại ví dụ về niêm yết công khai quyết định xử phạt. Sau này, anh em có báo cáo khi đó họ cũng phân vân và vì thế, đã kiểm tra kỹ quy định của pháp luật. Do pháp luật quy định rõ chỉ được niêm yết công khai quyết định xử phạt trong các trường hợp A, trường hợp B, không bao gồm trường hợp như của LKV nên anh em đã không công bố. Làm vậy là cứng nhắc. Nếu anh em báo cáo, tôi nghĩ chúng tôi có thể đã có quyết định khác và sẵn sàng chịu trách nhiệm về quyết định đó. Gần đây, chúng tôi đã yêu cầu Cục QLCT công khai các quyết định xử phạt trong lĩnh vực BHĐC tới 63 Sở Công Thương các tỉnh để cùng phối hợp quản lý.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh.

Kiểm điểm thế nào mới thật lòng?

Ông suy nghĩ thế nào về trách nhiệm của Cục QLCT và Bộ Công Thương trong vụ việc này?

- Ngay sau khi vụ việc được cơ quan điều tra cung cấp thông tin ban đầu, lãnh đạo Bộ Công Thương đã yêu cầu Cục QLCT báo cáo, giải trình về toàn bộ quá trình cấp giấy chứng nhận, sau đó là kiểm tra, xử phạt công ty LKV. Anh em đã 2 lần báo cáo, giải trình nhưng lãnh đạo bộ thấy vẫn chưa rõ trách nhiệm nên đã yêu cầu làm lại. Cụ thể là phải làm rõ hơn nữa trách nhiệm ở từng khâu, kể cả trách nhiệm chỉ đạo của tôi, người được bộ trưởng phân công phụ trách Cục QLCT.

Khi đã bàn về trách nhiệm, tôi nghĩ có 2 vấn đề lớn. Trước hết, cần kiểm điểm không chỉ trách nhiệm theo quy định của pháp luật mà còn cả trách nhiệm theo lương tâm, nằm ngoài quy định của pháp luật. Có thể anh đã làm đúng quy định của pháp luật nhưng cần kiểm điểm xem đã thực sự làm hết theo cái tâm của công chức hay chưa. Pháp luật có thể không cho phép công chức công bố công khai một quyết định xử phạt nhưng nếu đó là việc có lợi cho dân, tại sao không làm? Kiểm điểm đến mức đó mới là thật lòng. 

Sau đó, cơ quan quản lý luôn có 2 trách nhiệm song hành. Một là, xây dựng khuôn khổ pháp luật. Hai là, vận hành khuôn khổ pháp luật đó. Khi đã có chuyện xảy ra, chắc chắn phải có khiếm khuyết ở một trong hai khâu. Thậm chí là ở cả hai. Nếu anh nói đã “vận hành” đúng mà chuyện vẫn xảy ra thì chắc chắn anh phải có trách nhiệm ở khâu “xây dựng”, không có cách nào trốn tránh được.

Nói chuyện này, tôi không có ý bào chữa mà ngược lại, muốn khẳng định thêm về trách nhiệm. Nếu đã thấy cái gì đúng, có lợi thì phải kiên quyết bảo vệ. Đó mới là làm hết trách nhiệm. Ngay cả ở khâu “vận hành”, kể cả khi anh nói đã “vận hành” đúng thì đó mới là ý kiến của anh. Đúng hay không, đủ hay chưa, cấp trên của công chức mới là người xem xét, quyết định và công luận mới là nơi phán xét công chức.

Như vậy, có thể hiểu là chưa có báo cáo, giải trình cuối cùng và vì thế, Bộ cũng chưa đề cập đến việc xem xét kỷ luật cán bộ?

Hiện nay thì chưa. 

Rất đau xót

Lãnh đạo Bộ Công Thương và Cục QLCT cảm thấy thế nào trước những nạn nhân của LKV? Ông đánh giá thế nào về hoạt động kinh doanh đa cấp hiện nay và Bộ Công Thương sẽ có biện pháp gì để hạn chế tình trạng kinh doanh đa cấp lừa đảo gây thiệt hại cho người dân?

- Với những nạn nhân của LKV, chúng tôi thấy rất đau xót. Bởi lẽ trước đó, đã xảy ra một số vụ việc lợi dụng mô hình đa cấp để lừa đảo, thí dụ như Tâm Mặt Trời, MB24. Sau các vụ đó, báo chí đã phanh phui gần như toàn bộ các chiêu thức lừa đảo, dụ dỗ, lôi kéo... của đa cấp bất chính, các cơ quan quản lý cũng đã lên tiếng cảnh báo nhưng tại sao vẫn còn người mắc nạn? Quả thực là tôi không hiểu và vì thế, rất đau.

Xuất phát từ đây, có lẽ phải xem lại toàn bộ khâu quản lý hoạt động BHĐC, dù các quy định vừa mới được nâng cấp vào năm 2014, cách đây chưa đầy 2 năm. Chúng tôi đã suy nghĩ rất nhiều về việc này. Phải nói pháp luật của ta về quản lý hoạt động BHĐC là tương đối đủ. Thế giới cấm cái gì ta cũng đã cấm cái đó, trong đó có kinh doanh theo mô hình kim tự tháp. Thế giới yêu cầu vốn pháp định và tiền ký quỹ, ta cũng vậy. Thậm chí ta còn yêu cầu các doanh nghiệp khi đến từng tỉnh, khi tổ chức hội thảo… đều phải thông báo cho Sở Công Thương để theo dõi và thực hiện chức năng quản lý theo địa bàn. Kiểm tra cũng đã làm, xử phạt cũng đã làm, thậm chí phạt nặng. Vậy tại sao vẫn có vụ LKV, tại sao vẫn có người bị lừa? Hơn nữa, tại sao các vụ việc lình xình lại chủ yếu xảy ra ở khối công ty Việt Nam, ít khi xảy ra ở khối có vốn đầu tư nước ngoài?

Rất tiếc là trước khi Cục QLCT vào kiểm tra LKV, thậm chí đến tận tháng 10/2015, khi báo chí đã chuyển tải một khối lượng lớn thông tin về LKV, chúng tôi vẫn không nhận được bất kỳ khiếu nại nào từ người dân về hoạt động của công ty này. Đây cũng là việc mà quá trình hoàn thiện hệ thống quản lý tới đây phải lưu ý.   

Gần đây, nhiều cơ quan báo chí đã phản ánh những dấu hiệu vi phạm quy định về BHĐC tại các đơn vị kinh doanh đa cấp khác như Thiên Ngọc Minh Uy, Thiên Lộc, Unicity... Bộ Công Thương có nắm được những phản ánh này?

- Chúng tôi đã công khai đường dây nóng (0439387846) để nhận phản ảnh và có quy trình để xử lý các phản ảnh từ người dân và báo chí. Dựa trên các phản ảnh này, Cục QLCT đã tổ chức đoàn liên ngành, bao gồm cả cơ quan công an và quản lý thị trường, để kiểm tra một số công ty BHĐC. Một số đơn vị, dù không có phản ảnh nào của báo chí, cũng được đưa vào diện kiểm tra lần này, bởi đó là hoạt động bình thường, theo chức năng của Cục QLCT. Cũng xin thông tin thêm, trong đợt kiểm tra giữa năm 2015, Cục QLCT không chỉ xử phạt một công ty LKV mà còn nhiều đơn vị khác, với tổng tiền phạt trên 5 tỷ đồng. Các quyết định xử phạt này, như tôi đã trình bày, đã được công khai tới các Sở Công Thương để cùng phối hợp quản lý. Thí dụ, nếu có sự tái phạm, chắc chắn các sở và bộ sẽ không chỉ dừng ở mức xử phạt.

Cảm ơn ông.

Theo thông tin từ Hiệp hội Bán hàng đa cấp, trong tổng số 1.900 tỷ đồng thu được, LKV đã chi ra khoảng 1.100 -1.200 tỷ đồng để chi hoa hồng, duy trì bộ máy. Trong vụ việc LKV, thiệt hại thực của người dân bao nhiêu rất khó ước tính. 

Tin cùng chuyên mục

Sản phẩm nước sen Hậu Giang của Cocoon đạt chứng nhận Fair for life - Cam kết đồng hành phát triển bền vững cùng người nông dân.

Thương hiệu mỹ phẩm Việt nuôi dưỡng 'vẻ đẹp của sự tử tế'

(PLVN) - Tự hào là thương hiệu mỹ phẩm tiên phong 100% thuần chay từ thực vật Việt Nam, không có nguồn gốc từ động vật, không thử nghiệm trên động vật... Cocoon không chỉ mang đến tay người tiêu dùng những sản phẩm chất lượng mà còn không ngừng thể hiện trách nhiệm xã hội, hướng đến một tương lai xanh bằng những việc làm thiết thực.

Đọc thêm

Tơ lụa – Đẳng cấp tôn vinh vẻ đẹp phụ nữ Việt Nam

Bền bỉ và dẻo dai, lụa tơ tằm Việt Nam luôn có chỗ đứng trong dòng chảy lịch sử dân tộc. (Ảnh internet).
(PLVN) -  Từ lâu, tơ lụa đã khắc sâu vào tâm thức người Việt như biểu tượng của sự thanh lịch, duyên dáng và cao quý. Không chỉ là một loại vải cao cấp, tơ lụa còn gắn liền với những giá trị văn hóa và nghệ thuật lâu đời, tôn vinh vẻ đẹp dịu dàng, tinh tế của người phụ nữ Việt qua từng thời kỳ lịch sử.

Loạt sản phẩm “Yoho Mekabu Fucoidan” chưa được cấp phép vẫn bán tràn lan trên các sàn thương mại điện tử

Loạt sản phẩm “Yoho Mekabu Fucoidan” chưa được cấp phép vẫn bán tràn lan trên các sàn thương mại điện tử
(PLVN) -  Cục An toàn thực phẩm – Bộ Y tế mới đây thông tin về một số sản phẩm có tên gọi “Yoho Mekabu Fucoidan” thuộc nhóm thực phẩm bảo vệ sức khoẻ nhưng chưa được cấp Giấy tiếp nhận đăng ký công bố sản phẩm, chưa được phép lưu thông trên thị trường. Tuy nhiên, các sản phẩm hiện đang được quảng cáo và  rao bán trên một số sàn thương mại điện tử. 

Lập kỷ lục xuất khẩu thủy sản hơn 1 tỷ USD trong 1 tháng

Xuất khẩu thuỷ sản trong tháng 10/2024 đạt trên 1 tỷ USD, tăng 28% so với cùng kỳ năm 2023. (Ảnh minh hoạ).
(PLVN) - Tháng 10/2024, xuất khẩu (XK) thủy sản Việt Nam ước đạt trên 1 tỷ USD, tăng 28% so với cùng kỳ năm trước. Đây là lần đầu tiên sau 27 tháng (kể từ tháng 6/2022), XK thủy sản theo tháng trở lại mốc 1 tỷ USD, đánh dấu bước phục hồi quan trọng cho các doanh nghiệp thủy sản Việt Nam.

Hệ quả khôn lường khi trẻ nhỏ bị 'lậm' AI

AI cung cấp các tính năng học tập, giải trí vượt trội cho trẻ em, nhưng đồng thời nó cũng tiềm ẩn nhiều hậu quả khó lường. (Nguồn: Christian Moro)
(PLVN) - Trong xã hội hiện đại, khi công nghệ ngày càng phát triển, trí tuệ nhân tạo (AI) đã trở thành một công cụ hỗ trợ đắc lực trong học tập, giải trí và giao tiếp cho mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, đằng sau những lợi ích, tồn tại những cạm bẫy nguy hiểm, đặc biệt đối với trẻ nhỏ, nhất là khi gia đình lơ là trong giám sát, khiến trẻ "lậm" (say mê quá mức - PV) AI. 

Siêu xe Bertone Runabout tái xuất với giá 378.000 USD

Siêu xe Bertone Runabout tái xuất với giá 378.000 USD (Ảnh: Carscoops)
(PLVN) - Hãng thiết kế danh tiếng Bertone vừa cho ra mắt phiên bản hiện đại của mẫu xe ý tưởng Autobianchi A112 Runabout 1969, nguồn cảm hứng cho Fiat X1/9 và Lancia Stratos. Không còn là một mẫu xe đô thị nhỏ bé, Runabout trở lại với diện mạo siêu xe mạnh mẽ, sở hữu động cơ V6 đầy uy lực.

Robot giống người chế tạo đáng kinh ngạc

Robot "bản sao" giống người thật đến kinh ngạc của nhà phát minh Nhật Bản (Ảnh: chụp màn hình)
(PLVN) - Hiroshi Ishiguro, một nhà phát minh người Nhật, đã tạo ra 6 bản sao robot của chính mình trong 18 năm qua. Robot mới nhất, Geminoid HI-6, không chỉ có ngoại hình giống Ishiguro đến kinh ngạc mà còn có thể bắt chước biểu cảm khuôn mặt của ông một cách sống động.

Viettel vô địch hai năm liên tiếp tại “World Cup” của ngành

Viettel vô địch hai năm liên tiếp tại “World Cup” của ngành
(PLVN) - Đội ngũ an ninh mạng Viettel (Viettel Cyber Security - VCS) thuộc Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Viettel) vừa xuất sắc giành ngôi vô địch tại cuộc thi Pwn2Own 2024 được tổ chức tại Ireland. Đây là lần thứ hai liên tiếp đội ngũ an ninh mạng Viettel vô địch Pwn2Own.