Vấn nạn lãng phí dự kiến làm “nóng” nghị trường Quốc hội

Trình bày báo cáo tình hình thực hiện Luật Thực hành tiết kiệm chống lãng phí tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết: Theo báo cáo của các bộ, ngành, địa phương, trong năm 2015 các cơ quan, đơn vị đã thực hiện tiết kiệm được 37.925 tỉ đồng, tăng 21.542 tỉ đồng (tăng 231% so với năm 2014).

Trong đó, có một số bộ, địa phương có kết quả tiết kiệm cao như: Bộ Giao thông Vận tải 23.932 tỉ đồng, Bộ Quốc phòng 1.519 tỉ đồng, Bộ Tài nguyên và Môi trường 600 tỉ đồng, Hà Nội 1.624 tỉ đồng; Đà Nẵng 570 tỉ đồng; Bình Dương 550 tỉ đồng.

Tổng hợp kết quả báo cáo của các bộ, ngành, địa phương trong cả nước, năm 2015 đã thực hiện mua mới: 611 xe ôtô với tổng nguyên giá 603 tỉ đồng (khối Trung ương mua sắm 69 xe; khối địa phương mua sắm 542 xe), số lượng xe ôtô mua mới chủ yếu là để trang bị cho các cơ quan, đơn vị mới thành lập chưa có xe ôtô và thay thế số xe ôtô chuyên dùng đã hết thời hạn sử dụng.

Đến năm 2015, đã có 14 bộ, ngành, 32 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thực hiện tinh giản biên chế năm 2015 và 1 bộ, ngành, 13 tỉnh, thành phố đề nghị giải quyết tinh giản biên chế đợt I năm 2016 với số đối tượng tinh giản là 5.433 người. 

Tuy nhiên, bên cạnh việc thực hành tiết kiệm chống lãng phí đã đạt được, báo cáo thẩm tra do Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Nguyễn Đức Hải trình bày cũng nêu rõ những tồn tại như việc quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước (NSNN) có lúc, có nơi còn để xảy ra lãng phí, kỷ luật tài chính chưa nghiêm.

“Bộ máy nhà nước còn cồng kềnh không chỉ gây kém hiệu quả, mà còn là gánh nặng của chi NSNN. Tỉ lệ chi thường xuyên trong tổng chi NSNN lớn (67,7%)”, ông Hải nói.

Lãng phí, thất thoát trong lĩnh vực xây dựng cơ bản, báo cáo nêu Bảo tàng Hà Nội qua gần 5 năm đi vào hoạt động hiệu quả sử dụng rất thấp; Dự án mở rộng Nhà máy gang thép Thái Nguyên giai đoạn 2 trên 8.000 tỉ đồng vẫn “đắp chiếu” sau gần 10 năm thực hiện; ký túc xá sinh viên tại Hà Nội và một số tỉnh, thành không có sinh viên sử dụng...

Ủy ban này dẫn ra các ví dụ cụ thể như: dự án đường sắt cao tốc Cát Linh - Hà Đông thi công chậm chạp so với mục tiêu ban đầu, chi phí xây dựng đội lên cao so với dự toán, gây lãng phí tiền, tài sản nhà nước, an toàn lao động. Dự án Bảo tàng Hà Nội qua gần 5 năm hoạt động hiệu quả sử dụng rất thấp. 

“Cần báo cáo rõ, cụ thể với Quốc hội các tổ chức, cá nhân làm tốt cũng như có sai phạm, gây thất thoát, lãng phí để biểu dương, khen thưởng kịp thời và xử lý nghiêm minh các trường hợp vi phạm Luật thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, đặc biệt là trách nhiệm người đứng đầu”, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính và Ngân sách Nguyễn Đức Hải nói.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga, bên cạnh dự án nhà máy gang thép Thái Nguyên, dư luận trong mấy tháng gần đây cũng “nóng” với nhiều dự án nghìn tỷ khác là: Nhà máy đạm Ninh Bình; nhà máy sợi Đình Vũ; nhà máy xăng sinh học ethanol…

“Ủy ban Tài chính và Ngân sách cần lên danh sách, yêu cầu báo cáo về các dự án này, trong đó có việc đề bạt, bổ nhiệm cán bộ. Những người có trách nhiệm ở đây hiện đã được luân chuyển đi đâu, làm gì, khi để tình trạng lãng phí nhiều như thế?”, bà Nga đặt vấn đề.

Về mua, sử dụng xe công, Trưởng Ban dân nguyện Nguyễn Đức Hiền đề nghị Chính phủ cần báo cáo rõ thêm việc mua, sử dụng xe công. “Tiêu chuẩn, định mức có rồi, nhưng sử dụng có đúng quy định không? Để cho người cấp thấp hơn đi xe tốt hơn là không công bằng. Cần công khai tiêu chuẩn, định mức và việc sử dụng xe công”, ông Hiền nói.

Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu lưu ý việc lãng phí trong thực hiện chủ trương cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước cần làm rõ. “Bởi vì trong khi tiến hành cổ phần hóa chúng ta đưa ra những điều kiện, tiêu chí, nguyên tắc để xác định giá trị tài sản của doanh nghiệp.

Ví dụ, cổ phần Xưởng phim truyện Việt Nam là một câu chuyện rất lớn, dư luận rất quan tâm. Khi cổ phần hóa việc xác định giá trị của xưởng phim đó thế nào, đất, nhà cửa thế nào, thương hiệu thế nào, chưa nói đến cơ chế đấu giá. Những việc như thế này báo cáo cần tập trung vào để có những kiến nghị với Quốc hội và Chính phủ” - Phó Chủ tịch Quốc hội nói.

Báo cáo kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong năm 2015 sẽ được gửi đến các đại biểu Quốc hội tại kỳ họp vào cuối tháng 7 tới đây.