Văn hóa an toàn - “sức mạnh” bảo vệ người lao động

Tọa đàm Quản trị rủi ro bằng văn hóa an toàn, tầm nhìn và mô hình hiệu quả ở Việt Nam lần thứ nhất năm 2024. (Nguồn ảnh: Viện KHATVSLĐ)
Tọa đàm Quản trị rủi ro bằng văn hóa an toàn, tầm nhìn và mô hình hiệu quả ở Việt Nam lần thứ nhất năm 2024. (Nguồn ảnh: Viện KHATVSLĐ)
0:00 / 0:00
0:00
(PLVN) - Không phải đến bây giờ, khi hàng loạt các vụ tai nạn lao động nghiêm trọng xảy ra và nguy cơ mất an toàn lao động luôn rình rập doanh nghiệp, người lao động, vấn đề văn hóa an toàn mới được quan tâm. Nhưng cần làm gì để văn hóa an toàn thực sự trở thành “sức mạnh” bảo vệ người lao động, giúp doanh nghiệp quản trị rủi ro, thì đó vẫn là vấn đề mới ở Việt Nam và rất cần được quan tâm.

Sự đảm bảo để “con thuyền kinh tế, xã hội” của Việt Nam vươn ra biển lớn hội nhập

Ngày 25/12/1958, khi đi thăm Nhà máy Cơ khí Hà Nội, Hồ Chủ tịch đã căn dặn: “Phải bảo đảm an toàn lao động, vì người lao động là vốn quý nhất”. Hiến pháp năm 2013 của nước CHXHCN Việt Nam khoản 2 Điều 35 quy định: “Người làm công ăn lương được bảo đảm các điều kiện làm việc công bằng, an toàn; được hưởng lương, chế độ nghỉ ngơi”.

Chỉ thị số 29-CT/TW năm 2013 về đẩy mạnh công tác an toàn lao động, vệ sinh lao động trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế nêu rõ: Đổi mới nội dung, hình thức tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức, ý thức chủ động bảo đảm an toàn vệ sinh lao động (ATVSLĐ) cho cán bộ, đảng viên và Nhân dân; Tăng cường công tác đào tạo, nâng cao hiểu biết, kỹ năng phòng tránh tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp và bảo đảm vệ sinh lao động cho người lao động...”.

Tại Văn kiện Đại hội XIII của Đảng, định hướng phát triển đất nước giai đoạn 2021 -2030: “Giữ vững an ninh chính trị, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, an ninh con người, an ninh kinh tế, an ninh mạng, xây dựng xã hội trật tự, kỷ cương”.

Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) đưa ra định nghĩa về văn hóa an toàn (VHAT) là: “VHAT tại nơi làm việc là văn hoá mà trong đó có quyền một môi trường làm việc an toàn và vệ sinh của người lao động được tất cả các cấp tôn trọng. Hệ thống các quyền, trách nhiệm và nghĩa vụ, nguyên tắc phòng ngừa được ưu tiên hàng đầu”. Từ đó, ILO kêu gọi các quốc gia hưởng ứng chiến lược toàn cầu về ATVSLĐ dựa trên 2 cơ sở: nâng cao VHAT và thực hiện hệ thống quản lý ATVSLĐ. Thế giới phẳng, trong quá trình hội nhập, Việt Nam phải chấp hành nghiêm ngặt các tiêu chuẩn lao động như: tiêu chuẩn ATVSLĐ của ILO, Tổ chức Tiêu chuẩn hóa quốc tế và trong các hiệp định Thương mại thế hệ mới. Bởi tiêu chuẩn ATVSLĐ chính là hàng rào kỹ thuật đối với hàng hóa Việt Nam và đặc biệt trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0...

Từ góc nhìn bao quát trên, có thể nói công tác chăm lo, đảm bảo an toàn, sức khỏe và tính mạng cho người lao động là một trong những chủ trương, chính sách lớn luôn được Đảng và Nhà nước ta quan tâm, coi trọng từ trước tới nay và cũng là sự đảm bảo để “con thuyền kinh tế, xã hội” của Việt Nam vươn ra biển lớn hội nhập.

Văn hóa an toàn hướng đến người lao động

Vấn đề an toàn lao động tại doanh nghiệp ngày càng được quan tâm. (Nguồn: laodongcongdoan.vn)

Vấn đề an toàn lao động tại doanh nghiệp ngày càng được quan tâm. (Nguồn: laodongcongdoan.vn)

Những người hoạt động trong lĩnh vực ATLĐ thường hay nhắc đến câu nói của Ferdinant Porsche - vị Chủ tịch đầu tiên của hãng xe hơi Volkswagen: “Hãy làm tất cả để cho người lao động của chúng ta đêm nằm mong trời mau sáng dậy đi làm”. Sở dĩ câu nói này được nhắc tới bởi đó chính là việc hình thành, củng cố và duy trì VHAT trong doanh nghiệp.

Hội nghị lao động Quốc tế tổ chức ở Geneve tháng 6/2003, VHAT chỉ rõ: “Là một văn hoá, trong đó người lao động có quyền được tạo điều kiện làm việc an toàn và hợp vệ sinh, được ba bên trong quan hệ lao động gồm: Nhà nước, người sử dụng lao động và người lao động tôn trọng và tham gia tích cực vào việc bảo đảm ATVSLĐ thông qua một hệ thống quản lý với các quyền, trách nhiệm và bổn phận, trong đó nguyên tắc phòng ngừa được ưu tiên hàng đầu”.

Tại Tọa đàm “Quản trị rủi ro bằng văn hóa an toàn, tầm nhìn và mô hình hiệu quả ở Việt Nam lần thứ nhất năm 2024” diễn ra vào cuối tháng 4/2024 do Viện Khoa học an toàn và vệ sinh lao động, TS Nguyễn Anh Thơ - Viện trưởng nhấn mạnh: “Các quan điểm về đánh giá và quản lý rủi ro thông qua VHAT được Chính phủ của các quốc gia phát triển đưa ra trong nội dung thiết yếu của kế hoạch phòng, chống, ngăn ngừa các thảm họa trong lao động, sản xuất và thậm chí trong cả đời sống xã hội. Đặc biệt, đánh giá và quản lý rủi ro là một yêu cầu quan trọng bắt buộc trong việc xây dựng hệ thống quản lý về ATVSLĐ nhằm khống chế, kiểm soát các sự cố, tai nạn tại nơi làm việc”.

Từ góc nhìn của Hội khoa học kỹ thuật ATVSLĐ Việt Nam, GS.TS Lê Vân Trình - Chủ tịch Hội đưa ra nhận định: “VHAT là quản lý ATVSLĐ một cách toàn diện ở tất cả các khía cạnh, từ luật pháp tới quản lý và kỹ thuật, là việc làm hết sức cần thiết giúp đem lại điều kiện lao động an toàn và lành mạnh cho người lao động. Đối tượng trung tâm và được ưu tiên bảo vệ của ATVSLĐ và phòng ngừa rủi ro là con người. Bởi vậy, nhận thức, hành vi, sự tương tác về văn hóa và xã hội của người lao động và văn hóa doanh nghiệp cần được chú trọng”.

Thực tế cho thấy, tiếp cận ATVSLĐ từ khía cạnh văn hóa doanh nghiệp có thể đem tới sự cải thiện bền vững hiệu quả hoạt động ATVSLĐ của doanh nghiệp. Tại Tọa đàm, theo bà Trần Phương Thảo - Ban An toàn, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), EVN đã xây dựng Đề án nâng cao hiệu quả quản lý công tác an toàn giai đoạn 2021 - 2025, trong đó đặt ra các mục tiêu, nhiệm vụ như: giảm tối thiểu 30% tần suất tai nạn và ngăn ngừa, giảm thiểu tai nạn bền vững hướng tới không có tai nạn chết người; xây dựng và thực thi VHATLĐ; nghiên cứu ứng dụng hệ thống quản lý an toàn theo tiêu chuẩn quốc tế (ISO 45001).

“EVN đã thực hiện khảo sát về VHAT với hơn hơn 22.000 người tại 22 đơn vị thí điểm cho thấy, đa số cán bộ quản lý, cán bộ an toàn, người lao động đều nhất quán về mục đích xây dựng VHAT, về các yếu tố liên quan tới VHAT; nhận thức được trách nhiệm đối với công tác an toàn; ủng hộ việc xây dựng VHAT tại doanh nghiệp... EVN có 12 nguyên tắc cơ bản thực thi văn hóa an toàn và để thực thi EVN đã, đang và sẽ áp dụng bộ tiêu chí đánh giá VHATLĐ; xây dựng bộ quy tắc VHATLĐ; xây dựng sổ tay VHATLĐ; đào tạo tăng cường VHATLĐ theo các lộ trình 2024 - 2025 và 2025 - 2030” - bà Trần Phương Thảo cho biết.

Theo GS.TS Lê Vân Trình, trong mỗi doanh nghiệp, cùng với văn hóa doanh nghiệp, văn hóa doanh nhân, thì VHAT là sự hoàn thiện của “thế chân kiềng” để đảm bảo cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.

“Văn hóa ATVSLĐ cần được hoàn thiện trong quan hệ lao động. Trong đó, Nhà nước có trách nhiệm xây dựng được hệ thống pháp luật ATVSLĐ hoàn chỉnh và kiểm tra giám sát việc thực hiện. Người sử dụng lao động có trách nhiệm chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật, xây dựng hệ thống quản lý ATVSLĐ tại doanh nghiệp, xây dựng quy trình làm việc an toàn, chăm lo cải thiện điều kiện lao động cho người lao động, tạo điều kiện tốt nhất để người lao động thực thi quy trình, quy phạm ATVSLĐ. Còn người lao động cần tự giác thực hiện các qui trình, qui phạm ATVSLĐ; tự thân nêu cao ý thức tự bảo vệ mình” - GS.TS Lê Vân Trình nhấn mạnh.

Cũng theo GS.TS Lê Vân Trình, nếu người sử dụng lao động ý thức được về văn hóa doanh nghiệp, văn hóa doanh nhân và VHAT trong sự phát triển của doanh nghiệp mình, thì doanh nghiệp sẽ phát triển bền vững. Thực hiện VHAT trong thời kỳ hội nhập là giúp doanh nghiệp tạo ra môi trường lao động tốt, bảo đảm ATVSLĐ, một môi trường văn hóa lành mạnh, vui tươi, phấn khởi cho người lao động an tâm sản xuất, cuộc sống vật chất ổn định, đem lại lợi ích to lớn cho doanh nghiệp, từ đó tạo ra sự tin tưởng của người sử dụng sản phẩm; sự tín nhiệm của những người hợp tác. Đặc biệt tạo môi trường thuận lợi cho các nhà đầu tư, đối tác an tâm liên doanh liên kết với doanh nghiệp giúp doanh nghiệp phát triển một cách bền vững.

“Quá trình xây dựng VHAT bao gồm việc cải tiến các hệ thống và sử dụng công nghệ mới. Để xây dựng và đạt được VHAT, Nhà nước có trách nhiệm xây dựng và thực hiện một chính sách chặt chẽ về ATVSLĐ nhằm nâng cao văn hóa phòng ngừa trong tất cả các công dân, bắt đầu bằng công tác giáo dục. Hệ thống quản lý ATVSLĐ ở cấp doanh nghiệp (ISO 45001) là chìa khoá của sự phát triển không ngừng nhằm xây dựng và duy trì một VHAT mang tính phòng ngừa cấp quốc gia. Vì thế, người sử dụng lao động có trách nhiệm cam kết cung cấp môi trường làm việc an toàn và vệ sinh thông qua việc thiết lập các hệ thống quản lý ATVSLĐ dựa trên Hướng dẫn của ILO (ILO-OSH 2001, ISO 45001)”.

Đọc thêm

Nhiều hoạt động ý nghĩa trong Tháng Nhân đạo năm 2025

Nhiều hoạt động ý nghĩa trong Tháng Nhân đạo năm 2025
(PLVN) - Tháng Nhân đạo năm nay được tổ chức với chủ đề: “Hành trình nhân đạo - Lan tỏa yêu thương”, diễn ra trong bối cảnh cả nước kỷ niệm nhiều sự kiện chính trị, lịch sử quan trọng: 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, 135 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, Ngày Chữ thập đỏ và Trăng lưỡi liềm đỏ quốc tế...

ThS. BS Phan Thị Hải: Giá thuốc lá ở Việt Nam rất thấp, ai cũng có thể tiếp cận

ThS. BS Phan Thị Hải - Phó Giám đốc Quỹ phòng chống tác hại Thuốc lá.

(PLVN) - ThS. BS Phan Thị Hải - Phó Giám đốc Quỹ phòng, chống tác hại thuốc lá mới thông tin về hậu quả của việc tiêu dùng thuốc lá đối với sức khỏe cộng đồng và sự phát triển kinh tế, xã hội, môi trường. Vị chuyên gia này nhận định, giá 1 bao thuốc lá ở Việt Nam thấp nhất, do vậy người có thu nhập thấp và người mới hút, kể cả trẻ em hay trẻ vị thành niên đều rất dễ tiếp cận với thuốc lá.

Giao lưu 'Huyền thoại Trường Sơn'

Giao lưu 'Huyền thoại Trường Sơn'
(PLVN) - Ngày 24/4, Hội LHPN TP Hà Nội và Báo Phụ nữ Thủ đô tổ chức giao lưu “Huyền thoại Trường Sơn", gặp mặt, giao lưu nhân chứng lịch sử gồm đại đội nữ lái xe Trường Sơn, nữ cựu thanh niên xung phong, vợ thương binh nặng tham gia kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Đây là một trong những hoạt động giáo dục truyền thống thiết thực của Hội LHPN TP Hà Nội chào mừng kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025).

Đề nghị thanh tra các cơ sở mầm non

Giáo viên Trường Mầm non Công ty may Đáp Cầu (tỉnh Bắc Ninh) xốc ngược trẻ, kéo trẻ vào góc khuất của camera, dùng tay tát liên tiếp vào mặt trẻ. Ảnh: SK&ĐS
(PLVN) - Ủy ban Quốc gia về Trẻ em đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ đạo các địa phương rà soát, thanh tra các cơ sở mầm non, đặc biệt là các cơ sở ngoài công lập; xử lý nghiêm các vi phạm nhằm bảo đảm môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh.

Thu hồi 12 loại sữa giả trên toàn quốc

Cơ quan điều tra thu giữ hàng ngàn hộp sữa giả. Ảnh: Bộ Công an
(PLVN) - Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế, mới có công văn đề nghị Sở Y tế các tỉnh, TP; Sở An toàn thực phẩm TP HCM; Ban quản lý an toàn thực phẩm TP Đà Nẵng; Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm các địa phương kiểm tra, phối hợp với cơ quan có thẩm quyền tại địa phương thu hồi toàn bộ 12 sản phẩm thực phẩm, dinh dưỡng (dạng sữa bột) là hàng giả trên thị trường.

Khói thuốc lá - “Thủ phạm thầm lặng” làm tăng nguy cơ đột quỵ não

Chăm sóc người bệnh đột quỵ não tại khoa HSCC – chống độc Trung tâm Y tế huyện Mai Châu (Ảnh: Hồng Dung)
(PLVN) - Theo bác sĩ Đinh Hoàng Tuấn - Phó trưởng khoa Hồi sức cấp cứu, Trung tâm Y tế huyện Mai Châu, khói thuốc lá không chỉ gây hại trực tiếp cho người hút mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của những người xung quanh. Cả hút thuốc chủ động lẫn thụ động đều làm tăng đáng kể nguy cơ đột quỵ não - căn bệnh đứng thứ ba toàn cầu về tỷ lệ tử vong, chỉ sau tim mạch và ung thư.