Qua hơn 30 năm đổi mới, việc xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN ở nước ta đã đạt được những thành tựu quan trọng. Trong những thành tựu chung đó, có sự đóng góp quan trọng của các cơ quan báo chí, trong đó có Báo PLVN.
* * *
Qua 35 năm hình thành và phát triển, Báo PLVN đã thực hiện tốt chức năng thông tin về các hoạt động của Bộ, ngành Tư pháp và các vấn đề chính trị, kinh tế, văn hoá xã hội trong nước và quốc tế. Đặc biệt là tuyên truyền, phổ biến chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước, hoạt động xây dựng, thi hành pháp luật và công tác tư pháp phục vụ yêu cầu quản lý của Bộ Tư pháp, đáp ứng nhu cầu của xã hội về thông tin, nghiên cứu, tìm hiểu pháp luật và hoạt động của Bộ, ngành Tư pháp; góp phần nâng cao hiệu quả của công tác quản lý nhà nước bằng pháp luật, phát huy dân chủ, xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam.
Nội dung tuyên truyền của Báo PLVN đã đảm bảo đúng tôn chỉ, mục đích, thể hiện sự đa dạng, phong phú, hấp dẫn. Hình thức trình bày, giao diện của Báo ngày càng đẹp, có nhiều đổi mới; với sự đa dạng các ấn phẩm báo in, báo điện tử, truyền hình, bắt kịp xu thế phát triển của báo chí trong thời đại công nghệ 4.0.
Báo PLVN đã góp phần phản ánh thực tiễn thi hành pháp luật và hướng dẫn dư luận xã hội ủng hộ, biểu dương người tốt, việc tốt trong chấp hành pháp luật; lên án, phê phán những biểu hiện tiêu cực, những hành vi vi phạm pháp luật trong xã hội; tạo niềm tin vào pháp luật, vào công lý trong mọi tầng lớp nhân dân.
Tòa án là một lĩnh vực thường xuyên thu hút sự quan tâm của nhân dân, dư luận xã hội và báo chí. Bởi lẽ, hoạt động xét xử của Tòa án liên quan chặt chẽ đến quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp. Các loại vụ án, từ dân sự, hình sự, kinh tế, lao động, hôn nhân gia đình… chứa đựng trong đó biết bao vấn đề đáng quan tâm. Do đó, nhiều báo có chuyên trang, chuyên mục về pháp luật, về hoạt động xét xử của Tòa án, có phóng viên pháp đình chuyên trách mảng Tòa án.
Trong 35 năm qua, Báo PLVN đã tích cực đưa tin một cách trung thực, khách quan về hoạt động của Tòa án, để qua đó tuyên truyền, giáo dục pháp luật đạt hiệu quả cao hơn; làm cho người dân hiểu rõ, hiểu đúng về hoạt động của Tòa án với nhiệm vụ bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ XHCN, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân theo quy định của Hiến pháp.
Với đặc tính cơ bản của báo chí là tính phổ cập, nhanh chóng, kịp thời và rộng khắp, trong công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, Báo PLVN đóng vai trò quan trọng, là công cụ, phương tiện hữu hiệu đưa pháp luật đến với cán bộ, nhân dân, giúp cho đông đảo cán bộ, nhân dân dễ dàng tiếp thu, nắm bắt, tìm hiểu, nâng cao nhận thức, ý thức pháp luật.
Đặc thù của báo chí là thực hiện hoạt động thông tin, yêu cầu cơ bản của thông tin là phải nhanh nhạy, kịp thời, cập nhật. Với sự phát triển vượt bậc của khoa học, công nghệ, các loại hình báo chí đều có đặc tính là truyền tin nhanh, đặc biệt là báo điện tử. Cùng với sự cập nhật, đổi mới công nghệ, việc tuyên truyền pháp luật trên Báo PLVN đã được thực hiện nhanh chóng, kịp thời, đáp ứng nhu cầu được thông tin, tìm hiểu về pháp luật của người dân.
* * *
Để tiếp tục góp phần vào việc xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN, trong thời gian tới, theo tôi, Báo PLVN cần tập trung làm tốt một số giải pháp.
Với lĩnh vực xây dựng pháp luật, cần tập trung tuyên truyền về góp ý xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật đồng bộ, hiện đại với tính công khai, minh bạch cao, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và yêu cầu hội nhập quốc tế sâu rộng.
Tuyên truyền tốt về quá trình chuẩn bị và thông qua các dự án luật, bảo đảm quán triệt đường lối, quan điểm của Đảng, tổng kết thực tiễn, tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm lập pháp tiên tiến của nước ngoài; tập hợp trí tuệ của các nhà khoa học, các chuyên gia, ý kiến đóng góp của nhân dân, nhất là các đối tượng có liên quan đến việc thi hành pháp luật.
Với việc tuyên truyền các văn bản pháp luật mới ban hành, tuỳ từng vị trí, tầm quan trọng của văn bản pháp luật, Báo cần vào cuộc sớm từ khâu soạn thảo, phản ánh đậm nét hơn các ý kiến đóng góp của các tầng lớp nhân dân vào các dự thảo luật, đăng tải nhiều hơn các bài giới thiệu, tìm hiểu, phân tích, giải thích nội dung dự thảo các văn bản quy phạm pháp luật.
Với việc thi hành pháp luật, Báo cần tăng cường thông tin, tuyên truyền, giải thích, giáo dục pháp luật để nhân dân hiểu và tự giác chấp hành. Tăng cường tuyên truyền về việc tổ chức thực hiện và chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật, các biểu hiện coi thường pháp luật, kỷ cương, phép nước. Bên cạnh đó cần tập trung tuyên truyền đề cao tinh thần “thượng tôn pháp luật”, coi trọng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, văn hóa, kết hợp sức mạnh của pháp luật với sức mạnh đạo đức, văn hóa và dư luận xã hội.
Trong lĩnh vực bảo vệ pháp luật, Báo cần nâng cao hơn nữa vai trò trong việc bảo vệ pháp luật, chú trọng hoạt động của các cơ quan bảo vệ pháp luật, mà trọng tâm là công tác xét xử của Tòa án các cấp. Bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân, thu hút sự tham gia ngày càng rộng rãi của nhân dân vào công việc quản lý nhà nước, đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, quan liêu và các hiện tượng tiêu cực khác trong bộ máy nhà nước cũng như trong đời sống xã hội.
Khi nêu các vụ việc cụ thể, đặc biệt là những vụ việc tiêu cực, vi phạm pháp luật, Báo cần thể hiện thế mạnh của mình, nêu diễn biến chính của vụ việc một cách khách quan, trung thực, lồng ghép việc phân tích, phổ biến, giáo dục pháp luật có liên quan, đồng thời tỏ thái độ định hướng dư luận xã hội để tạo ra sức mạnh chung lên án, đấu tranh với những vi phạm pháp luật, tội phạm, bảo vệ công lý.
Tuy nhiên, khi thực hiện nội dung này, Báo cần phải chú ý luôn bảo đảm trung thực, khách quan, không định kiến, không thiên vị, cũng không làm thay công việc của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền, kết luận vụ việc đúng sai, mà chỉ bày tỏ quan điểm của mình bằng cách đưa ra các bằng chứng, lý lẽ, lập luận mang tính tham khảo để các cơ quan có thẩm quyền xem xét, quyết định.
Qua phản ánh thực tiễn thi hành và áp dụng pháp luật, Báo cần tập trung phát hiện những bất cập, bất hợp lý trong các văn bản pháp luật, những quy định không phù hợp, lỗi thời, chồng chéo của hệ thống pháp luật để kiến nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền xem xét sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện.
Đồng thời, cũng qua thực tiễn cuộc sống, Báo cần tập trung phát hiện những vấn đề còn bỏ ngỏ, thiếu sự điều chỉnh của pháp luật để các cơ quan nhà nước có thẩm quyền nghiên cứu bổ sung, hoàn thiện. Báo cũng cần chú trọng đăng tải các ý kiến tiếp thu phê bình, một mặt giúp các cơ quan nhà nước làm tốt trách nhiệm của mình, mặt khác tạo cho người dân lòng tin vào pháp luật, vào công lý.
* * *
Có thể nói, 35 năm qua, trên mặt trận văn hóa - tư tưởng nói chung và công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật nói riêng, Báo PLVN đã thể hiện tốt vai trò xung kích. Trong công cuộc đổi mới đất nước, xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN hiện nay, Báo PLVN càng phải thực hiện tốt hơn vai trò, nhiệm vụ.
TS. Nguyễn Thúy Hiền (Phó Chánh án TAND Tối cao)
