Ba chuyện ở ba quốc gia khác nhau, nhưng về bản chất lại khá giống nhau. Kết cục câu chuyện có thể khác nhau, nhưng tác động chính trị và pháp lý của chúng lại khá giống nhau: cựu tổng thống Ai Cập Hosni Mubarak bị xét xử tại Ai Cập, cựu thủ tướng Ucraine Julia Tymoshenko bị phạt tù ở Ucraine và ý định của Thủ tướng Hungari Orban truy tố trách nhiệm hình sự của những người tiền nhiệm của chính mình.
Tất cả những người bị đưa ra xét xử, đã bị xét xử và có thể bị xét xử ở ba nơi đó đều từng đã có thời quyền lực ngất trời và bây giờ lâm vào vòng lao lý cũng chính vì quyền lực đó, hay nói đúng hơn là vì những việc làm của họ trong khi thực thi quyền lực tối cao đó. Ông Mubarak ở Ai Cạp bị lật đổ thì không cần nói thêm gì nhiều, nhưng còn chuyện ở Ucraine và Hungari thì lại khá đặc biệt bởi việc thay đổi chính phủ qua các cuộc tổng tuyển cử vốn là chuyện bình thường trên thế giới.
Toà án sẽ phải phân xử và tuyên án nhưng vì ở các nước đó những vị thẩm phán đâu có phải do dân bầu ra mà do phe đương chức đương quyền bố trí nên chắc chắn sẽ không thể không có tác động chính trị trong các vụ việc này. Vì thế, những vị bị người kế nhiệm lôi ra toà đều là nạn nhân của chính thời họ có quyền lực, nay bị vạ bởi chính quyền lực xưa của mình.
Ở cả ba nơi này, phe cầm quyền hiện tại đều muốn tạo ấn tượng về sự khởi đầu mới bằng chứng tỏ đoạn tuyệt với quá khứ, đều muốn đổ vấy trách nhiệm cho người tiền nhiệm gây ra những vấn đề khó khăn hiện tại của đất nước và đều tìm mọi cách ngăn cản khả năng họ lại giành được quyền lực cũ vào một thời điểm nào đó trong tương lai.
Chuyện ở ba nơi lại một lần nữa bộc lộ cái gianh giới mong manh giữa thực thi quyền lực và lạm dụng quyền lực, giữa tính chất chính trị và pháp lý của các vụ xét xử tại toà án. Nó cũng đặt ra nhiều câu hỏi về văn hoá chính trị ở những nơi đó và cả nhiều nơi khác nữa trên thế giới, đề cập đến trách nhiệm khi thực thi quyền lực để luôn ý thức được về gianh giới giữa thực thi và lạm dụng quyền lực. Chỉ có như vậy họ mới có thể tránh được rủi ro bị vạ lây vì quyền lực mà họ từng đã có.
Thiên Lang
