Hiệu quả của việc sử dụng ngân sách nhà nước với nhiều lo ngại về lãng phí, thất thoát… là mối quan tâm của nhiều Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong phiên họp xem xét quyết toán ngân sách nhà nước năm 2011 diễn ra hôm qua.
 |
| Thu tăng nhưng nợ vẫn chưa giảm |
Dự báo chưa sát thực tế
Theo tờ trình được Thứ trưởng Bộ Tài chính Phạm Sỹ Danh trình bày, Chính phủ trình Quốc hội xem xét phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước năm 2011 với tổng số thu cân đối là gần 963.000 tỷ đồng. Tổng số chi là trên 1.000.000 tỷ đồng (bao gồm cả chi chuyển nguồn từ năm 2011 sang năm 2012). Đáng chú ý, bội chi ngân sách nhà nước 2011 là hơn 112.000 tỷ đồng, bằng 4,4% GDP (không bao gồm kết dư ngân sách địa phương gần 40.800 tỷ đồng), thấp hơn chỉ tiêu được Quốc hội giao (5,3%).
Tuy nhiên, theo Ủy ban Tài chính ngân sách của Quốc hội, thì một trong những vấn đề đáng lưu ý là việc thu NSNN vượt cao so với dự toán, tăng gấp 3 lần so với mục tiêu phấn đấu tăng thu của Chính phủ, thể hiện công tác lập dự toán chưa sát với thực tế phát sinh, phần nào ảnh hưởng tới công tác chỉ đạo, điều hành NSNN. “Đây là tồn tại từ nhiều năm mà Quốc hội đã có ý kiến nhưng hầu như không khắc phục được” - Ủy ban này chỉ rõ.
Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội Trương Thị Mai đặt câu hỏi vì sao việc lập dự toán và thực hiện rất khác nhau, Chủ nhiệm Ủy ban tài chính ngân sách Phùng Quốc Hiển phân trần: “Có nhiều nguyên nhân, một phần do cơ chế, một phần do công tác dự báo chưa tốt, chưa sát. Bên cạnh đó, tình hình kinh tế thiếu ổn định dẫn đến dự toán và thực tế vênh nhau”. Một trong những giải pháp, ông Hiển cho rằng phải sửa các quy định về ngân sách trong Hiến pháp lần này.
| Kết quả kiểm toán cho thấy, việc cấp bảo lãnh của Chính phủ cho các đối tượng vay vốn nước ngoài chưa đáp ứng yêu cầu theo quy định, một số dự án được cấp bảo lãnh nộp phí bảo lãnh chậm, chưa đầy đủ, một số dự án khả năng hoàn trả vốn vay kém vẫn được cấp bảo lãnh nên dẫn đến việc ứng trả nợ thay cho các dự án được cấp bảo lãnh tiếp tục có xu hướng gia tăng cần được quan tâm chấn chỉnh. (Nguồn Ủy ban Tài chính Ngân sách của Quốc hội) |
Năm 2011, 4 nguồn thu chủ yếu của NSNN đều tăng so với dự toán được giao (thu từ dầu thô, thu nội địa từ sản xuất kinh doanh, thu cân đối từ xuất nhập khẩu và các khoản thu về nhà, đất).
Tuy nhiên, theo Ủy ban Tài chính ngân sách, số thu NSNN vượt dự toán chủ yếu bắt nguồn từ yếu tố khách quan, chiếm tỷ trọng lớn là do giá cả tăng, việc điều chỉnh tăng thuế nhập khẩu đối với một số mặt hàng không khuyến khích nhập khẩu và tăng thu các khoản về nhà, đất. Điều đó phản ánh thu NSNN tuy tăng cao nhưng chưa bắt nguồn từ nội lực của nền kinh tế, nguồn thu cũng chưa thực sự vững chắc
Tăng thu… sao còn tăng nợ?
Theo báo cáo của Chính phủ, tổng số dư nợ công đến 31/12/2011 bằng 54,9% GDP, mặc dù vẫn nằm trong giới hạn an toàn nợ công nhưng tăng khá cao (24,8%) so với năm 2010.
Kiểm toán Nhà nước cũng cho biết, số nợ phải trả nước ngoài dùng để cho vay lại đến 31/12/2011 tương đương 12,55 tỷ USD, tăng 1,45 tỷ USD (12%) so với 2010. Trước tình trạng này, thường trực Uỷ ban Tài chính - Ngân sách đề nghị Chính phủ cần tăng cường quản lý nợ công, nhất là đối với cấp bảo lãnh và nguồn vay nước ngoài về cho vay lại.
Nhìn vào những con số được đặt lên bàn UBTVQH, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng sốt ruột: “Đã tăng thu, tăng chi lại còn tăng nợ, trong khi lẽ ra phải giảm nợ. Cái này điều hành phải rút kinh nghiệm”. Trước căn bệnh kinh niên (dự toán thấp, thực hiện cao) Chủ tịch Quốc hội yêu cầu phải “mổ xẻ” để làm rõ vấn đề này. Riêng về việc chi tiêu ngân sách vượt dự toán, Chủ tịch không bằng lòng vì “có thất thoát lãng phí không, chưa thấy báo cáo nói đến”.
Nhiều ý kiến trong Ủy ban cũng đề nghị chỉ rõ những địa chỉ không chấp hành pháp luật về ngân sách để có lộ trình khắc phục và xử lý rõ ràng.
Thu Hằng
