Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa 12 đã dành thời gian đáng kể để đại biểu Quốc hội thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán. Đây là một bước quan trọng để thị trường chứng khoán Việt Nam có bước phát triển mạnh mẽ, chặt chẽ và quy củ hơn, bảo đảm quyền lợi của các bên liên quan. Các đại biểu Quốc hội đề cập nhiều vấn đề đáng quan tâm như vị thế của Ủy ban chứng khoán Nhà nước và tăng cường quản lý…
Ủy ban Chứng khoán cần có vị trí độc lập
Theo đại biểu Cao Sĩ Kiêm ( Thái Bình), Luật sửa đổi phải nâng cao vai trò, vị trí của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, kể cả quyền lợi, quyền hạn và trách nhiệm của tổ chức này đối với thị trường. Theo Luật Doanh nghiệp có hiệu lực từ tháng 7 vừa rồi, một số công ty chứng khoán lại trực thuộc Bộ Tài chính. Nếu không quy định cụ thể quyền hạn của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước thì vai trò của tổ chức này thấp, khả năng xử lý các vi phạm rất hạn chế. Trách nhiệm xác minh các hành vi gian lận, vi phạm của Ủy ban nếu được ghi rõ trong luật thì càng tốt, ví dụ, có ý kiến đề nghị Ủy ban Chứng khoán được phép xác minh những cú điện thoại có tính chất thông đồng, phao tin đồn nhảm… Hành vi này ở thị trường chứng khoán nước ta không phải là không có. Quyền hạn của Ủy ban này đến đâu, được phép làm gì và được phép đến mức nào, nếu không quy định cụ thể thì hiệu quả thực thi không cao.
Cũng theo đại biểu Cao Sĩ Kiêm, chứng khoán là lĩnh vực có độ rủi ro cao và nhạy cảm, đòi hỏi phải có sự chỉ đạo tập trung, trình độ quản lý cao. Nếu không sẽ xảy ra những hậu quả khôn lường, đặc biệt là thiệt hại lớn cho những người chơi chứng khoán nhưng thiếu hiểu biết. Trước đây, Pháp lệnh Chứng khoán quy định Ủy ban Chứng khoán Nhà nước trực thuộc Chính phủ, nhưng khi xây dựng Luật Chứng khoán lại giao Bộ Tài chính quản lý. Nhưng thời gian vừa qua, khi thực hiện, bộ chủ quản là Bộ Tài chính không ôm hết được, khả năng giải quyết nhiều vấn đề chưa nhanh. Chứng khoán của chúng ta lại không phải là chứng khoán để huy động, đầu tư dài hạn mà chủ yếu là chụp giật, lướt sóng... nhưng việc phát hiện, xử lý chưa mạnh mẽ và chưa triệt để. Do đó, đại biểu đề nghị, lần sửa đổi này, nên đặt Ủy ban Chứng khoán Nhà nước dưới sự quản lý của Chính phủ để có sự lãnh đạo trực tiếp, mạnh mẽ và kịp thời, tập trung. Thị trường chứng khoán liên quan đến nhiều ngành, liên quan đến chính sách tiền tệ, cần có sự chỉ đạo tập trung, nhanh thì thị trường chứng khoán mới hoạt động thông suốt. Trong khi đó, Bộ Tài chính chỉ quản lý về tài chính nên không thể can thiệp sâu sang các lĩnh vực khác.
Đồng tình với ý kiến này, đại biểu Nguyễn Minh Thuyết (Lạng Sơn) còn cho rằng, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước cần có vị thế độc lập hơn. Bởi về địa vị pháp lý của Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước, luật giao cho Chính phủ và Bộ Tài chính quyền ban hành khá nhiều văn bản hướng dẫn, văn bản quy định cụ thể. Điều này là hợp lý bởi thị trường chứng khoán ở Việt Nam hiện còn mới mẻ, chúng ta còn ít kinh nghiệm, vả lại thị trường diễn biến thường xuyên cho nên cần có những văn bản hướng dẫn kịp thời để điều chỉnh. Nhưng cũng chính vì thế mà Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước phải có một vị thế độc lập hơn. Bởi vì Bộ đã ban hành các quy định cụ thể, tức là đã ban hành những quy chế nhưng Bộ lại phát hành trái phiếu Chính phủ mà trái phiếu là một loại chứng khoán, như vậy tức là Bộ cũng tham gia vào sân chơi chứng khoán. Mặc dù trái phiếu do Quốc hội quyết định số lượng phát hành nhưng khi trái phiếu lưu hành trên thị trường và đã giao dịch mua bán thì trái phiếu cũng là mặt hàng và Bộ Tài chính là cơ quan phát hành trái phiếu này cũng là một người tham gia sân chơi ấy. Do vậy, trái phiếu ấy sẽ phải do Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước quản lý mà Bộ Tài chính lại là cấp trên của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, nếu Ủy ban Chứng khoán Nhà nước điều chỉnh hành vi của Bộ thì rất khó.
Tăng cường quản lý
Các đại biểu phân tích khá kỹ các quy định về chào bán chứng khoán riêng lẻ; công bố thông tin; điều kiện thành lập công ty chứng khoán và công ty quản lý quỹ… nhằm tăng cường công tác quản lý trên thị trường chứng khoán.
Đại biểu Hoàng Thị Hảo (Hải Dương) cho rằng, Luật Chứng khoán hiện hành chưa điều chỉnh hoạt động chào bán chứng khoán riêng lẻ, trong khi Luật Doanh nghiệp cũng chưa có quy định cụ thể về vấn đề này. Vì vậy, việc quản lý hoạt động chào bán chứng khoán riêng lẻ trong thời gian qua rất khó thực hiện, nếu như không muốn nói gần như bỏ ngỏ. Thực tế đó khiến nhà đầu tư mua bán cổ phiếu chứng khoán riêng lẻ có thể sẽ gặp nhiều rủi ro hơn là mua cổ phiếu của các công ty chào bán ra công chúng. Vì vậy, cần thiết phải mở rộng phạm vi điều chỉnh đối với hoạt động chào bán chứng khoán riêng lẻ.
Ngoài ra, việc mở rộng công bố thông tin như dự án luật là rất cần thiết đối với thị trường chứng khoán. Ngoài những tổ chức tham gia thị trường chứng khoán quy định tại luật hiện hành, đại biểu Hoàng Thị Hảo đồng tình đưa thêm trung tâm lưu ký chứng khoán, người có liên quan và công ty đại chúng có quy mô lớn phải có nghĩa vụ công bố thông tin. Trên cơ sở đó các tổ chức tham gia thị trường chứng khoán nâng cao trách nhiệm, công khai hóa thông tin nhằm bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư và là nền tảng cho thị trường chứng khoán phát triển lành mạnh và bền vững.
Theo đại biểu Trần Du Lịch (TP Hồ Chí Minh), với cơn sốt chứng khoán một cách điên đảo năm 2006 đầu năm 2007 đẩy giá chỉ số Vn-Index lên hơn 1.170 điểm, hệ quả đến nay chưa hết. Do vậy, nhất thiết không để xảy ra tình trạng như vậy. Vấn đề là phải tăng cường quản lý. Vì vậy, ông Trần Du Lịch đồng tình khi đưa ra điều kiện chặt chẽ trong phát triển các công ty chứng khoán và các công ty quản lý quỹ, bởi hiện nay so với quy mô thị trường, các công ty chứng khoán và quản lý quỹ quá lớn, phải chặt chẽ trong vấn đề này.
Thanh Hiệp
