Ưu tiên thí điểm nhập khẩu, lưu thông sản phẩm thuốc lá thế hệ mới: Nên hay không?

Hạn chế, giảm liều lượng sử dụng và bỏ hẳn hút thuốc. (Nguồn: Trang web CNN Health)
Hạn chế, giảm liều lượng sử dụng và bỏ hẳn hút thuốc. (Nguồn: Trang web CNN Health)
0:00 / 0:00
0:00
(PLVN) - Trong những năm gần đây, các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới xuất hiện trên toàn thế giới với hai dòng sản phẩm chính là thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng. Bộ Công Thương mới đây đề xuất cho phép thí điểm nhập khẩu, lưu thông thuốc lá làm nóng như một sản phẩm thuốc lá trong thời gian 2 năm. Nếu đề xuất được thông qua, đây sẽ là sản phẩm thuốc lá thế hệ mới đầu tiên được chính thức lưu thông tại Việt Nam. Tuy nhiên, đề xuất này đang vấp phải nhiều ý kiến trái chiều.

Cần đánh giá tác động đầy đủ

Theo số liệu báo cáo nghiên cứu hành vi sử dụng các sản phẩm chứa Nicotine trong năm 2021 thực hiện bởi công ty nghiên cứu thị trường Kantar, có khoảng 280.000 người sử dụng thuốc lá điện tử (TLĐT), trong khi đó chỉ có khoảng 28.000 người sử dụng thuốc lá làm nóng (TLLN). Số liệu này cũng phù hợp với báo cáo về tình hình thuốc lá thế hệ mới nhập lậu của quản lý thị trường. Hơn thế nữa, theo một khảo sát điều tra tình hình sử dụng thuốc lá tại 34 tỉnh thành năm 2020 của Bộ Y tế cho thấy tỉ lệ sử dụng TLĐT đã tăng tới 18 lần…v.v.

Kết quả của một cuộc khảo sát về thực trạng sử dụng thuốc lá thế hệ mới vào tháng 10/2022 cho thấy, 97% người tham gia khảo sát biết và đã từng tiếp cận sản phẩm TLĐT, trong khi với TLLN, con số này chỉ dừng ở mức 50%. Số liệu này đặt ra câu hỏi việc thí điểm trước TLLN ở thời điểm hiện nay có thực sự hợp lý? Số lượng người biết và dùng TLĐT nhiều hơn đáng kể, song sản phẩm này lại không được đề xuất thí điểm trong thời điểm hiện tại. Việc triển khai thí điểm cho TLLN chỉ phản ánh được một phần nhỏ của thị trường, chưa giải quyết được bài toán toàn diện về nhu cầu người tiêu dùng và thị trường, trong đó có vấn đề nhập lậu, thiếu nhận thức khi tiếp cận các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới.

Trong cuộc họp về chính sách quản lý TLĐT, TLLN diễn ra vào tháng 12/2022, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn đã chia sẻ, hiện nay, hệ thống pháp luật hiện hành về quản lý thuốc lá của Việt Nam chưa đầy đủ và rõ ràng, và chưa thể áp dụng với các sản phẩm thuốc lá mới. Ông Thuấn cũng đề nghị Vụ Pháp chế Bộ Y tế rà soát, tập hợp lại các ý kiến của các đại biểu sau cuộc họp, từ đó xây dựng báo cáo kết quả nghiên cứu đầy đủ, khách quan về TLĐT, TLLN và đề xuất chính sách quản lý hai loại sản phẩm này ở Việt Nam.

Trong khi đó, tại Tọa đàm “Đề xuất thí điểm Thuốc lá Thế hệ mới: Liệu đã chín muồi?” tổ chức tháng 10/2022, ông Lưu Bình Nhưỡng - Phó Trưởng ban Dân nguyện, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đặc biệt nhấn mạnh, các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới trên thị trường Việt Nam chủ yếu là đồ thẩm lậu, chúng ta chưa biết rõ về quy cách, phẩm chất của các sản phẩm này. Cần phải đánh giá tác động một cách toàn diện đối với sản phẩm thuốc lá thế hệ mới trên tất cả khía cạnh tiêu dùng, kinh doanh, con người và cả xuất nhập khẩu.

Tổ chức Hải quan thế giới WCO hiện coi thuốc lá điếu và thuốc lá thế hệ mới là hai phân nhóm hàng hóa có mã HS (HS Code) riêng biệt. Trong đó, WCO đã tạo ra phân nhóm mới (24.04) cho dung dịch TLĐT và TLLN, biệt lập với phân nhóm 24.02 dành cho thuốc lá điếu hiện thời.

Việt Nam cũng thống nhất và tuân thủ theo WCO, Bộ Công Thương đã ban hành Thông tư 31 ngày 8/6/2022 về Danh mục hàng hóa xuất khẩu và nhập khẩu Việt Nam, trong đó đã tạo ra phân nhóm mới 24.04 cho thuốc lá thế hệ mới. Do đó, có ý kiến cho rằng việc điều chỉnh TLLN theo khung pháp lý hiện hành cho sản phẩm thuốc lá điếu là chưa phù hợp và toàn diện. Thay vào đó, Việt Nam cần xây dựng các quy định tương thích cho dòng sản phẩm mới này.

Văn phòng Chính phủ đã có chỉ đạo tại Văn bản số 7830 ngày 26/10/2021 và Văn bản số 4861 ngày 17/6/2020 chỉ đạo Bộ Công Thương tiếp thu ý kiến của các bộ, Hiệp Hội liên quan, phối hợp với Bộ Y tế đề xuất chính sách quản lý riêng đối với các loại hình thuốc lá thế hệ mới (bao gồm TLLN và TLĐT). Có thể thấy, với những khác biệt rõ ràng của thuốc lá thế hệ mới so với thuốc lá truyền thống, việc xây dựng khung pháp lý phù hợp, riêng biệt theo chỉ đạo của văn phòng Chính phủ là cần thiết.

Cần đánh giá tác động một cách đầy đủ trước khi ra quyết định thí điểm đối với sản phẩm liên quan đến sức khỏe của người sử dụng và sức khỏe cộng đồng. Nhiều quốc gia trên thế giới hiện đã tiến hành nghiên cứu và chỉ ra tiềm năng của thuốc lá thế hệ mới trong việc giảm thiểu tác hại so với thuốc lá điếu. Tuy nhiên, tại Việt Nam, hiện chưa có nghiên cứu, thống kê nào đủ xác đáng và uy tín có thể chứng minh được mức độ giảm thiểu tác hại của thuốc lá thế hệ mới so với thuốc lá điếu truyền thống.

Đồng quan điểm, ông Phạm Văn hòa, Ủy viên Ủy ban Pháp luật của Quốc hội cũng nhận định trong tọa đàm nói trên rằng, luật pháp của chúng ta quy định tiêu chuẩn, tiêu chí của thí điểm là phải có khảo sát, thống kê, đánh giá tác động về mặt lợi và hại của một sản phẩm. Tuy nhiên, tính tới thời điểm này, Việt Nam chưa có thống kê và đánh giá tác động của thuốc lá thế hệ mới đối với sức khỏe con người. Việc tổ chức thí điểm về sử dụng và lưu hành thuốc lá thế hệ mới cần được thực hiện cẩn trọng, khách quan.

Thí điểm thuốc lá làm nóng ở thời điểm hiện nay có hợp lý?

Trước thực trạng sử dụng thuốc lá thế hệ mới ngày càng trở nên phổ biến, trong đó nổi bật nhất là thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng, cũng có một số ý kiến cho rằng, cần sửa đổi Nghị định 67/2013/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá về kinh doanh thuốc lá để đưa thuốc lá thế hệ mới vào diện quản lý ngay, không cần phải tiến hành thí điểm. Tuy nhiên, hiện nay, rào cản là chưa có cơ sở pháp lý, vì thuốc lá thế hệ mới hoàn toàn khác với thuốc lá truyền thống, chưa nằm trong phạm vi điều chỉnh và không thể được quản lý theo luật thuốc lá hiện hành. Do đó, có ý kiến cho rằng việc điều chỉnh thuốc lá thế hệ mới theo khung pháp lý hiện hành cho sản phẩm thuốc lá điếu là chưa phù hợp và toàn diện.

Tại thời điểm Quốc hội ban hành Luật Phòng chống tác hại thuốc lá năm 2012, trên thị trường Việt Nam chưa xuất hiện các sản phẩm TLĐT, TLLN. Do vậy, Luật chưa có quy định khái niệm dành cho hai sản phẩm thuốc lá mới điển hình ở thời điểm hiện tại này. Việc ban hành tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia là tối quan trọng để có thể quản lý chất lượng các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới nhằm bảo vệ sức khỏe người dùng cũng như các đối tượng xung quanh.

Những quy định, yêu cầu kỹ thuật riêng cho thiết bị điện tử làm nóng và những yêu cầu phòng chống cháy, nổ khác cần được xây dựng để đảm bảo an toàn cho người sử dụng. Do đó, chưa nên tính đến việc thí điểm cho đến khi tất cả các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật có liên quan đã được ban hành một cách đồng bộ. Song song với việc xây dựng những tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật để quản lý thuốc lá thế hệ mới, Việt Nam cần xây dựng các phòng kiểm nghiệm đạt chuẩn, có máy móc thiết bị kỹ thuật tương ứng để có thể kiểm nghiệm được các chỉ tiêu về chất lượng, an toàn... của sản phẩm.

Tuy nhiên, thực tế, tại Việt Nam, Viện Nghiên cứu Kinh tế Thuốc lá - đơn vị duy nhất đủ năng lực kiểm nghiệm thuốc lá điếu hiện mới chỉ bắt đầu tìm hiểu được một số chất nhất định trong thuốc lá thế hệ mới, và chưa nghiên cứu về yếu tố công nghệ. Do đó, việc nghiên cứu tác động của sản phẩm đến sức khoẻ người dùng và xã hội Việt Nam (bao gồm các nhà sản xuất, các đối tượng khác chịu tác động,...) là điều cần thiết trước khi đưa sản phẩm thuốc lá thế hệ mới vào thí điểm. Đồng thời, cần có những báo cáo nghiên cứu đánh giá tại các nước đã luật hoá sản phẩm này trước khi áp dụng cho Việt Nam nhằm xây dựng một khung pháp lý toàn diện cho thuốc lá thế hệ mới tại Việt Nam.

Thí điểm đồng bộ để có cơ sở so sánh, đối chiếu

Việc thí điểm nhiều sản phẩm cùng loại, tương đồng cũng sẽ giúp có cơ sở để so sánh, đối chiếu hơn so với chỉ thí điểm một sản phẩm đơn lẻ. Do đó, việc lựa chọn thuốc lá làm nóng để thí điểm trước như đề xuất của Bộ Công Thương còn nhiều vấn đề bất cập. Chính sách quản lý (bao gồm Kế hoạch thí điểm) đối với các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới cần được đưa vào cùng một văn bản quản lý, cùng thời điểm và đảm bảo tính minh bạch, toàn diện, đồng bộ, bao trùm từ hoạt động sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, phân phối, các loại thuế liên quan như thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt…, quy chuẩn kỹ thuật để quản lý chất lượng, an toàn đối với người sử dụng và các quy định liên quan khác.

Đầu năm 2023 xử lý vi phạm với 7.200 sản phẩm thuốc lá điện tử

Thượng tá Nguyễn Minh Cương - Phó Trưởng phòng 5, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, Bộ Công an cho hay năm 2022, lực lượng Quản lý thị trường toàn quốc đã phối hợp với các lực lượng chức năng kiểm tra, xử lý các vụ việc về buôn bán, vận chuyển, tàng trữ trái phép thuốc lá điếu ngoại, xì gà nhập lậu, thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng với số vụ kiểm tra hơn 2.190 vụ, xử lý trên 1.600 vụ, số lượng bao thuốc và tương đương xử lý trên 126.000 bao; số lượng thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng trên 10.000 sản phẩm các loại; tổng số tiền xử phạt vi phạm hành chính là trên 7,7 tỷ đồng. Chỉ riêng 3 tháng đầu năm 2023 đã kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính đối với khoảng 7.200 sản phẩm thuốc lá điện tử.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, các sản phẩm thuốc lá đều độc hại với sức khoẻ và đến nay ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy TLĐT gây nguy hại đối với sức khoẻ cộng đồng tương tự thuốc lá điếu thông thường. Tuy nhiên, do đặc tính của sản phẩm thuốc lá thế hệ mới này khác biệt so với các đặc điểm của thuốc lá truyền thống nên không thể áp dụng Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá năm 2012 cho các sản phẩm này.

Tin cùng chuyên mục

Cà Mau tìm giải pháp để mở rộng thị trường cho sản phẩm OCOP

Cà Mau tìm giải pháp để mở rộng thị trường cho sản phẩm OCOP

(PLVN) - Cà Mau vừa tổ chức Hội nghị xúc tiến thương mại, tìm kiếm thị trường mới để thúc đẩy xúc tiến thương mại cho các sản phẩm chủ lực, sản phẩm OCOP, đặc sản của địa phương, kết nối với các kênh phân phối hiện đại và mở rộng thị trường trong thời gian tới.

Đọc thêm

Ngày hội khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam (TECHFEST) 2024: “Chung tay phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam”

Quang cảnh buổi họp báo. Ảnh: MOST.
(PLVN) - Chuỗi sự kiện diễn ra trong 03 ngày (từ 26-28/11/2024) tại thành phố Hải Phòng với nhiều hoạt động: Lễ khai mạc TECHFEST 2024, Diễn đàn đối thoại chính sách cấp cao, Triển lãm các sản phầm/dịch vụ KNST, Chuỗi hội thảo chuyên sâu về phát triển hệ sinh thái KNST, Kết nối đầu tư, Cuộc thi Tìm kiếm tài năng KNST Việt Nam…

Honda Việt Nam triệu hồi gần 2.700 xe CR-V e:HEV RS để kiểm tra, thay thế bơm nhiên liệu cao áp

Honda Việt Nam triệu hồi gần 2.700 xe CR-V e:HEV RS để kiểm tra, thay thế bơm nhiên liệu cao áp
(PLVN) - Công ty Honda Việt Nam (HVN) vừa thông báo về triển khai chiến dịch triệu hồi liên quan đến việc kiểm tra, thay thế bơm nhiên liệu cao áp cho kiểu loại xe CR-V e:HEV RS năm sản xuất 2023-2024 do HVN nhập khẩu và phân phối. Động thái này nhằm kiểm tra khả năng rò rỉ xăng, mùi xăng của bơm nhiên liệu cao áp khi động cơ hoạt động.

Giấc mơ đưa đồ chơi gỗ ‘Made in Vietnam’ vươn ra thế giới

Anh Phạm Vĩnh Hải và Phạm Công Nhất 2 nhà sáng lập Công ty Cổ phần đầu tư thương mại và sản xuất Hùng Cường (HUCUCO).
(PLVN) -  Từ ý tưởng trong phòng trọ 20m2, 2 chàng trai cựu sinh viên Bách Khoa đã và đang phát triển các dòng sản phẩm đồ chơi gỗ cho trẻ em gắn mác “Made in Vietnam”. Ước mơ một ngày không xa, những đồ chơi gỗ gắn liền với trẻ em Việt như: ô ăn quan, cờ caro, cờ cá ngựa... sẽ chiếm lĩnh thị trường trong nước và vươn ra thế giới.

Giá vàng nhẫn trơn lại tiếp tục tăng cao

Ảnh minh hoạ.
(PLVN) -  Giao dịch lúc 8h55 sáng nay – 20/11, giá vàng tiếp tục tăng ở cả thị trường trong nước và quốc tế. Giá vàng miếng SJC chạm mốc 85 triệu đồng/lượng, trong khi đó, giá vàng nhẫn vượt 8 5 triệu đồng/lượng.

Việt Nam đẩy mạnh phát triển AI và triển khai trợ lý ảo

Tuần lễ Số Quốc tế Việt Nam 2024 đã chính thức khai mạc. (Ảnh: T.A)
(PLVN) -  Việt Nam đang ưu tiên phát triển trợ lý ảo cho từng cơ quan nhà nước, mỗi cơ quan sẽ có trợ lý ảo của mình, tiến tới mỗi công chức có một trợ lý ảo. Việt Nam cũng đã và sẽ tiếp tục ưu tiên thúc đẩy các sáng kiến hợp tác khu vực và quốc tế trong lĩnh vực công nghệ số, kinh tế số, trong đó sẽ ưu tiên các chương trình hợp tác về AI, về phát triển và sử dụng trợ lý ảo.

Nỗ lực giảm chênh lệch giá vàng trong nước với thế giới

Giá vàng trong nước luôn duy trì mức chênh lệch từ 3 - 5 triệu đồng/lượng so với thế giới. (Nguồn: laodong.vn).
(PLVN) - Cùng với mức giá vàng trong nước khoảng 90 triệu đồng/lượng nhưng giá vàng thế giới ở 2 giai đoạn có 2 mức giá khác nhau, chênh lệch lên tới 300 USD/ounce, cho thấy nỗ lực kéo giảm mức chênh lệch giữa giá vàng trong nước và giá vàng thế giới của Ngân hàng Nhà nước.

VinFuture công bố tuần lễ khoa học công nghệ và lễ trao giải 2024

Với chủ đề “Bứt phá Kiên cường”, Lễ trao giải VinFuture 2024 là một trong những sự kiện tâm điểm được đón chờ nhất của giới Khoa học Công nghệ toàn cầu.
(PLVN) - Ngày 18/11/2024 - Quỹ VinFuture chính thức công bố lịch trình Tuần lễ Khoa học Công nghệ và Lễ trao giải VinFuture 2024 diễn ra từ ngày 4 - 7/12/2024 tại Hà Nội, Việt Nam. Đây là chuỗi sự kiện tầm vóc quốc tế, hội tụ nhiều tên tuổi kiệt xuất thế giới trong các lĩnh vực trọng yếu như khoa học vật liệu, trí tuệ nhân tạo, ô nhiễm không khí và nghiên cứu môi trường… Đặc biệt, tâm điểm của chuỗi sự kiện là Lễ vinh danh các nhà khoa học có thành tựu xuất sắc, đang góp phần phụng sự cho cuộc sống của hàng triệu, thậm chí hàng tỷ người trên trái đất.

Năm 'được mùa' với người nuôi cá tra

Năm 2024, ngành cá tra Việt Nam đạt kết quả đáng mừng cả về chất lượng và giá trị. (Ảnh: Ngọc Trinh)
(PLVN) - UBND tỉnh Đồng Tháp phối hợp Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) vừa tổ chức Hội nghị tổng kết ngành hàng cá tra năm 2024 và bàn giải pháp triển khai nhiệm vụ năm 2025.

Robot 'dụ dỗ bắt cóc' 12 robot khác khỏi phòng trưng bày

12 robot bị "bắt cóc" khỏi phòng trưng bày bởi một robot khác (Ảnh cắt từ video)
(PLVN) - Đoạn video ghi lại cảnh 12 robot cỡ lớn bị "dụ dỗ" và "bắt cóc" khỏi phòng trưng bày bởi một robot nhỏ hơn đã gây xôn xao mạng xã hội Trung Quốc. Sự việc tưởng chừng như dàn dựng này hóa ra lại là một thử nghiệm AI gây kinh ngạc.

Cà Mau đẩy mạnh kết nối xúc tiến thương mại sản phẩm nông, thủy sản

Cà Mau đẩy mạnh kết nối xúc tiến thương mại sản phẩm nông, thủy sản
(PLVN) - Ngày 15/11, tại UBND tỉnh Cà Mau, UBND tỉnh phối hợp Bộ Công thương tổ chức Hội nghị kết nối xúc tiến thương mại sản phẩm nông, thủy sản tỉnh năm 2024. Đây là sự kiện quan trọng thúc đẩy xúc tiến thương mại cho các sản phẩm chủ lực, sản phẩm OCOP, đặc sản của địa phương, kết nối với các kênh phân phối hiện đại và mở rộng thị trường xuất khẩu tiềm năng trong thời gian tới.

FPT Techday 2024 thu hút gần 10.000 người tham dự

FPT Techday 2024
(PLVN) - FPT Techday 2024 - Diễn đàn công nghệ quốc tế thường niên lớn nhất Việt Nam do Tập đoàn FPT tổ chức đã diễn ra trong hai ngày 13 và 14/11, tại Trung tâm triển lãm và sự kiện Thiskyhall, TP Thủ Đức, TP HCM.