Ứng xử với văn hóa du nhập từ nước ngoài- Nền tảng vẫn là những giá trị văn hóa truyền thống

Trong xu thế toàn cầu hóa và hội nhập, việc du nhập những giá trị văn hóa nước ngoài là chuyện bình thường. Vấn đề đặt ra là  ứng xử với những giá trị văn hóa du nhập ấy thế nào để vừa tiếp thu được tinh hoa văn hóa nhân loại, vừa không làm tổn hại những giá trị văn hóa truyền thống. Lời giải cho bài toán chính là thái độ chừng mực của cả người truyền bá, công chúng tiếp nhận và nhà quản lý trên cơ sở tôn trọng truyền thống văn hóa của dân tộc.

Nhóm Hiphop của Trường Đại học Hàng hải biểu diễn trong chương trình văn nghệ kỷ niệm ngày truyền thống học sinh, sinh viên Ảnh: Thu Hiền

Đa dạng hóa đời sống tinh thần

Hơn nửa tháng hai trôi qua, nhiều người dân Hải Phòng có một ngày Lễ tình nhân (14-2) lãng mạn. Tháng tư sắp về mang theo niềm háo hức của không ít người với ngày Cá tháng Tư (1-4)… Đó chỉ là hai trong số nhiều nét văn hóa, phong tục du nhập của nước ngoài dần được người Việt Nam nói chung, người Hải Phòng nói riêng chấp nhận. Những ngày lễ như Lễ hội hóa trang (Halloween), lễ Giáng sinh (Nô-en)… cũng trở thành những dịp kỷ niệm quen thuộc trong đời sống tinh thần của người dân phố biển.

Trên đường phố, ta dễ dàng bắt gặp những anh chàng, cô nàng ăn mặc, trang điểm theo phong cách Hàn Quốc, để những kiểu tóc giống các ngôi sao ca nhạc, ngôi sao thể thao thế giới. Giới trẻ Hải Phòng bây giờ cũng quá thân thuộc các quán đồ ăn nhanh KFC, trà sữa trân châu Đài Loan trên đường Nguyễn Đức Cảnh, hay cửa hàng bánh pizza trên đường Trần Phú. Giới nhạc sĩ, ca sĩ và cả công chúng yêu âm nhạc bây giờ nói nhiều hơn tới các dòng nhạc R&B, rock, ballad, jazz... Hải Phòng có những ban nhạc rock từng khuấy đảo đời sống âm nhạc thành phố như Fantasia, Illusion, Bão biển, Imagine, The Devils… Tất cả những lĩnh vực khác thuộc về văn hóa đều có thể kể ra những giá trị văn hóa nước ngoài du nhập và từng bước được người dân chấp nhận.

Với những giá trị văn hóa đó, Hải Phòng cùng cả nước từng bước hội nhập với thế giới, bắt kịp guồng quay và tốc độ phát triển của các nước. Từ du nhập tới chấp nhận, chúng ta tìm được điểm chung với các nền văn hóa khác, tạo cơ sở cho hành trình khám phá, tìm hiểu lẫn nhau để đi đến sự đồng cảm, sẻ chia những tinh hoa giá trị do con người sáng tạo nên.

Hòa nhập nhưng không hòa tan

Không thể phủ nhận những tác động tích cực của các giá trị văn hóa du nhập trong đời sống thành phố hiện nay. Tuy nhiên, kéo theo những tích cực đó là không ít hệ quả theo chiều ngược lại, gây nên sự phản ứng trong người dân. Giới trẻ thành phố từng trải qua những cơn sốt với các ngôi sao điện ảnh Hàn Quốc qua những bộ phim tình cảm lãng mạn. Kết quả là sự xuất hiện hàng loạt cửa hàng thời trang Hàn Quốc với phong cách uni-sex (kiểu trang phục dùng được cho cả hai giới tính nam – nữ), áo quần nhiều lớp, lớp trong dài hơn lớp ngoài, những phong cách trang điểm kiểu Hàn Quốc. Qua phim ảnh, internet, truyền hình, phong cách, lối sống của thanh niên thế giới tác động mạnh tới thanh niên trong nước, xuất hiện quan điểm nổi tiếng bằng mọi giá (thậm chí bằng cách gây ra các vụ xì- căng- đan) của nhiều ca sĩ.

Nhiều nét văn hóa của nước ngoài về bản chất là tốt đẹp, nhưng khi du nhập xuất hiện những biến thái như việc nhiều bạn trẻ tổ chức sinh nhật đình đám, tiêu đến cả tiền triệu để ra oai. Ngày Lễ tình nhân Valentine vốn là dịp để mọi người, đặc biệt là những đôi lứa yêu nhau thể hiện tình cảm,nhưng lại bị nhiều bạn trẻ lợi dụng, gây nên những hậu quả không đáng có.

Phải khẳng định rằng, mỗi nét văn hóa của các nước đều mang những nét đẹp và giá trị riêng.

Tuy nhiên, việc tiếp thu cần chọn lọc những giá trị phù hợp với tâm lý, đời sống tình cảm và truyền thống của người Việt.

Những chủ thể du nhập văn hóa cần có thái độ thận trọng, tính toán kỹ lưỡng xem liệu những giá trị văn hóa mới ấy có phù hợp với hoàn cảnh xã hội hiện nay hay không, liệu những giá trị đó có gây nên những phản ứng tiêu cực nào hay không? Những nhà quản lý văn hóa nên giữ quan điểm không quá khắt khe với những cái mới nhưng phải thể hiện được vai trò định hướng của mình. Và ngay cả công chúng là đối tượng tiếp nhận những giá trị văn hóa mới cũng nên tìm hiểu rõ bản chất những giá trị trước khi quyết định tiếp nhận hay không. Có thế, chúng ta mới tạo được sự khác biệt để không bị hòa tan trong dòng lũ của toàn cầu hóa và hội nhập.

Thành Lê