Ngày 17/4, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Báo cáo của Chính phủ về việc thực hiện cải cách tiền lương, điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp ưu đãi người có công và trợ cấp xã hội.
Báo cáo về việc thực hiện một số nội dung cải cách chính sách tiền lương trong khu vực công, điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp ưu đãi người có công và trợ cấp xã hội, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết: Trong điều kiện đất nước còn rất nhiều khó khăn, việc điều chỉnh mức lương cơ sở tăng 30%, bổ sung 10% quỹ tiền thưởng đối với cán bộ, công chức, viên chức và lực lượng vũ trang; điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội và trợ cấp hằng tháng tăng 15%, mức chuẩn trợ giúp xã hội tăng 38,9%, mức chuẩn trợ cấp ưu đãi người có công với cách mạng tăng 35,7% từ ngày 1/7/2024 vừa qua là một nỗ lực lớn của Trung ương, Quốc hội, Chính phủ và đã cơ bản cải thiện được đời sống người hưởng lương và phụ cấp, trợ cấp từ ngân sách nhà nước; đồng thời tạo động lực nâng cao năng suất và hiệu quả làm việc, góp phần ổn định xã hội.
 |
Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà trình bày báo cáo của Chính phủ. (Ảnh: Cổng TTĐTQH) |
Tuy nhiên, theo yêu cầu tại Nghị quyết số 142/2024/QH15 liên quan đến các cơ chế tài chính, thu nhập đặc thù ở Trung ương, Chính phủ, các Bộ, ngành liên quan thì đến nay mới chỉ có Bảo hiểm Xã hội Việt Nam được cấp có thẩm quyền xem xét việc kéo dài thời gian thực hiện cơ chế tài chính và thu nhập đặc thù tại Nghị quyết số 09/2021/UBTVQH15.
Báo cáo thẩm tra sơ bộ Báo cáo của Chính phủ về việc thực hiện một số nội dung cải cách chính sách tiền lương trong khu vực công, điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp ưu đãi người có công và trợ cấp xã hội, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, Thường trực Ủy ban ghi nhận và đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ trong việc thực hiện cải cách chính sách tiền lương theo các Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương, Kết luận của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 142 trong bối cảnh đất nước còn nhiều khó khăn, thách thức.
Việc thống nhất, triển khai thực hiện cải cách tiền lương đã góp phần cơ bản nâng cao thu nhập, cải thiện đáng kể đời sống cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong khu vực công, tạo động lực nâng cao năng suất và hiệu quả làm việc, đồng thời, nâng cao thu nhập, tạo được niềm tin, sự đồng thuận của các đối tượng hưởng lương hưu, góp phần ổn định xã hội.
Tuy nhiên, Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội thấy rằng, nội dung cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức và lực lượng vũ trang chủ yếu chỉ liệt kê thuần túy những quy định trong văn bản hướng dẫn, cơ bản thiếu nhiều số liệu, nhất là dự toán ngân sách nhà nước đã chi cho tăng lương, hình thành quỹ tiền thưởng để thể hiện kết quả triển khai cụ thể ở trung ương, địa phương, trong từng lĩnh vực, ngành nghề. Vì vậy, chưa có số liệu cụ thể về số lượng cán bộ, công chức, viên chức theo từng cấp, từng khu vực, theo địa phương… tương ứng với số kinh phí chi trả tiền lương để có đánh giá tổng thể, thực chất về tỷ trọng chi tiền lương trong tổng chi ngân sách nhà nước một cách chính xác. Trong khi đó, cải cách tiền lương là nhiệm vụ quan trọng, đòi hỏi nguồn lực phải ổn định, chủ động, bảo đảm chính sách mang tính khả thi, sử dụng nguồn lực hiệu quả.
Đến nay, theo yêu cầu của Nghị quyết chưa có kết quả rà soát hoặc đề xuất sửa đổi khung khổ pháp lý để trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định việc sửa đổi, bãi bỏ các quy định có liên quan đến việc thực hiện tổng thể cải cách chính sách tiền lương khu vực công.
Ông Nguyễn Đắc Vinh cho hay, qua thực tế tiếp xúc cử tri, khảo sát tại một số địa phương, phản ánh của cử tri, phương tiện thông tin đại chúng cho thấy có những khó khăn nhất định, cần được Chính phủ tiếp tục nghiên cứu, đánh giá, có giải pháp khắc phục.
Cụ thể, việc chi trả phần tăng thêm sau khi điều chỉnh mức lương cơ sở (tăng lên 2.340.000 đồng) ở một số địa phương, cơ quan còn chậm. Một số nơi phải tạm ứng, “vay” từ nguồn khác để chi trả lương khi thực hiện điều chỉnh mức lương cơ sở. Kinh phí thực hiện điều chỉnh trợ cấp ưu đãi người có công với cách mạng theo Nghị định số 77/2024/NĐ-CP của Chính phủ chưa được cấp có thẩm quyền bổ sung dự toán năm 2024 kịp thời khiến người có công với cách mạng tâm tư, phản ánh tại các cuộc tiếp xúc cử tri.
Trong quá trình thực hiện cải cách tiền lương, nhất là trong đơn vị sự nghiệp công lập đã thực hiện tự chủ tài chính có một số bất hợp lý phát sinh trong thực hiện chế độ tiền lương đối với một số đối tượng, ngành nghề (viên chức ngành giáo dục, y tế...). Một số đơn vị chậm thực hiện chi trả theo chế độ tiền lương mới nên việc đóng bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp cũng bị ảnh hưởng nhất định. Bên cạnh đó, một số đối tượng không phải là đối tượng thuộc khu vực công nhưng lại bị tác động bởi chính sách này (do ảnh hưởng của việc tăng mức đóng bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội tự nguyện).
Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội chia sẻ với những khó khăn của Chính phủ trong bối cảnh các Bộ, ngành đang khẩn trương sắp xếp lại tổ chức, bộ máy và có 26/34 cơ quan, đơn vị, chiếm 76,5% số cơ quan, đơn vị đang áp dụng cơ chế tài chính, thu nhập đặc thù phải thực hiện sáp nhập, chia tách hoặc tổ chức lại. Tuy nhiên, đề nghị Chính phủ báo cáo rõ hơn về việc thực hiện nội dung này trên thực tế của các cơ quan còn lại và tiến độ, lộ trình, thời hạn hoàn thành yêu cầu của Nghị quyết số 142 hoặc các kiến nghị cần thiết nếu có vướng mắc, khó khăn.
Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội đề nghị Chính phủ quan tâm thực hiện một số vấn đề. Theo đó, hoàn thiện Báo cáo, bổ sung, cung cấp đầy đủ thông tin, số liệu chi tiết về việc thực hiện một số nội dung cải cách chính sách tiền lương trong khu vực công, điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp ưu đãi người có công và trợ cấp xã hội từ ngày 1/7/2024, trong đó, lưu ý về mặt thời hạn để đại biểu Quốc hội có đủ thời gian nghiên cứu tài liệu. Tiếp tục rà soát, phân tích những khó khăn, bất cập, những điểm nghẽn trong thể chế, quy định pháp lý; từ đó có kiến nghị cụ thể để sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan, bảo đảm khả thi và xác định rõ lộ trình hoàn thành trong quá trình tổ chức thực hiện.
Đồng thời, cần tiếp tục nghiên cứu để bảo đảm việc thực hiện cải cách chính sách tiền lương để triển khai triệt để định hướng tại các Kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Nghị quyết của Quốc hội. Cần lưu ý thực hiện tinh giản biên chế gắn với vị trí việc làm một cách thực chất, sắp xếp tổ chức bộ máy hành chính tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; đổi mới cơ chế quản lý, cơ chế tài chính, tổ chức lại hệ thống các đơn vị sự nghiệp công lập, giảm hỗ trợ trực tiếp từ ngân sách nhà nước cho các đơn vị sự nghiệp công lập; yêu cầu nhiệm vụ tiếp tục sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị năm 2025, nhất là định hướng xây dựng, sửa đổi pháp luật về cán bộ, công chức; về tổ chức chính quyền địa phương; về sắp xếp tinh gọn bộ máy, sắp xếp địa giới hành chính…
