Đến nay, tuy bên thua kiện đã có động thái nhằm thực hiện bản án nhưng việc này đang bị cho là tthực hiện vì không đúng với nội dung bản án.
Lấy đất không quyết định, không bồi thường
Năm 2008, UBND TP Hà Nội ra Quyết định thu hồi 66.800m2 đất tại quận Hoàng Mai để thực hiện dự án xây dựng Cầu cạn Pháp Vân kéo dài, trong đó 156m2 đất của ông Đào Xuân Diệm (mua của ông Tạ Văn Biểu năm 1988) tại tổ 19 phường Hoàng Liệt.
Nhưng khi thực hiện dự án, UBND quận Hoàng Mai đã không ra quyết định thu hồi đất, không bồi thường đất cho hộ ông Diệm.
Cho rằng việc làm trên là không đúng, ông Diệm (hiện trú tại đường Ngọc Hồi, thị trấn Văn Điển, Thanh Trì, Hà Nội) đã khởi kiện vụ án hành chính, yêu cầu Tòa hủy một phần quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư (BT, HT&TĐC) của UBND quận Hoàng Mai; buộc cơ quan này làm thủ tục thu hồi đất, thực hiện thủ tục bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo đúng quy định.
Theo nhận định của TAND TP Hà Nội tại bản án phúc thẩm vào năm 2015, việc UBND quận Hoàng Mai không có quyết định thu hồi 156m2 đất đối với hộ ông Diệm là không đúng trình tự, thủ tục và thẩm quyền quy định tại điểm đ khoản 1 Điều 53 và Điều 54 Nghị định 84/NĐ-CP ngày 25/5/2007... Việc này gây thiệt hại nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của gia đình ông Diệm.
Liên quan đến phần bồi thường đất, HĐXX phúc thẩm cho rằng, hộ ông Diệm mua nhà đất từ năm 1988 của hộ ông Biểu với diện tích 156m2, trên đó có nhà ở 21m2, đã ăn ở thực tế từ trước năm 1993. Nguồn gốc diện tích đất trên là do tổ tiên từ xa xưa của ông Biểu để lại. Từ khi mua đất đến thời điểm thu hồi đất, gia đình ông Diệm vẫn quản lý, sử dụng ổn định, không tranh chấp, không khiếu kiện, không nằm trong quy hoạch. Tại phiên tòa phúc thẩm, đại diện UBND phường Hoàng Liệt khẳng định, từ trước đến nay, phường không quản lý 156m2 đất này, không có xử lý gì về vi phạm hành chính trong lấn chiếm đất đai hoặc xây dựng trái phép. Như vậy, theo quy định tại Điều 2, Điều 3 Nghị định 84/2007/NĐ-CP, Điều 50 Luật Đất đai thì hộ ông Diệm được xác định thời điểm sử dụng đất là ngày 17/11/1988 (trước 15/10/1993). Theo quy định tại khoản 1 Điều 44 Nghị định 84/2007/NĐ-CP; khoản 4 và khoản 6 Điều 8 Nghị định 197/2004/NĐ-CP thì hộ gia đình ông Diệm phải được bồi thường 156m2 theo giá đất ở.
Cho rằng UBND quận Hoàng Mai cần điều chỉnh và lập phương án chi tiết để BT, HT&TĐC cho hộ ông Diệm, ông Biểu theo đúng quy định của pháp luật, HĐXX phúc thẩm đã chấp nhận đề nghị của người khởi kiện.
Không thực hiện đúng nội dung bản án
Sau đó, gia đình ông Diệm, ông Biểu đã liên tục có đơn yêu cầu UBND quận Hoàng Mai thực hiện phán quyết của Tòa. Đã không thực hiện bản án, UBND quận Hoàng Mai còn ra Thông báo cho người khởi kiện “biết và thực hiện” rằng, “UBND quận Hoàng Mai dừng giải quyết đơn thư của ông Diệm và bà Chuyên (vợ ông Biểu)” trong khi chờ kết quả giải quyết của VKSND cấp cao.
Bức xúc trước thái độ trên, ông Diệm đã có đơn tố cáo đến nhiều cơ quan đề nghị xem xét trách nhiệm của Chủ tịch UBND quận Hoàng Mai trong việc cố tình trì hoãn, không chịu thực hiện bản án.
Cho đến tháng 9/2017, Hội đồng BT, HT&TĐC quận Hoàng Mai (thuộc UBND quận Hoàng Mai) mới có Dự thảo phương án BT, HT&TĐC. Theo đó, đơn vị này chỉ chấp nhận ông Diệm có 11,9m2 đất sử dụng hợp lệ; 144,1m2 còn lại được cho là đất công, không đủ điều kiện bồi thường và ông Diệm không đủ điều kiện tái định cư do không ăn ở thường xuyên tại vị trí GPMB.
Sau khi có kiến nghị của ông Diệm, Phó Chủ tịch UBND quận Hoàng Mai kiêm Chủ tịch Hội đồng BT, HT&TĐC quận Hoàng Mai vẫn khẳng định việc lập Dự thảo phương án trên là đúng.
Như vậy, với nội dung Dự thảo phương án nêu trên, có thể thấy, UBND quận Hoàng Mai đã thi hành không đúng bản án phúc thẩm đã có hiệu lực. Trước hết là việc cơ quan này vẫn cố tình không ra quyết định thu hồi đất (156m2) đối với hộ ông Diệm. Tuy bản án xác định hộ ông Diệm sử dụng đất từ ngày 17/11/1988 và đủ điều kiện bồi thường 156m2 theo giá đất ở nhưng vẫn bị Hội đồng BT, HT&TĐC quận Hoàng Mai “phớt lờ” để cho rằng ông Diệm sử dụng 144,1m2 đất sau 15/10/1993 nên “không được bồi thường”. Ngoài ra, Tòa án xác định ông Diệm mua nhà đất từ năm 1888, đã ăn- ở thực tế trước năm 1993 nhưng Hội đồng BT, HT&TĐC vẫn cho rằng ông Diệm không ăn ở thường xuyên ở đây và từ chối bố trí nhà tái định cư.
Trước vụ việc trên, mới đây, ông Diệm đã có tiếp tục có đơn tố cáo Chủ tịch UBND quận Hoàng Mai vì cho rằng ông này đã có hành vi cố tình không thực hiện bản án đã có hiệu lực của Tòa, gây thiệt hại đến lợi ích hợp pháp của gia đình ông. Trước đó, tại thời điểm chưa có Dự thảo phương án bồi thường, ông Diệm cũng đã có đơn tố cáo Chủ tịch UBND quận Hoàng Mai nhưng UBND TP Hà Nội kết luận là “tố cáo sai”. Cần nhắc lại rằng, ở thời điểm đó, đã hai năm kể từ khi có bản án phúc thẩm nhưng UBND quận Hoàng Mai mới chỉ ban hành được Quyết định điều chỉnh một phần quyết định thu hồi đất năm 2009.
