Uẩn khúc sau “lệnh” tạm dừng dự án lánh nạn cho gấu

Dự án xây dựng Trung tâm cứu hộ gấu đầu tiên tại Việt Nam ở Vườn Quốc gia Tam Đảo được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn (NN-PTNT)  phê duyệt đang có nguy cơ dang dở vì quyết định của Giám đốc Vườn quốc gia (VAG) Tam Đảo.

Xây được một nửa, bị giám đốc dừng…

Bằng công văn số 2144/TTg-QHQT ngày 5/12/2008 Thủ tướng Chính phủ đã cho phép Bộ NN-PTNT tiếp nhận dự án xây dựng Trung tâm cứu hộ gấu. Ngày 4/5/2009, Bộ đã chính thức phê duyệt dự án. Trong văn kiện dự án đã chỉ rõ địa điểm thực hiện là “Thung lũng Chắt Dậu thuộc Khu hành chính và dịch vụ du lịch của VQG Tam Đảo cách cổng chính của vườn khoảng 1,2km”. Dự án Trung tâm cứu hộ gấu trị giá gần 3,4 triệu USD nhằm mục đích thiết lập một trung tâm cứu hộ gấu cho khoảng 200 cá thể gấu ở VQG Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc.

Trung tâm này sẽ là nơi lánh nạn suốt đời cho những cá thể gấu bị Cục Kiểm lâm tịch thu từ các trại nuôi gấu nơi chúng bị bắt giữ để lấy mật, hoặc từ những chủ nuôi gấu đã tình nguyện giao trả lại gấu cho Nhà nước. Trung tâm bao gồm khu cách ly, năm khu nuôi gấu có khuôn viên liền kề rộng khép kín, khu phục hồi chức năng cho gấu, khu chăm sóc đặc biệt cho gấu...

Dự án được xây dựng tại thung lũng Chắt Dậu, còn có tên gọi khác là Long Vân, nằm trong VQG Tam Đảo. Sau khi 12 ha đất được giải phóng mặt bằng vào cuối năm 2010, dự án đã xây dựng hoàn thiện một khu nhà gấu đôi với hai khu bán hoang dã, khu nhà gấu con và khu xử lý chất thải số 2.

Ngày 29/9/2011, khi dự án bắt đầu đào móng xây hàng rào của khu bán hoang dã bên trái của nhà gấu đôi thứ 2 thì có công văn số 127/VTĐ về việc tạm dừng xây dựng của VQG Tam Đảo do ông Đỗ Đình Tiến - Giám đốc VAG Tam Đảo ký, nêu việc xây dựng hàng rào khu bán hoang dã số 2 không đúng với quy hoạch của vườn và sự thỏa thuận thống nhất giữa VQG Tam Đảo và Trung tâm cứu hộ gấu.

Trong phần đất 12ha được quy hoạch để xây dựng Trung tâm cứu hộ gấu, 6ha đất phía ngoài đã hoàn thành xây dựng, trở thành nơi sinh sống của 99 con gấu đang được cứu hộ tại đây. 6ha đất phía sát chân núi vẫn để hoang kể từ sau khi giải phóng được mặt bằng.

Tại sao Trung tâm cứu hộ gấu lại vi phạm quy hoạch của vườn, khi khu bán hoang dã này nằm trong khu đất thuộc phần 2 của dự án đã được phê duyệt, và cũng nằm trong khu đất đã được giải phóng mặt bằng?

Nếu thủ tục thiếu sót, ông giám đốc có vô can?

Một loạt lý do cho việc tạm dừng đã được ông Đỗ Đình Tiến đưa ra sau công văn kia, rằng dự án chưa có đánh giá tác động môi trường, dự án không có tư cách pháp nhân, không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, không có quy hoạch chi tiết 1/500...

Hơn sáu tháng đã qua, từ quyết định tạm dừng khó hiểu đó, các khu xây dựng còn lại như nhà gấu con, khu xử lý chất thải… đều được phép xây dựng tiếp và đã lần lượt khánh thành và đưa vào sử dụng. Giả sử, những lý do mà Giám đốc VAG Tam Đảo đưa ra kia là xác đáng, thì việc tạm dừng xây dựng phải ở tất cả các hạng mục đang xây dựng của Trung tâm cứu hộ gấu, chứ không chỉ tạm dừng ở nửa phần đất còn lại ở dự án.

Theo Quyết định số 1555/QĐ-KL-CTVN ngày 4/11/2009 của Cục Kiểm lâm, ông Đỗ Đình Tiến cũng là một đồng giám đốc Ban quản lý Trung tâm cứu hộ gấu phía Việt Nam, cùng với ông Tuấn Bendixsen (phía nước ngoài). Ông Tiến đã tham gia dự án cả một quá trình dài, từ lúc phải làm những thủ tục xin phép Thủ tướng Chính phủ phê duyệt dự án, cho đến việc giải phóng mặt bằng.

Liệu những thiếu sót về thủ tục mà ông yêu cầu cần bổ sung kia, có phải một phần là trách nhiệm của chính ông? Dư luận cũng đặt ra câu hỏi, việc Giám đốc VQG Tam Đảo ra công văn tạm dừng việc xây dựng một dự án đã được Thủ tướng Chính phủ đồng ý, Bộ NN-PTNT phê duyệt là đã đúng thẩm quyền hay chưa?.

Trả lời phỏng vấn của phóng viên qua điện thoại, ông Tiến cho rằng ông tạm dừng việc xây dựng là vì dự án còn thiếu một số thủ tục về quy hoạch, nhưng không nói rõ đó là những thủ tục gì. Theo ông Tiến, sau khi dự án hoàn thiện các thủ tục thì sẽ tiếp tục được xây dựng. Nhưng lý do một nửa dự án phải tạm dừng xây dựng phải chăng chỉ vì thiếu thủ tục?. Chúng tôi sẽ đề cập đến nội dung này trong thời gian tới.

Thủy - Vân