Tuyển sinh đại học năm 2022: Điều chỉnh chính sách ưu tiên khu vực

Khi thí sinh được cộng gần 5 điểm ưu tiên

Trong dự thảo Quy chế tuyển sinh đại học (ĐH) năm 2022 được Bộ GD-ĐT đưa ra lấy ý kiến vừa qua, Bộ quy định điểm cộng ưu tiên khu vực chỉ áp dụng cho năm thí sinh tốt nghiệp THPT (hoặc trung cấp), còn những thí sinh đã tốt nghiệp THPT (thí sinh tự do) khi thi lại để lấy kết quả xét tuyển ĐH, cao đẳng sẽ không được tính điểm ưu tiên khu vực (như thí sinh khu vực 3).

Với quy định này, thí sinh tự do ở khu vực 1 sẽ mất 0,75 điểm; khu vực 2 nông thôn mất 0,5 điểm; khu vực 2 mất 0,25 điểm. Thực tế, điểm cộng ưu tiên khu vực, đối tượng là chính sách nhân văn khi điểm cộng là phao cứu sinh với nhiều thí sinh ở khu vực khó khăn. Điều này cũng tạo ra nhiều ý kiến về việc giữ hay bỏ điểm cộng ưu tiên khu vực.

Năm qua, tại các trường ĐH ở các tỉnh miền núi phía Bắc, nhiều thí sinh đạt điểm cao như thủ khoa trường, thủ khoa ngành là thí sinh được cộng điểm ưu tiên. Nhiều em được cộng tối đa 2,75 điểm ưu tiên khu vực và đối tượng. Số điểm này còn chưa kể điểm cộng khuyến khích quy đổi từ các giải thưởng các em đạt được theo quy định của từng từng trường, có thí sinh được cộng tới gần 5 điểm.

Vì vậy, năm ngoái đã từng có những thí sinh đạt trên 30 điểm thi (nghĩa là hơn 10 điểm/môn thi). Đó là một trong những bất cập, bởi với thí sinh ở thành phố không được cộng điểm ưu tiên thì 27, 28 điểm đã là rất cao, là điểm của thí sinh theo bài thi, không có sự hỗ trợ nào của điểm ưu tiên. Theo đó, sẽ có những thí sinh 25, 26 điểm nếu được cộng 2,75- 5 điểm, các em rất có thể trở thành thủ khoa, dù điểm không thực sự xuất sắc. Và nỗi lo để trượt thí sinh giỏi là thực tế từ nhiều năm qua.

Mùa tuyển sinh 2021 đã gây xôn xao dư luận khi có những thí sinh đạt đến 30 điểm vẫn trượt ĐH. Ngành Sư phạm Ngữ Văn, Trường ĐH Hồng Đức, điểm chuẩn tổ hợp C00 (Văn, Sử, Địa) là 30,5 điểm, trong khi đó, cả nước không có thí sinh nào đạt thủ khoa tuyệt đối 30/30 điểm đối với tổ hợp này. Tất cả các thí sinh trúng tuyển đều được cộng ít nhất là 2,75 điểm ưu tiên khu vực (0,75 điểm) và ưu tiên đối tượng (2 điểm).

Tương tự, ngành Hàn Quốc học của Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐH Quốc gia Hà Nội không có thí sinh khu vực 3 nào trúng tuyển đối với tổ hợp C00 khi điểm chuẩn của ngành là 30/30. Một số ngành học “hot” như Khoa học Máy tính, Trí tuệ nhân tạo... của Trường ĐH Bách khoa Hà Nội rất hiếm hoi có sinh viên người Hà Nội.

Nghịch lý điểm cao vẫn… trượt

Năm nay cũng không phải năm đầu tiên Bộ GD-ĐT điều chỉnh chính sách này. Trước năm 1988, Bộ quy định điểm xét tuyển thích hợp đối với từng khu vực, từng địa phương sau khi có kết quả điểm thi với mức chênh lệch giữa hai khu vực kế tiếp là 1 điểm.

Giai đoạn 1989-1998, các khu vực ưu tiên được quy định thành khu vực 1, khu vực 2 và khu vực 3 và chênh lệch giữa hai khu vực kế tiếp là 1 điểm. Giai đoạn 1999-2017, Quy chế tuyển sinh quy định có 4 khu vực ưu tiên: khu vực 1, khu vực 2-NT (nông thôn), khu vực 2 và khu vực 3. Trong đó, từ năm 1999-2003, mức chênh lệch giữa hai khu vực kế tiếp là 1 điểm. Từ năm 2004-2017, mức chênh lệch giữa hai khu vực kế tiếp giảm xuống còn 0,5 điểm. Từ năm 2012-2017, các thí sinh tại khu vực Tây Bắc, Tây Nguyên, Tây Nam bộ được xét điểm trúng tuyển thấp hơn điểm chuẩn 1 điểm.

Năm 2018, sau gần 15 năm duy trì ổn định chính sách ưu tiên khu vực, Bộ GD-ĐT lần thứ hai quyết định giảm 50% mức điểm ưu tiên. Cụ thể, mức chênh lệch giữa hai khu vực kế tiếp giảm xuống chỉ còn mức 0,25 điểm và mức điểm ưu tiên khu vực cao nhất (thí sinh khu vực 1) là 0,75 điểm. Bộ cũng quyết định bỏ quy định chính sách ưu tiên riêng đối với học sinh ở các địa phương khu vực Tây Bắc, Tây Nguyên, Tây Nam bộ.

Tại ĐH Y Hà Nội, nơi từ nhiều năm qua, chỉ những thí sinh tự tin vào học lực của mình mới đăng ký NV1 vào trường, thống kê cho thấy, năm 2016, chỉ có 99 thí sinh đỗ vào Trường ĐH Y Hà Nội mà không có điểm cộng (ưu tiên, khuyến khích), chiếm khoảng 8%. Năm 2017, số thí sinh đỗ vào ĐH Y Hà Nội thuộc đối tượng này là 99 thí sinh, chiếm 8,4%. Nếu chỉ tính riêng ngành Y khoa (cơ sở Hà Nội), chỉ có 24/476 thí sinh thuộc khu vực 3 (không được cộng điểm ưu tiên khu vực) đỗ vào ngành này của Y Hà Nội năm đó (chiếm 5%). Cũng trong năm đó, nếu tính theo điểm thi, chỉ có 84/476 thí sinh có tổng điểm 3 môn thi đạt từ mức điểm chuẩn 29,25 trở lên trúng tuyển vào ngành Y khoa. Như vậy, 392 thí sinh còn lại trúng tuyển nhờ điểm ưu tiên, khuyến khích, chiếm 82%.

Năm 2018, khi mức điểm ưu tiên khu vực giảm một nửa, số thí sinh khu vực 3 trúng tuyển vào ĐH Y Hà Nội đã tăng đáng kể. Chỉ tính riêng thí sinh có hộ khẩu thường trú tại Hà Nội đã có 247/1.000 thí sinh trúng tuyển. Đến nay, số thí sinh không được cộng điểm ưu tiên trúng tuyển vào Trường ĐH Y Hà Nội đã đạt gần 50%.

Năm 2021, nhiều thí sinh Hà Nội và các khu vực không thuộc diện ưu tiên đạt 27 điểm (9 điểm/môn) nhưng vẫn trượt ĐH những trường tốp đầu. Thế nhưng, nhiều thí sinh điểm thi thấp hơn đã trúng tuyển vì có điểm ưu tiên khu vực và ưu tiên đối tượng.