Tuyên Quang: Hồng Thái thoát nghèo nhờ những mùa vàng
(PLVN) - Bằng nỗ lực nhiều đời, người Dao Tiền ở Hồng Thái - Tuyên Quang đã biến những ngọn đồi vô tri thành dải sóng vàng trĩu hạt lúa vàng. Những mùa vàng thu hút du khách giúp người dân Hồng Thái có thêm thu nhập, cái nghèo dần lùi vào dĩ vãng.
Vẽ sóng vàng giữa núi đồi
Cách trung tâm tỉnh Tuyên Quang 155km, nằm trên độ cao trên 1.200m so với mực nước biển, thôn Khâu Tràng - xã Hồng Thái sở hữu khí hậu mát mẻ, trong lành. Xen giữa không gian núi non hùng vĩ là biển mây bồng bềnh bát ngát hút hồn du khách du khách yêu thiên nhiên, muốn hòa mình vào đất trời áp tai nghe rõ từng nhịp thở của đại ngàn.
Theo thống kê, xã Hồng Thái sở hữu nhiều diện tích ruộng bậc thang trồng lúa trải rộng khắp các thôn nhưng tập trung nhiều nhất tại các thôn Khau Tràng, Pác Khoang, Nà Mụ. Diện tích cấy lúa của bà con nằm dọc theo con đường liên thôn, quanh khu vực trung tâm các thôn. Đặc biệt, những nếp ruộng nằm cheo leo trên lưng chừng núi dần trở thành đặc trưng của miền sơn cước nơi này.
Từ xa xưa, các thôn Khau Tràng, Pác Khoang, Nà Mụ, xã Hồng Thái được xem là vùng đất quần cư của người Dao Tiền. Gần hai trăm năm qua, người Dao Tiền đã miệt mài lao tác trên những triền đồi phủ đầy sương núi để kiến tạo nên kỳ quan giữa đại ngàn mênh mông. Giờ đây, tầng tầng lớp lớp những thửa ruộng quyện chặt vào nhau ôm ấp lấy những bản làng vùng cao Hồng Thái.
Mỗi quả đồi thường có từ 30 đến 40 bậc ruộng, độ cao các thửa chênh nhau từ 1 - 2m, độ dài cũng chỉ 5 - 6m. Từng thửa ruộng bé nhỏ vỏn vẹn vài ba mét vuông chỉ vừa đủ một hai đường bừa, xen lẫn những tảng đá xù xì như thử lòng sự kiên trì của người dân bản. Các thửa ruộng lần lượt xếp chồng lên nhau tạo cảm giác như những bậc thang dẫn bước đến vô cực.
Riêng tại những khu ruộng có độ dốc lớn dễ bị sạt lở, người Dao lấy cuốc đào sâu, dùng đá kè chặt từ mặt ruộng dưới lên cao sát với mép ruộng trên, sau đó phủ đất lên kè đá để định hình chắc chắn cho bờ ruộng. Từ những khe nước chảy giữa 2 quả đồi, người dân bản xứ chỉnh thủy, nắn dòng để tạo ra nguồn cung cấp nước nuôi dưỡng cây lúa nương sinh trưởng.
Bằng đôi tay khéo léo, người Dao Tiền vẽ sóng lên núi đồi Hồng Thái tạo ra kiệt tác ruộng bậc thang kỳ vĩ và hữu tình. Công sức lao động của dân bản đã biến đồi núi hoang vu trổ đòng đơm bông, trĩu nặng mùa vàng. Những bữa cơm mới rẻo thơm đã nuôi sống dân bản bao đời, nay trở thành nguồn cảm hứng thu hút du khách rủ nhau tới khám phá.
Du lịch xóa đói nghèo
Trong nhiều năm, Tuyên Quang đã nỗ lực kiến tạo Lễ hội mùa vàng Hồng Thái trở thành lễ hội lớn của tỉnh. Được tổ chức định kỳ vào cuối tháng 9 đầu tháng 10 hàng năm, lễ hội nhằm giới thiệu, quảng bá bản sắc văn hóa và các sản phẩm du lịch đặc sắc nơi vùng đất của người Dao Tiền. Từ đó, những thửa ruộng bậc thang vàng óng ở Hồng Thái được biến đổi trở nên chất xúc tác góp phần phát triển du lịch.
Nhằm thu hút du khách đến với Hồng Thái, Lễ hội mùa lúa vàng có nhiều hoạt động đặc sắc như trình diễn dù lượn bay trên biển mây, thi gặt lúa, thi chạy bộ leo đồi. Ngoài ra, Hồng Thái còn tổ chức trưng bày, giới thiệu, bán các sản phẩm OCOP, nông sản đặc trưng, xây dựng không gian văn hóa trà. Đến Lễ hội mùa vàng, du khách còn được trải nghiệm săn mây, đi bộ, ngắm hoàng hôn, trải nghiệm ẩm thực đặc trưng của đồng bào dân tộc thiểu số.
Người Dao Tiền ở Hồng Thái hiện vẫn giữ trọn vẹn nét riêng của trang phục là màu chàm và màu trắng. Đặc biệt ở Hồng Thái, ngôi nhà cổ của người Dao Tiền với kiến trúc 1 gian 2 chái vẫn giữ nguyên nét hoang sơ, mộc mạc như dấu ấn thời gian. Để đưa văn hóa thành sản phẩm du lịch, Hồng Thái còn thành lập Câu lạc bộ hát Páo dung để biểu diễn phục vụ khách du lịch.
Chị Đặng Thị Dương, chủ Homestay Đặng Dương ở thôn Khau Tràng - xã Hồng Thái cho biết sau khi tốt nghiệp Đại học, chị về quê làm du lịch cộng đồng, quảng bá văn hóa. Homestay Đặng Dương là một trong những cơ sở du lịch cộng đồng đầu tiên ra đời tại xã Hồng Thái. Tới nay, hàng tuần Homestay của chị Dương đều đặn đón từ 40 - 50 khách du lịch, với mức phí lưu trú chỉ khoảng 200.000 đ/người, nhờ đó gia đình chị Dương có cuộc sống ấm no, sung túc.
Ông Đặng Ngọc Phố, Giám đốc Hợp tác xã (HTX) Sơn Trà (Hồng Thái - Tuyên Quang) khẳng định Hồng Thái là lãnh địa của lúa và hoa. Trong những năm qua, HTX Sơn Trà đã quyết định đầu tư hàng trăm triệu đồng để cải tạo đất và trồng các giống cây phù hợp để phát triển du lịch. Hiện tại 1,2ha mô hình hoa hồng trên mây của HTX Sơn Trà đã gặt hái được thành công. Bên cạnh đó, chuỗi nhà nghỉ homestay của HTX cũng được xây dựng với thiết kế vừa hiện đại vừa đậm đà bản sắc, xứng đáng là điểm dừng chân đáng nhớ của du khách.
Thống kê của tỉnh Tuyên Quang ghi nhận, dù ngành du lịch bị ảnh hưởng bởi hoàn lưu cơn bão số 3 nhưng năm 2024 thu hút được trên 76.600 lượt khách. Tính riêng tại Hồng Thái, khách du lịch trung bình các năm đều đạt trên 120 ngàn lượt, doanh thu ước đạt trên 12 tỷ đồng. Trong đó, mùa hoa lê, mùa nước đổ và mùa lúa vàng là những dịp thu hút được du khách cả trong và ngoài nước tìm đến trải nghiệm.
Trao đổi với PV, ông Ma Quý Đôn - Bí thư Đảng ủy xã Hồng Thái, tỉnh Tuyên Quang chia sẻ, xã Hồng Thái mới được hình thành trên cơ sở sáp nhập 3 xã gồm Đà Vị, Sơn Phú và Hồng Thái cũ. Hồng Thái vốn được biết đến với tiềm năng du lịch, đặc biệt là du lịch nghỉ dưỡng và du lịch cộng đồng, với những nét văn hóa độc đáo của đồng bào các dân tộc thiểu số. Đại hội Đảng bộ xã lần thứ I xác định mục tiêu và những giải pháp đột phá, quyết tâm phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn của địa phương, đồng thời là giải pháp giúp người dân thoát nghèo, vươn lên làm giàu trên chính quê hương của mình.