Còn về nhân sinh quan, trong quan niệm dân gian, hay về mặt nhân diện học cũng soi từ tâm ra tướng để phản chiếu lại nhìn tướng thì đoán được tính cách lẫn nhân cách của con người. Nôm na là một cách “nhìn mặt bắt hình dong” mà cổ nhân vẫn dạy. “Hữu tâm vô tướng, tướng do tâm sinh; hữu tướng vô tâm, tướng tuỳ tâm diệt” là một luận điểm rõ nét trong triết lý Phật giáo khi luận về mối quan hệ giữa hành vi và diện mạo con người. Phàm những người lương thiện thì mặt mày nở nang, đầy đặn, nét phúc hậu hiện rõ trên gương mặt. Tiểu nhân, tàn độc thì cũng luôn sở hữu một gương mặt khó nhìn, gian xảo, từ gò má, ánh mắt, màu da đến hình thái rất không giống con người trong hình dung của mình.
Tướng, mà rõ nhất là khuôn mặt, nó không bất biến cả thần thái, sắc diện lẫn cấu trúc nhân diện mà thay đổi theo tâm tính của từng con người “Tướng tùy tâm diệt” nghĩa là một ngày bộ mặt thánh thiện ưa nhìn cũng trở nên đáng sợ khi cứ làm điều ác. Trái lại, những kẻ thủ ác mang gương mặt ác quỷ nếu hồi tâm, hướng thiện, tu nhân tích đức thì gương mặt cũng thay đổi, dễ nhìn và đẹp lên cùng với tâm tướng của mình.
Ngày nay, khối người đi phẫu thuật thẩm mỹ, nhưng có sửa đằng trời, có muốn đẹp đến mấy nhưng tâm bất thiện thì cũng sẽ trả giá bằng những quy luật “tâm sinh tướng” này theo quan niệm của nhà Phật.
Tướng đẹp, trước hết là một gương mặt đẹp. Đây là một phước báu của những người phúc hậu. Và sự phúc hậu ấy, nét đẹp ấy sẽ thay đổi và định hình khi tâm tính con người ổn định với một nhân cách ổn định. Nên tuổi trẻ thay đổi nhiều chính là do chưa ổn định về tâm tính.
Trở lại vụ án phẫn nộ đầy đau đớn rúng động Điện Biên mới đây, những gương mặt thú vật ẩn sau nét người là một dẫn dụ rõ nét. Nữ sinh Cao Mỹ Duyên bị một lũ bất nhân hãm hiếp và giết hại. Những gương mặt “thú đội lốt người” bao gồm: Vương Văn Hùng, sinh năm 1984, trú thị trấn Tân Thủy, huyện Tuần Giáo, tỉnh Điện Biên đã bị khởi tố về các tội Giết người, Cướp tài sản, Hiếp dâm. Bùi Văn Công, sinh năm 1975, trú xã Thanh Nưa, huyện Điện Biên, bị khởi tố các tội Giết người, Cướp tài sản, Hiếp dâm, Bắt giữ người trái pháp luật và Tàng trữ trái phép chất ma túy. Phạm Văn Nhiệm, sinh năm 1976, trú xã Thanh Nưa, bị khởi tố về các tội Giết người, Hiếp dâm. Hai bị can Lường Văn Hùng, trú xã Hua Thanh và Lường Văn Lả ,trú xã Thanh Nưa, cùng sinh năm 1991, bị khởi tố tội Giết người...
Nhìn vào những bức ảnh lột tả gương mặt của những kẻ thủ ác, tâm ác nên đã tướng mạo cũng cổ quái, dã man và vẻ bất nhân hiện lên trên từng ánh mắt, nét mặt. Tội ác của chúng sẽ bị pháp luật trừng phạt bằng những bản ác nghiêm khắc, nhưng sâu xa hơn trong nhân quả, không biết đến bao giờ mới gột rửa được những hành vi phi nhân tính mà chúng gây ra? Những gương mặt phi nhân tính và mang dáng hình của thú này hẳn sẽ không bao giờ biết quay đầu để “tướng tùy tâm chuyển...”.
