Sáng 13/11, Trung tâm Du lịch Phong Nha – Kẻ Bàng (tỉnh Quảng Bình) đã tổ chức lễ tưởng niệm 48 năm (14/11/1972 - 14/11/2020), ngày hy sinh của các anh hùng liệt sĩ (AHLS) tại Đền Tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ tại hang Tám Cô và hang Y tá, nằm trên đường 20 Quyết Thắng của Vườn quốc gia (VQG) Phong Nha – Kẻ Bàng.
 |
| Lễ tưởng niệm các tại Đền Tưởng niệm các AHLS đường 20 Quyết Thắng. |
Lễ viếng, dâng hương tưởng niệm đã được tổ chức trang trọng theo nghi thức Nhà nước. Dự lễ tưởng niệm có đại diện lãnh đạo Đảng ủy, Ban quản lý VQG này cùng đại diện các trung tâm, phòng ban trực thuộc.
Các đại biểu tham dự lễ đã dành một phút mặc niệm để tỏ lòng ngưỡng vọng và tri ân sâu sắc đến các AHLS - những người con ưu tú của dân tộc đã không tiếc máu xương, dũng cảm chiến đấu, hy sinh quên mình vì sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, vì độc lập, tự do của Tổ quốc.
Ông Hoàng Hải Vân – Phó giám đốc Ban quản lý VQG, phụ trách Trung tâm Du lịch Phong Nha – Kẻ Bàng cho biết, ngay sau lễ tưởng niệm, Trung tâm sẽ tổ chức Tuần lễ giỗ (lễ húy nhật) kéo dài trong 9 ngày, từ 22/11 - 30/11/2020 (nhằm ngày 8/10 - 16/10 năm Canh Tý). Lễ giỗ được tổ chức tại Đền tưởng niệm các AHLS đường 20 Quyết Thắng.
 |
| Lãnh đạo Ban quản lý VQG Phong Nha – Kẻ Bàng dâng hương các AHLS đã ngã xuống vì độc lập tự do dân tộc. |
Theo đó, tuần lễ húy nhật sẽ bao gồm nhiều nhiều hoạt động tưởng niệm, tri ân. Trung tâm Du lịch Phong Nha - Kẻ Bàng sẽ tổ chức đón tiếp chu đáo bà con nhân dân, du khách trong và ngoài nước đến tham dự, dâng hương bày tỏ sự tri ân sâu sắc công lao của các AHLS đã hy sinh tại hang Tám Cô và trên đường 20 Quyết Thắng.
Cách đây 48 năm, tại Km 16 trên đường 20 này, hang đá mang tâm danh “hang Tám Cô” lịch sử đã chứng kiến sự hy sinh bi tráng của 8 TNXP (cùng quê ở huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa) thuộc đơn vị C217, Ban xây dựng 67, Đoàn 559.
Tháng 11/1972, máy bay B52 Mỹ - ngụy dùng máy bay tăng cường ném bom rải thảm, quần thảo trên tuyến đường 20 Quyết Thắng hòng ngăn chặn sự chi viện của hậu phương cách mạng miền Bắc vào tiền tuyến miền Nam. Con đường huyết mạch này trở thành một “tọa độ lửa”.
 |
| Lễ cúng Tiên thường (cúng cơm) cho các AHLS theo nghi thức dân gian trong hang Tám Cô. |
Ngày 14/11/1972, Đội TNXP 25 của Đại đội 217 đang mở đường thì nghe còi báo động máy bay ném bom đánh phá nên vội vã chạy vào hang Tám Cô trú ẩn. Một loạt B52 dày đặc ào ào ném xuống kèm theo một tiếng sập rung chuyển núi rừng. Tảng tảng đá nặng hàng ngàn tấn ập xuống, bịt kín miệng hang, để lại phía trong là 8 chiến sĩ anh hùng. Mọi phương án cứu hộ của quân và dân ta từ bên ngoài đều không khả thi.
Đến ngày thứ 9 (23/11), phía bên ngoài hang chỉ còn nghe thấy tiếng kêu cứu thổn thức yếu ớt cuối cùng của 1 nữ TNXP: “Mẹ ơi”, rồi im bặt. Họ không thể thoát ra ngoài và tất cả đã nằm lại vĩnh viễn trong hang đá lạnh lẽo vì kiệt sức. Hang Tám Cô từ ngày ấy trở thành nấm mồ chung của 8 chiến sĩ thông đường. Họ ngã xuống ở lứa tuổi đôi mươi, đẹp nhất đời.
Năm 1996, sau 24 năm các AHLS nằm lại trong hang, tỉnh Quảng Bình đã quyết định phá tảng đá lấp cửa hang để đưa các hài cốt các TNXP ra ngoài để trở về với đất mẹ. Những người chứng kiến cuộc “giải thoát” cho các hài cốt kể lại, khi phá được cửa hang, cả 8 bộ hài cốt nằm cuộn chồng lên nhau.
Họ đã sống và chiến đấu vì độc lập dân tộc cùng đồng chí, đồng đội. Khi ngã xuống, họ cũng ở bên nhau, ôm chặt đồng đội. Đến nay, gần nửa thế kỷ trôi qua, câu chuyện 8 TNXP đã anh dũng hy sinh trong hang Tám Cô vẫn mãi được nhắc nhớ như bản tráng ca bất diệt...
