Tự thú có được giảm nhẹ trách nhiệm hình sự?

Luật gia Chu Văn Quân - Hội Luật gia Việt Nam trả lời: Tại điểm h khoản 1 Điều 4 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 quy định về tự thú như sau: Tự thú là việc người phạm tội tự nguyện khai báo với cơ quan, tổ chức về hành vi phạm tội của mình trước khi tội phạm hoặc người phạm tội bị phát hiện. Như vậy, tự thú là hành vi một người tự mình nhận tội và khai ra hành vi phạm tội của mình, trong khi chưa ai phát hiện được mình phạm tội.

Điểm d khoản 1 Điều 3 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi 2017 nêu rõ một trong các nguyên tắc xử lý đối với người phạm tội như sau: Khoan hồng đối với người tự thú, đầu thú, thành khẩn khai báo, tố giác đồng phạm, lập công chuộc tội, tích cực hợp tác với cơ quan có trách nhiệm trong việc phát hiện tội phạm hoặc trong quá trình giải quyết vụ án, ăn năn hối cải, tự nguyện sửa chữa hoặc bồi thường thiệt hại gây ra.

Đồng thời, theo quy định tại điểm r, khoản 1, Điều 51, Bộ luật Hình sự 2015, người phạm tội tự thú là một trong các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.

Đối chiếu các quy định trên, trường hợp người có hành vi phạm tội tự thú được coi là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Khi đó, mức độ nguy hiểm của trường hợp phạm tội cụ thể giảm đi, đây sẽ là một trong những căn cứ quan trọng để Tòa án quyết định hình phạt cụ thể đối với người phạm tội.

Ngoài ra, trường hợp người phạm tội tự thú được miễn trách nhiệm hình sự nếu trước khi hành vi phạm tội bị phát giác, người phạm tội tự thú, khai rõ sự việc, góp phần có hiệu quả vào việc phát hiện và điều tra tội phạm, cố gắng hạn chế đến mức thấp nhất hậu quả của tội phạm và lập công lớn hoặc có cống hiến đặc biệt, được Nhà nước và xã hội thừa nhận. Theo đó, người phạm tội tự thú sẽ được miễn hoàn toàn trách nhiệm hình sự khi đáp ứng được các điều kiện theo quy định nêu trên.

Do hành vi tự thú không chỉ giúp cho các cơ quan bảo vệ pháp luật sớm khám phá ra tội phạm và ngăn chặn được những hành vi tiếp tục thực hiện tội phạm mà còn tác động tích cực đến những đối tượng khác đã hoặc đang có hành vi phạm tội, làm cho các đối tượng này phải hoang mang, dao động mà tự kiềm chế các hành vi và ý đồ thực hiện tội phạm của mình.Tự thú còn có ý nghĩa tích cực ở chỗ, làm giảm bớt những chi phí cần thiết cho việc điều tra, truy bắt đối tượng phạm tội; rút ngắn thời hạn thực hiện các hành vi tố tụng.

“Vì những ý nghĩa đó, pháp luật tố tụng hình sự của nước ta luôn khuyến khích người có hành vi phạm tội tự thú để được hưởng sự khoan hồng của pháp luật” - Luật gia Chu Văn Quân cho biết.