Nhận lời mời của Bộ trưởng Tư pháp nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào, đồng chí Cha - Lơn Nhia – Pao – hơ, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng Nhân dân cách mạng Lào, Bộ trưởng Bộ Tư pháp nước CHDCND Lào, Đoàn cán bộ cấp cao của Bộ Tư pháp Việt Nam do đồng chí Hà Hùng Cường, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Bộ trưởng Bộ Tư pháp nước CHXHCN Việt Nam dẫn đầu đã thực hiện chuyến thăm và làm việc tại Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào từ ngày 28 - 31/7/2014.
Tham gia Đoàn công tác này còn có đại diện các Bộ Công an, Bộ Ngoại giao, Giám đốc và Cục trưởng Thi hành án của 10 Sở Tư pháp các tỉnh có chung đường biên giới với Lào và 4 Sở Tư pháp đã ký Thỏa thuận hợp tác với các Sở Tư pháp của Lào.
Chuyến thăm và làm việc của Bộ trưởng Hà Hùng Cường được diễn ra trong khuôn khổ thực hiện Thỏa thuận về Kế hoạch hợp tác giai đoạn 2011-2015 giữa Bộ Tư pháp hai nước và Kết luận của Hội nghị Tư pháp các tỉnh đường biên Việt Nam – Lào lần thứ nhất tổ chức tại Việt Nam tháng 6/2011.
Mục đích của chuyến công tác lần này là (i) thăm luân phiên cấp Bộ trưởng (theo Thỏa thuận hợp tác đã ký), trọng tâm là để đánh giá kết quả hợp tác năm 2013, 6 tháng đầu năm 2014 và thống nhất Kế hoạch hợp tác 6 tháng cuối năm 2014 và 2015 giữa Bộ Tư pháp hai nước, (ii) đồng tổ chức Hội nghị Tư pháp các tỉnh đường biên Việt Nam – Lào lần thứ hai (mở rộng) và (iii) theo đề nghị của Bạn, tham dự và giới thiệu về Hiến pháp năm 2013 với việc xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN, cải cách pháp luật, cải cách hành chính và cải cách tư pháp ở Việt Nam tại Hội thảo của gần 400 cán bộ chủ chốt (Lãnh đạo cấp Bộ và Vụ) của một số cơ quan của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao và Giám đốc các Sở Tư pháp địa phương của CHDCND Lào.
Bên cạnh các cuộc Hội đàm, Hội nghị, Hội thảo quan trọng nói trên, Bộ trưởng Hà Hùng Cường cùng Đoàn công tác đã có các buổi tiếp kiến Thủ tướng Chính phủ, đến chào Chủ tịch Quốc hội, thăm và làm việc với Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao; thăm Ngân hàng liên doanh Lào-Việt (LaoViet Bank) – một trong những ngân hàng thương mại hàng đầu tại Lào, Văn phòng đại diện Ngân hàng Đầu tư Phát triển của Việt nam (BIDV) tại Lào; thăm Đại sứ quán Việt Nam tại Lào.
Cũng trong thời gian công tác tại Lào, Bộ trưởng Hà Hùng Cường đã đến thắp hương và chia buồn cùng gia quyến đồng chí Thongban Seng Aphone, nguyên Bí thư Trung ương Đảng, nguyên Bộ trưởng Bộ An ninh (đồng thời là người bạn, đồng chí, đồng nghiệp trước đây của Bộ trưởng) đã không may tử nạn cách đây ít lâu trên đường đi công tác. Đồng chí Nguyễn Mạnh Hùng, Đại sứ và đồng chí Nguyễn Thị Hà, Tham tán Công sứ Đại sứ quán Việt Nam tại Lào đã tham gia các hoạt động của Đoàn.
Bài viết dưới đây điểm lại những hoạt động của Đoàn cũng như những kết quả tốt đẹp, quan trọng mà Đoàn đã đạt được trong chuyến đi nhằm tăng cường hợp tác tư pháp, góp phần quan trọng củng cố quan hệ hữu nghị truyền thống, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt Nam-Lào.
Sáng ngày 28/7/2014, tại Thủ đô Viêng-chăn, Lào, Bộ trưởng Tư pháp Việt Nam Hà Hùng Cường đã hội đàm với Bộ trưởng Tư pháp Lào, đồng chí Cha-lơn Nhia-pao-hơ .Hội đàm đã diễn ra trên tinh thần hữu nghị truyền thống, đoàn kết đặc biệt giữa hai Đảng, hai Nhà nước và nhân dân hai nước Việt- Lào.
Tại Hội đàm, hai bên đã trao đổi về tình hình phát triển kinh tế xã hội, cải cách pháp luật, cải cách tư pháp của mỗi nước và những đổi mới trong chức năng nhiệm vụ của Bộ Tư pháp mỗi nước. Bộ trưởng Tư pháp Việt Nam và Bộ trưởng Tư pháp Lào đều đánh giá cao mối quan hệ hữu nghị truyền thống, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện giữa hai Đảng, hai Nhà nước và nhân dân hai nước Việt Nam - Lào. Hai Bộ trưởng coi đây là tài sản vô cùng quý báu mà các thế hệ hôm nay cũng như mai sau có trách nhiệm gìn giữ, bồi đắp và phát triển hơn nữa; coi mối quan hệ này là cơ sở vững chắc cho sự hợp tác giữa ngành Tư pháp Việt Nam và Lào.
Bộ trưởng Hà Hùng Cường đã thông tin về một số kết quả đạt được trong quá trình thực hiện cải cách tư pháp, hoàn thiện hệ thống pháp luật ở Việt Nam hiện nay, chia sẻ thông tin về các chương trình, đề án cải cách pháp luật và tư pháp đã được xây dựng và triển khai thực hiện có hiệu quả tại Việt Nam trong thời gian qua, trong đó có các đề án, chương trình liên quan đến hoàn thiện hệ thống tổ chức và hoạt động của các cơ quan tư pháp, về phát triển và hoàn thiện các thiết chế bổ trợ tư pháp, những thành tựu và thách thức mà Việt Nam đang phải đối mặt trong quá trình toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế ...
Đoàn cũng chia sẻ thông tin về việc Quốc hội Việt Nam đã thông qua bản Hiến pháp năm 2013 với nhiều điểm đổi mới quan trọng, mở ra không gian rộng lớn nhằm phát huy dân chủ, tôn trọng, bảo đảm quyền con người, quyền công dân, thực hiện cải cách tư pháp, cải cách hành chính, cải cách quản trị kinh tế - xã hội. Bộ trưởng Hà Hùng Cường cũng chia sẻ Kế hoạch triển khai thi hành Hiến pháp năm 2013 và vai trò, nhiệm vụ nặng nề, quan trọng của Bộ Tư pháp trong tiến trình này, đặc biệt là trong giai đoạn 2014-2016 với nhiệm vụ rà soát, căn chỉnh hệ thống pháp luật, sửa đổi, bổ sung, ban hành mới các luật, pháp lệnh phù hợp với nội dung và tinh thần của Hiến pháp năm 2013 và giai đoạn sau 2016, khi chuyển hướng chiến lược sang tổ chức thi hành Hiến pháp, pháp luật, bảo vệ Hiến pháp...
Hai bên đánh giá Kế hoạch hợp tác trong những năm qua, đặc biệt là 2 năm gần đây đã được Bộ Tư pháp hai nước, các cơ sở đào tạo Luật và các chức danh tư pháp, các Sở Tư pháp và Cục Thi hành án dân sự có chung đường biên giới, một số Sở Tư pháp không có chung đường biên giới nhưng đã thiết lập quan hệ hợp tác tích cực triển khai thực hiện dưới nhiều hình thức như trao đổi các đoàn công tác, trao đổi học viên, giảng viên, tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn cán bộ pháp luật, trao đổi thông tin, tài liệu pháp luật.... Hai bên đều khẳng định hoạt động hợp tác giữa hai Bộ được tổ chức thực hiện khá hiệu quả, đạt nhiều kết quả cụ thể và ngày càng đi vào chiều sâu, tạo được sự lan tỏa ngày càng rõ nét.
Xuất phát từ quan hệ đặc biệt giữa hai Bộ Tư pháp, Bộ trưởng Hà Hùng Cường chia sẻ các thông tin và sự thực một cách chân thành và tin cậy về tình hình vừa qua Trung Quốc đã hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam. Bộ trưởng Tư pháp Việt Nam đánh giá cao Lào đã có Công hàm số 349/MOFA.APA.2 ngày 23/6/2014, bày tỏ quan ngại, yêu cầu các bên giải quyết các tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình, không sử dụng vũ lực, tuân thủ pháp luật quốc tế, trong đó có Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982. Việt Nam mong muốn các nước và cộng đồng quốc tế, trong đó có Lào, tiếp tục lên tiếng mạnh mẽ, yêu cầu triệt để tuân thủ pháp luật quốc tế, trong đó có Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982; bảo đảm thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông(DOC), trước hết là yêu cầu Trung quốc phải kiềm chế, không tái diễn các hành dộng gây căng thẳng, vi phạm Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 và DOC như vừa qua; đồng thời sớm đạt được Bộ quy tắc COC.
Phía Lào bày tỏ sự quan tâm và lo ngại về các diễn biến trên Biển Đông; khẳng định lại quan điểm của Lào đã được nêu tại Công hàm số 349/MOFA.APA.2 ngày 23/6/2014 của Bộ Ngoại giao Lào, theo đó Lào luôn ủng hộ các nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông, Tuyên bố DOC, ủng hộ tuân thủ pháp luật quốc tế, trong đó có Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình.
Về các hoạt động hợp tác tư pháp sắp tới, hai Bộ trưởng đã nhất trí về Chương trình hợp tác các năm 2014-2015 giữa hai Bộ với những nội dung phù hợp với nhu cầu, lĩnh vực ưu tiên cũng như điều kiện kinh phí, nguồn nhân lực của mỗi Bên, trong đó ưu tiên cho việc tiếp nhận học sinh, sinh viên Lào sang học tập, đào tạo luật và các nghề luật tại Việt Nam.
Một trong những điểm nhấn của hợp tác tư pháp Việt – Lào trong thời gian tới là công tác đào tạo luật và các nghề luật cho Lào tại Việt Nam. Hai năm vừa qua, công tác đào tạo luật của hai nước ngày càng có sự hiểu biết, hợp tác chặt chẽ thông qua việc trao đổi kinh nghiệm, chương trình đào tạo giữa các cơ sở đào tạo luật và nâng cao trình độ cho cán bộ, sinh viên luật Lào tại Trường Đại học Luật Hà Nội và Học viện Tư pháp. Thời gian tới đây, hai bên dự kiến sẽ triển khai các hoạt động hợp tác tại các địa phương thông qua các trường Trung cấp Luật mà cụ thể bước đầu là Trường Trung cấp Luật Đồng Hới và Trung cấp Luật Sơn La. Hợp tác đào tạo nghề cũng sẽ tiếp tục được đẩy mạnh trên cơ sở Thỏa thuận hợp tác đã ký năm 2012 giữa Học viện Tư pháp Việt Nam và Học viện Tập huấn công tác tư pháp và đào tạo pháp luật Lào.
Về công tác xây dựng pháp luật và tương trợ tư pháp, Bộ Tư pháp hai nước dự kiến trong thời gian tới sẽ tiếp tục trao đổi các đoàn chuyên gia trong các lĩnh vực soạn thảo và xây dựng pháp luật; trao đổi thông tin và hỗ trợ nhau tham gia tích cực và hiệu quả tại các diễn đàn quốc tế và khu vực như các Hội nghị trong khuôn khổ Cộng đồng các nước nói tiếng Pháp, các nước ASEAN và hợp tác trong khuôn khổ các hoạt động của Hội nghị La Hay về tư pháp quốc tế.
Kết thúc Hội đàm, Bộ trưởng Hà Hùng Cường đã trao tặng món quà ý nghĩa của Bộ Tư pháp Việt Nam cho Bộ Tư pháp Lào gồm 50 bộ máy tính và một số trang thiết bị máy in, đèn chiếu.
Hai Bộ trưởng tin chắc rằng, những kết quả quan trọng đạt được tại Hội đàm này sẽ tiếp tục tạo động lực mới cho quan hệ hợp tác hữu nghị truyền thống đặc biệt và toàn diện giữa hai ngành Tư pháp Việt Nam và Lào, góp phần thiết thực vào việc gìn giữ quan hệ chung giữa hai nước cũng như vào việc xây dựng khu vực Đông Nam Á, châu Á hòa bình, ổn định, phát triển và thịnh vượng.
(còn tiếp)