Tại Kenya, các tù nhân đang tích cực tìm hiểu về luật và vận dụng luật pháp để tự tìm cách giải thoát mình khỏi những vụ việc oan, sai.
Ông Douglas Owiyo – một trong những thành viên của đội tù nhân tư vấn luật ở nhà tù Shimo La Tewa, tại thành phố Mombasa – hào hứng kể:
“Tuần trước, bản án đối với Abdi đã giảm từ tử hình xuống còn 7 năm tù giam. Chúng tôi cũng đã giúp một tù nhân khác kháng cáo thành công và bây giờ anh ta đã rời khỏi nhà giam”.
 |
| Abdi Moka (trái) và Douglas Owiyo (phải). Ảnh: Internet |
Từ năm 2007 – khi Douglas và hàng chục tù nhân khác được tham gia các khóa đào tạo về luật – cho đến nay, họ đã giúp những bạn tù thực hiện thành công hơn 3.000 vụ kháng án, dù họ hoàn toàn không đủ điều kiện hành nghề luật sư.
Tại Kenya, hầu hết các nghi phạm bị cáo buộc phạm tội gì đó đều ra hầu tòa mà không có luật sư bảo vệ quyền lợi. Abdi Moka là một trong những người như vậy. Khi phải trình diện trước một thẩm phán về cáo buộc dùng bạo lực để thực hiện hành vi trộm cướp, Abdi không có bất kỳ ý tưởng nào để bào chữa cho mình.
Tại Kenya, tội danh sử dụng bạo lực để cướp có khung hình phạt là tử hình nhưng Abdi chỉ biết được điều này khi đã bị kết án. Tuy nhiên, nhờ có ông Owiyo và đội tù nhân tư vấn luật, Abdi đã kháng án thành công.
Thẩm phán đã đồng ý rằng khi bị bắt với vũ khí trên tay, Abdi chưa hề có ý định ăn cướp, do đó, anh ta chỉ đáng bị truy tố một tội danh nhẹ hơn.
Thẩm phán Stephen Riech tại thành phố Mombasa thừa nhận việc thiếu các đại diện pháp lý cho các bị cáo trước tòa án có thể dẫn đến một bản án bất công. Bên cạnh đó, theo Hiến pháp Kenya, các công dân có quyền được nhờ các luật sư do nhà nước chỉ định bào chữa miễn phí.
Mặc dù vậy, theo ông Allan Nyange, những luật sư này trong một số trường hợp lại trở thành một trở ngại hơn là sự giúp đỡ. “Đó là vụ việc mà họ được chỉ định làm, trong khi họ lại có những vụ việc khác được nhận tiền. Vì thế nên nhiều người sẽ xem các vụ việc đó là một sự lãng phí thời gian và tìm cách để trì hoãn càng lâu càng tốt” – ông Nyange giải thích.
Thẩm phán Riech nói rằng vai trò của các tù nhân tư vấn luật có thể nhìn thấy rõ khi các bị cáo ra hầu tòa. “Một khi đã được tiếp xúc với các tù nhân tư vấn pháp lý họ sẽ biết được các quyền của mình. Họ sẽ yêu cầu được nghe về lời khai của các nhân chứng hoặc đôi khi họ sẽ yêu cầu hoãn phiên tòa để chuẩn bị lời biện hộ của mình.
Trong một số vụ việc, tôi thấy họ đưa ra nhiều câu hỏi thông minh tới các nhân chứng đang chống lại họ. Một số người thậm chí còn đưa ra được một số quy định mới mà theo tôi là những cải tiến đáng xem xét ” – ông Riech nói.
Đào tạo đội ngũ tù nhân tư vấn luật là chương trình do tổ chức Kituo Cha Sheria tiến hành từ năm 1997 cho đến nay. Tổ chức này được một nhóm các luật sư Kenya thành lập vào năm 1973.
Sau thành công trong việc đào tạo các tù nhân tư vấn luật tại Mombasa, tổ chức này cũng đang tiếp tục đào tạo thêm những tù nhân hiểu biết về luật khác tại nhà tù dành cho phụ nữ Kamiti ở thủ đô Nairobi.
Minh Ngọc (Theo báo nước ngoài)
