Từ ngày 5/5/2022: Quy trình biên soạn sách giáo khoa có gì mới?

• Trước đó, tại Thông tư số 33/2017/TT-BGDĐT quy định về tiêu chuẩn, quy trình biên soạn, chỉnh sửa sách giáo khoa còn chung chung. Tuy nhiên, tại Thông tư 05/2022/TT-BGDĐT vừa mới ban hành Bộ GD&ĐT đã xây dựng lại quy trình này đầy đủ, chặt chẽ hơn.

Thứ nhất, về quy trình biên soạn sách giáo khoa, Thông tư mới quy định:

Tổ chức, cá nhân biên soạn sách giáo khoa (SGK) lựa chọn tác giả biên soạn SGK đáp ứng tiêu chuẩn quy định; tác giả nghiên cứu chương trình giáo dục phổ thông do Bộ trưởng Bộ GD&ĐT ban hành để xây dựng đề cương tổng thể, đề cương chi tiết, kế hoạch biên soạn; phân công nhiệm vụ của tổng chủ biên, chủ biên (nếu sách có tổng chủ biên, chủ biên), tác giả bảo đảm sự phù hợp về khối lượng công việc và thời gian thực hiện để bảo đảm chất lượng và tiến độ hoàn thành bản mẫu SGK.

Tiếp đó, tổ chức, cá nhân biên soạn SGK tổ chức biên soạn, biên tập, thiết kế, minh họa, hoàn thành ít nhất 01 (một) bài học, tổ chức dạy thực nghiệm, góp ý sau khi dạy thực nghiệm để hoàn thiện bài học đó với sự tham gia đóng góp và thống nhất của toàn thể tác giả trước khi tổ chức biên soạn các bài học khác; tổ chức biên soạn, biên tập, thiết kế, minh họa, dạy thực nghiệm, tổ chức lấy ý kiến của giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục, nhà khoa học, nhà giáo dục am hiểu về giáo dục phổ thông nhận xét, đánh giá bản mẫu sách giáo khoa theo nội dung từng khoản quy định (yêu cầu cụ thể theo Tiêu chí đánh giá SGK kèm theo Thông tư này); hoàn thành bản mẫu sách giáo khoa gửi Bộ GD&ĐT để tổ chức thẩm định.

Sau đó, quy trình tiếp theo sẽ là: Bộ GD&ĐT sẽ tổ chức thẩm định bản mẫu SGK; tổ chức, cá nhân biên soạn SGK hoàn thiện bản mẫu sách giáo khoa sau thẩm định; Bộ trưởng Bộ GD&ĐT phê duyệt, cho phép sử dụng SGK; tổ chức, cá nhân biên soạn SGK tổ chức xuất bản, phát hành sách giáo khoa theo quy định của pháp luật.

Thứ hai, về yêu cầu và quy trình thực nghiệm SGK, Thông tư quy định: Đối với mỗi bản mẫu SGK, lựa chọn các bài học để tổ chức thực nghiệm mang tính đại diện về loại bài, thể hiện điểm mới về nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức dạy học theo chương trình môn học, hoạt động giáo dục; tổ chức thực nghiệm ít nhất 10% tổng số tiết đối với các môn học, hoạt động giáo dục có từ 105 tiết/năm học trở lên, ít nhất 15% tổng số tiết đối với các môn học, hoạt động giáo dục có từ 70 tiết/năm học đến dưới 105 tiết/năm học, ít nhất 20% tổng số tiết đối với các môn học, hoạt động giáo dục còn lại; mỗi bài học được dạy thực nghiệm ít nhất 02 (hai) lần, sau lần dạy thực nghiệm thứ nhất, tổ chức rút kinh nghiệm, chỉnh sửa bài học trước khi tổ chức dạy thực nghiệm lần thứ hai.

Sau đó, cơ sở giáo dục phổ thông được lựa chọn để tổ chức dạy thực nghiệm bảo đảm tính đại diện vùng, miền; lớp học sinh được lựa chọn để tổ chức dạy thực nghiệm thuộc khối lớp có SGK được thực nghiệm; việc dạy thực nghiệm được thực hiện đối với học sinh toàn lớp vào thời điểm phù hợp với năng lực của học sinh. Giáo viên dạy học và giáo viên dự giờ dạy thực nghiệm là những người đang trực tiếp dạy học môn học có SGK được thực nghiệm; mỗi tiết dạy thực nghiệm bảo đảm có ít nhất 03 (ba) giáo viên dự giờ và tham gia góp ý bài học thực nghiệm.

Tiếp đó, tổ chức, cá nhân biên soạn SGK sẽ tổ chức đánh giá bài học thực nghiệm theo nội dung từng khoản (trừ những nội dung không thể hiện trong bài học) quy định (yêu cầu cụ thể theo tiêu chí đánh giá SGK kèm theo Thông tư này).

Thứ ba, đối với quy trình chỉnh sửa SGK, Thông tư mới quy định: Trong quá trình sử dụng, SGK có thể được chỉnh sửa. Và quy trình chỉnh sửa sách giáo khoa thực hiện như quy trình biên soạn SGK được quy định trên trừ quy định về thực nghiệm SGK. Trường hợp phải tổ chức thực nghiệm SGK chỉnh sửa do Bộ trưởng Bộ GD&ĐT quyết định.

Ngoài ra, cũng theo Thông tư, ngôn ngữ sử dụng trong SGK là tiếng Việt (đối với sách giáo khoa các môn ngoại ngữ và SGK các môn tiếng dân tộc thiểu số được sử dụng thêm các ngôn ngữ phù hợp với nội dung môn học), bảo đảm các quy định về chính tả và ngữ pháp, các chữ viết tắt, các ký hiệu, phiên âm; diễn đạt trong sáng, dễ hiểu, thể hiện chính xác nội dung cần trình bày, phù hợp với lứa tuổi học sinh. Khổ sách, khuôn khổ bát chữ, số dòng trong bát chữ, số chữ trong một dòng, chất lượng giấy in (định lượng, độ trắng, độ đục, độ bóng, độ xuyên thấu), chất lượng và định lượng giấy bìa, chất lượng mực in theo tiêu chuẩn quốc gia về sách.

Thông tư 05/2022/TT-BGDĐT có hiệu lực thi hành kể từ ngày 05/5/2022.