Với một số người Việt, chưa có “văn hóa” xếp hàng, thường muốn “chen ngang”, nhanh được việc cho mình. Từ đó nảy sinh ra “đút lót”, làm nảy sinh tham nhũng vặt. “Tích tiểu thành đại”, tiêu cực trong hoạt động đăng kiểm trở thành chuyện lớn, thành lỗi dây chuyền.
Từ khi tiêu cực trong hoạt động đăng kiểm bị phanh phui, chủ phương tiện cơ giới khốn khổ, thiệt hại lớn cho xã hội. Chỉ cần nêu ví dụ nhiều đơn hàng cần phải giao, trong khi xe đến hạn buộc phải kiểm định mới được lưu hành, gây ách tắc lưu thông, sản xuất, tiêu dùng. Nền kinh tế thiệt hại lớn nếu tình trạng này kéo dài, không được xử lý dứt điểm.
Có nhiều bài học rút ra trong đại án hoạt động đăng kiểm. Tuy nhiên, có vấn đề rất lớn, cốt lõi, nhìn từ góc độ quản trị ngành, cung cấp dịch vụ công cho xã hội.
Rất may, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã nắm chắc vấn đề, chỉ đạo các biện pháp tháo gỡ, không thể vì vụ án trong hoạt động đăng kiểm làm ảnh hưởng cả xã hội. Ngay từ đầu năm nay, khi dự hội nghị tổng kết của Bộ GTVT, Thủ tướng đã nhắc nhở, xảy ra vụ đăng kiểm ô tô là do cơ chế sinh ra tiêu cực, "không thể để cái bình thường thành cái bất bình thường, ô tô xếp hàng cả đêm chờ đăng kiểm". Báo chí cũng đã tích cực vào cuộc, phân tích, mổ xẻ những bất cập, lạc hậu của cơ chế đăng kiểm.
Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Phạm Minh Chính, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Bộ GTVT đã tích cực vào cuộc, tìm cách giải quyết những vấn đề. Việc sửa đổi Thông tư 16/2021/TT-BGTVT quy định về kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường phương tiện giao thông cơ giới đường bộ được đánh giá là nhanh chóng, thể hiện sự quyết đoán, quyết liệt của Bộ GTVT.
Bộ GTVT đã ban hành Thông tư 02/2023/TT-BGTVT, vào tối ngày 21/3/2023, theo thủ tục rút gọn, được gửi tới các trạm đăng kiểm ngay trong đêm và có hiệu lực ngay từ hôm sau, ngày 22/3. Cách tiếp cận của Thông tư 02/2023/TT-BGTVT được đánh giá đã phần nào theo sát thông lệ quốc tế, cập nhật kinh nghiệm chu kỳ kiểm định của các nước. Theo tính toán, số xe được giãn chu kỳ kiểm định là hơn 3 triệu xe. Chỉ riêng chính sách miễn kiểm định lần đầu với ôtô mới, mỗi năm có thể tiết kiệm hàng trăm tỷ đồng cùng với thời gian, công sức của nhiều người.
Việc ban hành Thông tư 02/2023/TT-BGTVT, sửa đổi Thông tư 16/2021/TT-BGTVT, chỉ mới là khởi đầu; tuy nhiên, đặt ra nhiều vấn đề phải suy nghĩ về trách nhiệm của các bộ, ngành khi xây dựng cũng như rà soát văn bản quy phạm pháp luật, thủ tục hành chính. Cần phải tư duy theo cách tiếp cận, vì lợi ích đất nước, lợi ích người dân, lợi ích chung của toàn xã hội.
