Tu bổ, tôn tạo đền Gắm- Công trình hướng tới đại lễ 1000 năm Thăng Long

Những ngày đầu xuân, trong không khí đất trời vào xuân, khắp các nẻo đường về huyện Tiên Lãng tưng bừng cờ hoa, đón sự kiện đầy ý nghĩa trên quê hương. Đó là việc tu bổ, tôn tạo đền Gắm ở xã Toàn Thắng, công trình văn hóa tín ngưỡng, đồng thời là 1 trong 3 công trình của thành phố hướng tới đại lễ 1000 năm Thăng Long.

Đền Gắm trước khi tu bổ, tôn tạo

Xã Toàn Thắng nơi có đền Gắm những ngày này, chính quyền và bà con nhân dân địa phương đều vui mừng, phấn khởi bởi ngôi đền linh thiêng từ bao đời nay chẳng bao lâu sẽ được hoành tráng, tôn nghiêm hơn, nhờ dự án tu bổ, tôn tạo bằng nguồn vốn của Trung ương dành cho các công trình kỷ niệm Đại lễ 1000 năm Thăng Long. Ông Đặng Như Oanh, phó ban di tích đền Gắm, phụ trách công tác lễ hội cho biết: “Do tương truyền về sự linh thiêng nên đền Gắm thu hút đông nhân dân địa phương, khách thập phương đến thành kính dâng hương. Là ngôi đền cổ, trải qua thời gian đền xuống cấp. Nhiều lần được tu bổ, tôn tạo bằng đóng góp của nhân dân địa phương, tuy nhiên với nguồn kinh phí hạn hẹp, việc tu bổ chưa xứng tầm giá trị văn hóa- lịch sử của đền. Bà con địa phương luôn mong muốn ngôi đền được tu bổ tôn tạo to, đẹp hơn. Với dự án đầu tư lần này của Trung ương, hy vọng sẽ thỏa lòng mong ước của nhân dân địa phương và khách thập phương lâu nay vẫn tôn kính đền Gắm”.

Lãnh đạo thành phố dâng hương và thực hiện nghi lễ dỡ viên ngói đầu tiên thực hiện dự án tu bổ, tôn tạo di tích đền Gắm

Đền Gắm đã qua nhiều lần tu sửa nhỏ nhưng không làm mất đi hình dáng kiến trúc cổ xưa, Đền mang phong cách kiến trúc thời Nguyễn kiểu “tiền nhất hậu đinh” gồm 5 gian tiền đường, 3 gian tiền tế, gian hậu cung. Các kèo gỗ có kết cấu kiểu “thuận chồng, đốc thước”, mái lợp ngói mũi hài, các cửa theo kiểu “cửa thùng khung khách”. Mặc dù bị ảnh hưởng bởi thời gian, lại nhiều lần bị chiến tranh tàn phá, đền Gắm vẫn bảo tồn được một số di vật quý là bức cuốn thư, cửa võng chạm “ lưỡng long chầu nguyệt”, y môn chạm “lưỡng long chầu hoa cúc”, long đình, nhang án, bát bửu, câu đối, chuông đồng, ngai rồng. Đặc biệt là ngôi mộ của Ngô Lý Tín vẫn còn trong cung cấm của đền. Tổng thể di tích đền Gắm gồm nhiều hạng mục kiến trúc mang phong cách riêng, nhưng tất cả tạo nên tổng thể liên hoàn, khép kín và linh thiêng cho ngôi đền. Vì vậy, năm 1992, đền Gắm được công nhận là di tích lịch sử cấp quốc gia.

Với dự án đầu tư lớn lần này, sẽ kết hợp công tác bảo tồn, tôn tạo với  phục hồi di tích nhằm nâng cao giá trị thẩm mỹ cho di tích. Việc tôn tạo bảo đảm sự phù hợp, hài hòa với cảnh quan chung quanh cả về môi trường và điều kiện kinh tế - xã hội. Múc đích chính của dự án là tạo ra khu di tích quy mô lớn phục vụ việc thăm viếng, thờ tự, tín ngưỡng, lễ hội, giới thiệu lịch sử văn hóa, là nơi tham quan cho nhân dân địa phương và khách thập phương, tạo ra điểm du lịch hấp dẫn trong tua du lịch đồng quê. Di tích đền Gắm được tu bổ, tôn tạo dựa trên mặt bằng hiện có và mở rộng thêm một phần diện tích, tạo nên một khuôn viên đẹp, hài hòa, hoàn chỉnh rộng khoảng hơn 13 nghìn m2. Các hạng mục tôn tạo, tu bổ gồm nhà tiền tế, nhà trung tế và hậu cung. Các hạng mục xây mới là nghi môn, nhà bia, lầu hóa vàng, tường rào bao quanh, hạ tầng kỹ thuật, sân, đường nội bộ, hệ thống điện, cấp, thoát nước…Tổng vốn đầu tư cho giai đoạn 1 của dự án là 21,4 tỷ đồng.

Trống hội đền Gắm

Với tầm quan trọng là công trình kỷ niệm Đại lễ 1000 năm Thăng Long, đồng thời là công trình văn hóa tín ngưỡng linh thiêng, Phó chủ tịch UBND thành phố Hoàng Văn Kể yêu cầu đơn vị thi công cần tích cực, khẩn trương để công trình bảo đảm đúng tiến độ, kịp đại lễ kỷ niệm. Cần huy động đội ngũ nhân công, nghệ nhân có tay nghề cao để hoàn thành các hạng mục công trình đạt chất lượng cao về kỹ, mỹ thuật. Các ban, ngành chức năng, địa phương tạo điều kiện thuận lợi nhất bên thi công hoàn thành tốt nhiệm vụ. Huyện Tiên Lãng khẩn trương đầu tư các công trình văn hóa - xã hội khác ở địa phương cùng với đền Gắm tạo nên hệ thống các công trình liên hoàn, trở thành điểm du lịch văn hóa tín ngưỡng độc đáo trên quê hương.

Người dân xã Toàn Thắng dường như ai cũng thuộc lòng lịch sử truyền thống của đền. Khách thập phương đến vãn cảnh, dâng hương đền  được ban tổ chức hướng dẫn, giới thiệu cặn kẽ. Lâu nay, việc lưu truyền, giáo dục truyền thống về ý nghĩa của đền được địa phương và ban quản lý đền quan tâm, chú trọng. Trong niềm vui một dự án đầu tư lớn cho di tích văn hóa, tâm linh trên quê hương, nhân dân xã Toàn Thắng tưng bừng mở hội. Ngày hội vui trên quê hương được tổ chức từ 18 đến 20 tháng Giêng với các hoạt động sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng truyền thống như tế, lễ; các trò chơi dân gian như đu, chọi gà, bóng chuyền, cờ tướng, bịt mắt bắt dê, cầu trượt, trống bẻo…đậm đà bản sắc quê hương, mang lại động lực mới cho người dân Toàn Thắng trong sự nghiệp xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp.

Bài và ảnh Hải An