Thời gian gần đây, tại các nhà sách trên toàn quốc cũng như diễn đàn văn học, sách có dán nhãn “dành cho teen” chiếm ưu thế. Có thể nói, sách văn học tuổi teen đang trở thành “giải pháp” tốt nhất cho các nhà làm sách. Tuy nhiên, về giá trị nội dung, tính giáo dục và nghệ thuật thì văn học “tuổi teen” vẫn còn đuổi xa mới kịp doanh thu.
 |
| Bộ sách dành cho teen của NXB Kim Đồng được bạn đọc trẻ yêu thích |
Học trò từ bỏ danh lợi sự nghiệp để có... cô giáo
Ngay trong tháng 10 vừa qua, ít nhất ba truyện, tập truyện dành cho tuổi teen đã được phát hành, truyền thông rộng rãi. Truyện dành cho tuổi tuổi ô mai của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh vẫn được quan tâm hàng đầu bởi độc giả lứa tuổi này, với việc quyển “Lá nằm trên lá” vừa xuất bản 13.000 quyển đã tái bản ngay trong ngày với số lượng 10.000 quyển.
Ngay sau đó là tập truyện đôi “Khúc tự tình”, bao gồm 9 cặp truyện đôi của các tác giả đang được giới trẻ yêu thích hiện nay, trong tháng 10 liên tục đừng đầu trên bảng xếp hạng của các kênh truyền hình và các diễn đàn về tác phẩm văn học được bán chạy nhất dành cho giới trẻ. Trước đó, Tủ sách Hoa học trò cũng ra mắt Tuyển tập truyện ngắn “Cuộc sống có nhiều lựa chọn” để đáp ứng nhu cầu của bạn đọc tuổi teen.
Nhiều công ty phát hành cho biết, sách dành cho tuổi teen đang là dòng sách bán chạy nhất hiện nay, “gỡ” cho các nhà làm sách về mặt doanh thu. Hiệu ứng của Bộ ba “Chạng vạng”, “Trăng non”, “Hừng đông” đối với giới trẻ Việt cũng như doanh thu lớn mà nó mang về cho đơn vị liên kết tại Việt Nam cũng chứng minh điều đó. Tác giả viết cho tuổi teen trong nước không nhiều và chưa đáp ứng nhu cầu, nên xu hướng của các nhà làm sách hiện nay đang hướng nhiều đến các tác phẩm văn học trẻ nước ngoài, mà dồi dào về số lượng nhất phải kể đến các cây bút trẻ Trung Quốc.
Điều đáng nói là dù cho có sự “bùng nổ” về mặt số lượng, sách cho tuổi teen căn bản vẫn không thể đáp ứng nhu cầu của bạn đọc. Lý do là để chạy theo thị hiếu giản đơn, hầu hết nội dung các tác phẩm văn học tuổi teen được xuất bản đều chỉ khai thác các khía cạnh về rung động tuổi mới lớn, về tình yêu nam nữ...
Nội dung sách, nhất là thuộc dòng văn học teen Trung Quốc đều na ná như nhau, là những cô cậu học trò với tình yêu tuổi mới lớn đầy đủ cung bậc và hoàn toàn... không trong sáng như lứa tuổi của mình. Đó là chưa kể đến ngôn ngữ sến và ít chất văn học.
Có thể tìm thấy một đoạn giới thiệu một quyển sách dành cho teen như sau: “Cô từ bỏ sinh mệnh, tri giác và tất cả, còn anh (vẫn tuổi học trò -PV) từ bỏ danh lợi sự nghiệp để có cô...”. Nội dung này đi kèm với những tựa sách ăn khách kiểu như: “Anh là của em”, “Thời hạn yêu thương”, “Liên quan gì đến em”, “Hoàng tử của lòng em”..., có thể tìm thấy trên diễn đàn và hầu hết các nhà sách.
Trách nhiệm của nhà làm sách
Trên một diễn đàn dành cho người yêu sách, thành viên mang tên “Mọt Sách” chia sẻ: “Là một độc giả ở lứa tuổi học sinh, mình nhận thấy thời gian gần đây các nhà sách chỉ bán toàn sách mang mác dành cho tuổi teen nhưng không hề phù hợp với tuổi teen mà toàn tình yêu nam nữ, đề cao những giá trị vật chất.
Các nhân vật trong sách đều ảnh hưởng đậm từ truyện tranh manga của Nhật, nam thì lạnh lùng, bất cần, càng lạnh nhạt và xa lánh bạn bè càng được hâm mộ, nữ luôn là hotgirl của trường. Mối quan tâm lớn nhất của các cô cậu học trò trong trang sách không liên quan đến chuyện học tập mà chỉ xoay quanh chuyện yêu đương, ăn diện... Các kĩ năng dành cho tuổi mới lớn, những chuyển biến tâm sinh lý, giáo dục cách sống, ứng xử rất ít gặp trong sách được coi là “dành cho teen” chúng mình”.
Tuy nhiên, vẫn đang có những tác phẩm văn học hướng đến những giá trị tinh thần xuất phát từ những nhà văn trong nước như “Lá nằm trong lá” của Nguyễn Nhật Ánh, với những nhân vật học trò của thập kỉ trước, trong sáng, yêu văn chương, trọng tình bạn, là những truyện ngắn của Phan Hồn Nhiên, Hoàng Anh Tú, Phan Ý Yên... mà cả teen và mỗi người đọc trẻ đều có thể yêu thích bởi văn phong nhẹ nhàng, trong sáng và có chất văn chương. Bộ sách cho teen của NXB Kim Đồng như “Bốn mùa tình yêu” với những rung động đầu đời, ngờ nghệch, ước mơ... cũng được nhiều teen yêu thích.
Có điều số đầu sách như trên còn khá ít ỏi so với nhu cầu của bạn đọc tuổi teen. Thực chất, ở lứa tuổi này, sự đọc của các em, ngoài nhu cầu ra còn cần phải có sự định hướng tốt, và điều này, các nhà làm sách là những người trước hết phải có phần trách nhiệm.
