[links()]Đối đầu với những nghi can lọc lõi và áp lực cần tìm ra tung tích của hàng trăm kg vàng, các điều tra viên của chuyên án N2 đã phải lao tâm khổ tứ rất nhiều. Và cũng thật kỳ diệu khi manh mối nhiều khi lại là những sự “vô tình” đến khó hiểu.
Tìm lối thoát từ thỏi vàng 1kg
Hai điều tra viên Dương Thanh Biểu và Hoàng Vinh (sau này là Phó Thủ trưởng Cơ quan An ninh điều tra Công an Đồng Nai), được phân công điều tra, xét hỏi làm rõ thỏi vàng 1 kg mà có dư luận cho rằng Giộc và những người có trách nhiệm của Công an Đồng Nai chưa nộp cho ngân hàng.
 |
| TS. Biểu (thứ tư từ phải qua trái) gặp lại những đồng đội đã cùng tham gia chuyên án N2 |
Khi tiếp nhận, nghiên cứu hồ sơ về vụ án, các điều tra viên phát hiện chi tiết quan trọng: Vào khoảng tháng 3/1978, có một biên bản kiểm kê vàng ghi: “Thỏi vàng ký hiệu 411106-9999 nặng 1kg”.
Theo lời khai của ông Bùi Đình Kiểm, nguyên Phó Giám đốc Công an Đồng Nai, ông đã trực tiếp giao số vàng trên cho Giám đốc. Trong quá trình điều tra xét xử, có lúc Giộc đã không thừa nhận khoản vàng thiếu này là do mình lấy, mà đổ cho cấp phó và Phó Ban Thanh tra Công an tỉnh. Tuy nhiên, vị Phó Giám đốc khai trước tòa: “Vì thời gian xảy ra đã lâu nên lúc giao nhận có thỏi vàng 1kg hay không thì không nhớ được nữa”.
Có ý kiến trong ban chuyên án N2 cho rằng ông Bùi Đình Kiểm khi đó là Phó Giám đốc Công an tỉnh, chịu trách nhiệm giám sát, mà để mất thỏi vàng 1kg là phạm tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, cần áp dụng biện pháp mạnh (bắt giam) để truy cứu trách nhiệm hình sự.
Điều tra viên Dương Thanh Biểu đã đề xuất ý kiến ngược lại, cần điều tra kỹ thỏi vàng 1kg đã “đi đâu” để tránh bắt oan người vô tội. Được sự gợi ý của Viện trưởng Viện KSNDTC Trần Quyết, ông Biểu đã cùng với đồng sự Hoàng Vinh về tận nhà ông Bùi Đình Kiểm để tìm lại các tài liệu cũ, tìm cho ra những chi tiết có liên quan đến thỏi vàng 1kg.
Ông Biểu nhớ lại, dù mới bị nghi ngờ, nhưng vị quan chức về hưu đã suy sụp sức khỏe rất nhanh. Có lần trong lúc cùng tìm tài liệu ở nhà, ông Kiểm tâm sự: “Tôi vừa về hưu năm 1984 thì ngay năm đó phải giải trình về vụ Nguyễn Hữu Giộc, vài năm sau thì lại vướng vào vụ 1kg vàng này. Cả đời tôi theo cách mạng, cuối đời lại gặp phải chuyện oan ức thế này, hỏi làm sao mà không chán nản?. Các anh cứ cố tìm cho tôi còn có tài liệu nào để chứng minh sự thật, trong trường hợp không tìm thấy, không có cách nào nữa thì cứ theo pháp luật mà làm. Tôi thấy quá mệt mỏi rồi!”.
Trời nắng chang chang, trong căn nhà tồi tàn của vị quan chức về hưu, Dương Thanh Biểu nắm bàn tay xương xẩu của người đồng chí vong niên, nói: “Bác thử cố nhớ xem có tài liệu nào từ hồi công tác còn lưu lại có liên quan đến thỏi vàng 1kg. Chúng tôi cũng hy vọng lần này có thêm tài liệu để khẳng định bác không liên quan đến vụ án”.
Đôi mắt già nua mệt mỏi nhìn xa xăm, ông Kiểm như đang lục lại ký ức đã bị thời gian che phủ. Chớp chớp mắt, ông quay ra ngoài sân gọi: “Bà nó đâu rồi. Đưa cái hòm gỗ dưới bếp lên hộ tôi nào?”.
Người cán bộ điều tra cùng vợ ông Kiểm phải khó khăn lắm mới bê lên nhà chiếc hòm gỗ đựng tài liệu cũ nặng trịch. Mặt hòm phủ kín bụi, chứng tỏ từ lâu nó đã không được ai sờ tới. Mở ra, mấy chú gián hốt hoảng chạy tán loạn. Hai điều tra viên lật từng tờ giấy như một mớ hổ lốn. Có tờ đã ngã sang màu nâu đục, có tờ bị gián gậm nát. Chữ viết phai nhạt, lòe nhòe…
Tờ lịch cũ giải oan
Nửa ngày tìm kiếm đống tài liệu cũ, Dương Thanh Biểu và Hoàng Vinh vẫn không thấy manh mối gì. Ông Kiểm cũng đeo kính ngồi xem tài liệu, đôi vai gầy xo lại, bàn tay run run… Ngày hôm sau, hai cán bộ điều tra lại quay lại tìm tài liệu trong chiếc hòm gỗ. Thời gian càng trôi đi, hy vọng càng ít dần. Vẫn không có tài liệu gì đáng chú ý.
Ông Biểu nhớ rất rõ khi ông nghĩ rằng không thể tìm được gì trong mớ tài liệu cá nhân kia thì bỗng thấy một cuốn lịch do báo Nhân dân phát hành năm 1979, khổ bé xíu đã mất bìa. Đây là loại sổ lịch mỗi trang tương ứng với một ngày, để ghi kế hoạch công việc. Dương Thanh Biểu tình cờ mở ra xem trang ngày 1/8/1979, ông phát hiện một dòng chữ viết bằng mực tím đã nhòe: “1kg = ½”.
| Cuốn lịch bé xíu sau 10 năm đã giúp giải oan. TS. Dương Thanh Biểu tâm sự ông cứ tâm niệm mãi một bài học sau vụ việc này, đó là: “Chúng ta kiên quyết đấu tranh chống tội phạm, nhưng với những trường hợp nghi oan sai thì cũng phải kiên quyết đi đến tận cùng của sự thật”. |
Dương Thanh Biểu sực nhớ lại: ngày 1/8 chính là ngày ông Kiểm cùng một số người nhập số vàng do Nguyễn Hữu Giộc cất giữ vào ngân hàng. Ông đưa cuốn lịch đã mở sẵn và dùng ngón tay trỏ chỉ vào trang ngày 1/8, hỏi: “Bác viết 1kg = ½ có nghĩa là gì?”
Ông Kiểm cầm cuốn lịch, không trả lời mà xem rất kỹ. Nếp nhăn càng hiện lên trên khuôn mặt mệt mỏi, ông lắc đầu: “Tôi cũng không hiểu tại sao viết thế này. Để tôi nghĩ chút đã”.
Điều tra viên Dương Thanh Biểu gợi ý: “Theo hồ sơ thì đúng ngày 1/8/1979, theo lệnh của Nguyễn Hữu Giộc, bác và một người nữa đưa số vàng do ông Giộc cất giữ nộp cho ngân hàng. Không hiểu dòng chữ này có ý nghĩa gì không?”
Bỗng ông Kiểm bật cười ha hả, một giọng cười hả hê lâu lắm mới thấy làm khuôn mặt ông tự dưng rạng rỡ lên. Một tay cầm cuốn lịch, một tay ông đánh đốp vào đùi: “Thôi chết rồi các chú ơi! Bây giờ tôi mới nhớ. Ôi! Sao mà lẩm cẩm, chóng quên thế?”.
Ông kể lại sảng khoái như vừa chiến thắng được căn bệnh đãng trí của mình: “Lúc ông Giộc kêu tụi tôi đến nộp vàng cho ngân hàng, họ tiến hành cân từng mã. Đến thỏi vàng 1 kg thì không cân được. Vì chiếc cân của ngân hàng lúc đó chỉ cân được mỗi mã dưới 0,5 kg nên thỏi vàng ấy phải cắt ra làm đôi để cân. Vì vậy tôi mới viết 1 kg = ½”.
Không kìm nén nổi niềm vui, ông ôm lấy hai kiểm sát viên cười ha hả. Hoàng Vinh lập biên bản xong đọc cho ông nghe. Ông gật đầu và ký vào biên bản. Ông cười sảng khoái và vẫy tay chào tạm biệt khi hai cán bộ điều tra lên xe về Biên Hòa.
Tại cuộc họp ban chuyên án N2, Dương Thanh Biểu báo cáo về kết quả điều tra. Trên cơ sở các tài liệu viết tay của ông Kiểm cũng như các tài liệu liên quan, có căn cứ khẳng định: Thỏi vàng 1kg đã nộp đủ cho ngân hàng, ông Kiểm hoàn toàn vô can.
Mười năm sau khi xảy ra vụ án, một số cán bộ công an dính líu tới vụ Nguyễn Hữu Giộc đã hí hửng tưởng mình thoát tội, nhưng với tinh thần đấu tranh không khoan nhượng với tội phạm, ban chuyên án N2 tiếp tục phanh phui ra những cán bộ biến chất biển thủ hàng trăm lượng vàng.
Mời bạn đọc theo dõi tiếp kỳ 3: “Phạm nhân thú nhận còn 800 lượng vàng giấu dưới đáy hồ bơi” trên Xa lộ pháp luật.
Theo Xa lộ pháp luật
