“Truy” trách nhiệm của “tư lệnh ngành”

Tại phiên chất vấn đầu tiên của kỳ họp thứ 3 QH khóa XIII hôm qua (13/6), các ĐBQH không chỉ quan tâm đến giải pháp đối với những tồn tại, bức xúc trong lĩnh vực tài nguyên môi trường (TN-MT) và đầu tư công, mà còn cương quyết yêu cầu Bộ trưởng Bộ TN&MT Nguyễn Minh Quang và Bộ trưởng Bộ KH&ĐT giải trình về trách nhiệm của các Bộ trong những tồn tại đó…

Bộ trưởng Bộ TN&MT Nguyễn Minh Quang và Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Bùi Quang Vinh trả lời chất vấn

Bộ trưởng Bộ TN&MT Nguyễn Minh Quang: Bỏ qua trách nhiệm

Những bức xúc xung quanh vấn đề đất đai chiếm đa phần thời gian của phiên chất vấn. Đưa ra những giải pháp theo kiểu “sẽ tổng kết tình hình địa phương và có giải pháp” cho các “vấn đề cấp bách trong quản lý tài nguyên, trong đó có đất đai”, Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang đã bỏ qua những câu hỏi về trách nhiệm.

Mặc dù ĐB Võ Kim Cự (tỉnh Hà Tĩnh) đề nghị được biết “biện pháp mạnh sắp tới” của Bộ TN&MT để hoàn thành việc cấp sổ đỏ, nhưng ngoài việc nêu ra những nguyên nhân, Bộ trưởng Bộ TN&MT chỉ khẳng định “đến 2015 cơ bản sẽ giải quyết xong” khiến Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng cũng sốt ruột: “Chính sách có rồi, chỉ cần tổ chức thực hiện tốt thì trong năm 2012-2013 có xong không?”. Bộ trưởng Quang cho rằng, các Bộ và các địa phương phải phối hợp để phấn đấu năm 2013 cơ bản xong việc cấp sổ đỏ.

ĐB Nguyễn Thị Kim Bé (tỉnh Kiên Giang) đặt câu hỏi về những chủ trương của ngành TN&MT để giải quyết những “điểm nóng” về đất đai, Bộ trưởng khẳng định, sau khi có NĐ 69/CP các vấn đề này đã có tiến bộ đáng kể, giải quyết cơ bản những vấn đề đặt ra. Còn đối với những những đơn thư KNTC đã tồn tại lâu, “sắp tới, Bộ sẽ tham mưu với Chính phủ để tập trung giải quyết” (?!).

Xử lý ô nhiễm môi trường làng nghề, khu công nghiệp, lưu vực các hệ thống sông lớn Cầu, Nhuệ - Đáy, Sài Gòn - Đồng Nai cũng được các ĐBQH đặt ra, Bộ trưởng Quang thừa nhận đây cũng là vấn đề môi trường bức xúc và Bộ đã “tham mưu xây dựng các DA để xử lý ô nhiễm nhưng cần thời gian và chi phí lớn..” Chia sẻ với Bộ trưởng nhưng ĐB Lê Nam (tỉnh Thanh Hóa) cho rằng, vấn đề là cách thức điều hành của Bộ và Chính phủ cộng đồng trách nhiệm, chứ tiền không thì không giải quyết được.

Chất vấn về tình trạng lãng phí đất đai trong các dự án chậm tiến độ, các KCN mới lấp đầy được 51%, vấn đề tái định cư cho người dân,… ĐB Nguyễn Thái Học (Phú Yên) mong muốn biết giải pháp của Bộ TN&MT để khắc phục. Song Bộ trưởng Bộ TN&MT chỉ đề nghị “thông cảm” với các nhà đầu tư gặp khó khăn vì nhiều nguyên nhân mà không thể triển khai được dự án.

Chỉ duy nhất thừa nhận trách nhiệm trong các vụ việc về đất đai ở Tiên Lãng, Vụ Bản,… vừa qua và việc xả thải ở các KCN, Bộ trưởng cho rằng, các vụ việc về đất đai phải “được làm rõ trên cơ sở pháp luật, xác định trách nhiệm để xử lý” đồng thời khẳng định, “không hy sinh môi trường bằng mọi giá”.

Chính cách trả lời này của Bộ trưởng khiến nhiều ĐBQH không hài lòng và phải tái chất vấn, mà thực chất là thêm 1 lần nữa đề nghị được biết rõ hơn về những biện pháp cương quyết của Bộ trong giải quyết các vấn đề về TN&MT. Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng cũng đã nhắc nhở Bộ trưởng Bộ TN&MT phải trả lời những câu hỏi của ĐBQH, còn ĐB Bùi Thị An (TP.Hà Nội) thẳng thắn yêu cầu “Bộ trưởng phải nói rõ là “bao giờ người dân được sống với dòng sông xanh, chứ không phải hỏi lại chúng tôi là “bao giờ” như thế”. Đáp lại, Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang vẫn duy trì cách trả lời “các địa phương và cơ quan TƯ sẽ tập trung giải quyết”.

Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Bùi Quang Vinh: Bộ “vô can”

Trước câu hỏi của ĐB Trần Ngọc Vinh (TP.Hải Phòng) về những “râm ran trong dư luận” về “muôn nẻo “chạy” dự án (DA)”, Bộ trưởng KH&ĐT khẳng định, “nếu tôi bắt được tôi đã kỷ luật rồi. Nhưng nói không có tôi cũng không tin”. Theo Bộ trưởng, quan trọng là đảm bảo để không có cơ hội cho tình trạng “chạy” DA được thực hiện.

Trả lời về trách nhiệm của Bộ trong những sai phạm của Vinalines, trong quản lý hoạt động đầu tư vốn Nhà nước trong các DNNN, Bộ trưởng Bùi Quang Vinh thừa nhận có trách nhiệm trong quản lý vốn đầu tư Nhà nước nói chung, chứ “luật qui định cho DN tự quyết định và báo cáo Bộ chủ quản. Bộ KH&ĐT muốn xin cũng không được”. Còn đầu tư của DNNN để lãng phí “một phần do luật có nhưng chưa hoàn thiện, một phần quan trọng là các sai phạm đó liên quan đến những người lãnh đạo DN, biết sai vẫn làm”.

Theo Bộ trưởng KH&ĐT, để xử lý tận gốc vấn đề giải quyết đầu tư dàn trải, Bộ đã quyết liệt nhưng còn nhiều vấn đề cần xử lý như cơ chế quản lý kinh tế, tư duy kinh tế. “Nếu không giải quyết được thì địa phương nào cũng đầu tư giống nhau hoặc “nhường” nhau lĩnh vực đầu tư. Song không thể làm mọi việc trong 1 lúc”.

ĐB Trần Du Lịch (TP.HCM) cương quyết yêu cầu Bộ trưởng giải trình về trách nhiệm của Bộ đối với sự thua lỗ của các DNNN vì “đó là do lãnh đạo DNNN tự quyết, Bộ KH&ĐT vô can, thì Bộ KH&ĐT đang thực hiện chức năng tham mưu quản lý nguồn lực lớn của nhân dân như thế nào? Có thấy xót xa như khi dùng số tiền của mình không?”.

Đối với các câu hỏi của các ĐB Nguyễn Bá Thuyền (tỉnh Lâm Đồng), ĐB Nguyễn Thành Tâm (tỉnh Tây Ninh), ĐB Nguyễn Đức Hiền (tỉnh Nghệ An)… về khắc phục hậu quả của cắt giảm đầu tư công, đầu tư giàn trải, phân bổ vốn đầu tư, xử lý tình trạng “quan hệ tốt mới có vốn”…, Bộ trưởng Bùi Quang Vinh lưu ý, “việc cắt giảm đầu tư công quá mức không phải trách nhiệm của Bộ KH&ĐT mà Bộ phải chịu hậu quả”. Tuy nhiên, trách nhiệm của Bộ trong tập trung khắc phục đầu tư dàn trải là cùng các Bộ, địa phương sử dụng nguồn vốn ít ỏi đúng chỗ và hiệu quả.

Trước lo lắng của ĐB Nguyễn Thành Tâm về áp lực giải ngân các DA vào cuối năm sẽ khiến công tác giám sát không chặt và dễ gây lạm phát, Bộ trưởng nhấn mạnh, “không quá lo lắng vì đến nay các DA hoàn thành đã vượt qua con số bố trí vốn.” Thủ tướng cũng cho phép trong năm 2012, ngoài bố trí trái phiếu Chính phủ, sẽ xem xét cho các DA ứng trước vốn trái phiếu năm 2013 để thanh toán những phần đã hoàn thành. “Vấn đề là phải tính toán cho bao nhiêu để không tạo dòng cung lớn quá, gây lạm phát” – Bộ trưởng cho biết.

Không thỏa mãn với câu trả lời của Bộ trưởng, nhất là về việc “bộ KH&ĐT không có trách nhiệm gì trong tăng đầu tư công ở địa phương”, ĐB Nguyễn Bá Thuyền, Trần Du Lịch, Nguyễn Đức Hiền đã phải chất vấn lại vì cho rằng, “Bộ phải có trách nhiệm về vấn đề này. Đầu tư công liên quan đến vấn đề tiêu thụ hàng hóa. Nếu cắt giảm đầu tư công cắt cào bằng sẽ dẫn đến suy giảm. Nếu không có kế hoạch đầu tư công sẽ suy giảm kinh tế”… Nhưng câu trả lời của Bộ trưởng vẫn không “thoát” được những nội dung đã được giải trình trước đó…

Hương Giang