Trường hợp nào không được hòa giải tại cơ sở?

Tổ hòa giải của khu Vĩnh Tường (phường Mạo Khê, TX Đồng Triều, tỉnh Quảng Ninh) trao đổi kinh nghiệm hòa giải ở cơ sở
Tổ hòa giải của khu Vĩnh Tường (phường Mạo Khê, TX Đồng Triều, tỉnh Quảng Ninh) trao đổi kinh nghiệm hòa giải ở cơ sở
(PLO) - Luật Hòa giải ở cơ sở (HGƠCS) và Nghị định số 15/2014/NĐ-CP ngày 27/02/2014 của Chính phủ Quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật HGƠCS, thi hành đã hơn ba năm. Tuy nhiên, do thiếu thông tư hướng dẫn thi hành và tài liệu tập huấn chưa cụ thể nên những người trong cuộc vẫn khó tiếp cận về những trường hợp không được hòa giải (HG). 

Anh Phan Trường Giang (huyện U Minh Thượng - Kiên Giang) hỏi: Theo quy định của pháp luật về HGƠCS, những trường hợp không được HG như: Mâu thuẫn, tranh chấp xâm phạm lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng; Giao dịch dân sự vi phạm điều cấm của pháp luật hoặc trái đạo đức xã hội; Vi phạm pháp luật mà theo quy định phải bị xử lý vi phạm hành chính (VPHC), hay xử lý hình sự... Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện chúng tôi rất lúng túng nên cần hiểu như thế nào cho đúng về điều này?

Nhiều người làm công tác HGƠCS cũng có thắc mắc tương tự như của anh Giang trên đây. Theo quy định tại khoản 2 Điều 5 Nghị định số 15/2014/NĐ-CP  thì không HGƠCS trong 6 loại trường hợp. Thứ nhất, “Mâu thuẫn, tranh chấp xâm phạm lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng”. Mâu thuẫn được hiểu là tình trạng xung đột với nhau, xâm phạm (lấn quyền lợi của người khác) lợi ích của Nhà nước, lợi ích chung của mọi người và toàn xã hội. Ví dụ: Ông A lấn đất, chiếm đất của trường học; ông B và bà C tranh chấp diện tích đất do Nhà nước quản lý…

Thứ hai, “Vi phạm pháp luật về hôn nhân và gia đình mà theo quy định của pháp luật phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết; giao dịch dân sự vi phạm điều cấm của pháp luật hoặc trái đạo đức xã hội”. 

Vi phạm pháp luật là hành vi trái pháp luật xâm hại các quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ do các chủ thể có năng lực hành vi thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý gây hậu quả thiệt hại cho xã hội.

“Hôn nhân là quan hệ giữa vợ và chồng sau khi kết hôn”. “Gia đình là tập hợp những người gắn bó với nhau do hôn nhân, quan hệ huyết thống hoặc quan hệ nuôi dưỡng, làm phát sinh các quyền và nghĩa vụ giữa họ với nhau…”. 

Ví dụ: Xử lý việc kết hôn trái pháp luật do Tòa án thực hiện theo quy định của pháp luật hôn nhân và gia đình và pháp luật về tố tụng dân sự nên không thuộc trường hợp HGƠCS.

“Giao dịch dân sự là hợp đồng hoặc hành vi pháp lý đơn phương làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự”; “Điều cấm của luật là những quy định của luật không cho phép chủ thể thực hiện những hành vi nhất định”; “Đạo đức xã hội là những chuẩn mực ứng xử chung trong đời sống xã hội, được cộng đồng thừa nhận và tôn trọng” (Điều 116, 123 BLDS năm 2015).

Ví dụ: Chị A đòi anh B trả tiền còn thiếu khi hai người thỏa thuận với nhau đi nhà nghỉ qua đêm. Hành vi này pháp luật vừa không cho phép, lại vừa trái với đạo đức xã hội. 

Thứ ba, “Vi phạm pháp luật mà theo quy định phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự, trừ các trường hợp quy định tại Điểm đ Khoản 1 Điều này”. 

Theo quy định tại điểm đ khoản 1, vi phạm pháp luật hình sự trong các trường hợp sau đây vẫn được HGƠCS: Không bị khởi tố vụ án theo quy định tại Điều 107 của Bộ luật tố tụng Hình sự (BLTTHS) và không bị cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý VPHC theo quy định của pháp luật. Pháp luật quy định chỉ khởi tố vụ án theo yêu cầu của người bị hại, nhưng người bị hại không yêu cầu khởi tố theo quy định tại khoản 1 Điều 105 của BLTTHS và không bị cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý VPHC theo quy định của pháp luật. 

Vụ án đã được khởi tố, nhưng sau đó có quyết định của cơ quan tiến hành tố tụng về đình chỉ điều tra theo quy định tại khoản 2 Điều 164 của BLTTHS hoặc đình chỉ vụ án theo quy định tại khoản 1 Điều 169 của BLTTHS và không bị cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý VPHC theo quy định của pháp luật.

Ví dụ: Tội cố ý gây thương tích theo Khoản 1 Điều 104 BLHS 1999 (Điều 134 BLHS 2015, sửa đổi 2017) ; Tội hiếp dâm theo quy định tại Khoản 1 Điều 111 BLHS (Điều 141 BLHS 2015, sửa đổi 2017) chỉ được khởi tố theo yêu cầu của người bị hại. Nếu người bị hại không yêu cầu khởi tố và cơ quan nhà nước thẩm quyền cũng không XPVPHC thì được HGƠCS. Ngược lại, thì không được HG. Về tội hiếp dâm trẻ em theo quy định tại Điều 112 BLHS (Điều 142, BLHS 2015 tội “Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi”) thì tuyệt đối không được HG, mà đối tượng phải bị xử lý hình sự. 

Thứ tư, “Vi phạm pháp luật mà theo quy định phải bị xử lý vi phạm hành chính, trừ các trường hợp quy định tại Điểm e Khoản 1 Điều này”.

Điểm e Khoản 1 quy định: Vi phạm pháp luật bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn theo quy định tại Nghị định số 111/2013/NĐ-CP ngày 30/9/2013 thì được HGƠCS. Đối tượng áp dụng là người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi có các hành vi vi phạm pháp luật hoặc người nghiện ma túy từ đủ 18 tuổi trở lên đang tham gia chương trình cai nghiện tự nguyện tại gia đình hoặc cộng đồng…Còn các trường hợp vi phạm hành chính khác thì không được đưa ra HGƠCS.  

Trường hợp thứ năm là HG tranh chấp về thương mại được thực hiện theo quy định của Luật Thương mại và các văn bản hướng dẫn thi hành.

Trường hợp thứ sáu là HG tranh chấp về lao động được thực hiện theo quy định của Bộ luật Lao động và các văn bản hướng dẫn thi hành.

Đọc thêm

Vụ “phù phép” giấy ủy quyền tại Gò Vấp (TP Hồ Chí Minh): Khởi tố công chứng viên để điều tra hành vi “thiếu trách nhiệm”

Khu đất trong vụ án. (Ảnh: Bùi Yên)
(PLVN) - Cơ quan CSĐT Công an TP HCM cho biết vừa khởi tố, bắt tạm giam ông Nguyễn Duy Thức, Công chứng viên (CCV) Văn phòng Công chứng (VPCC) Đầm Sen (VPCC này nay đã đổi tên) để điều tra hành vi “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”. Nguyễn Duy Thức bị xác định thực hiện công chứng Hợp đồng ủy quyền sai quy trình theo Luật Công chứng dẫn đến hậu quả là 2 đối tượng (đã bị tuyên án) thực hiện hành vi “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” với số tiền 15,7 tỷ đồng.

Sai phạm kéo dài trong tổ chức thi cấp chứng chỉ ngoại ngữ

Sai phạm kéo dài trong tổ chức thi cấp chứng chỉ ngoại ngữ
(PLVN) - Thanh tra Chính phủ (TTCP) vừa công bố Kết luận thanh tra (KLTT) về thực hiện công vụ của cán bộ, công chức, viên chức trong giải quyết thủ tục hành chính (TTHC), cung cấp dịch vụ công (CCDVC) cho người dân và DN tại Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT), giai đoạn 15/6/2021 - 30/11/2023.

Vụ kiện liên quan thu hồi đất tại Thanh Hóa: TAND cấp cao tại Hà Nội thông báo thụ lý phúc thẩm

Nhà Đại đoàn kết xây năm 2006 là nơi ở của bà Mai. (Ảnh: Nguyễn Tuấn)
(PLVN) - TAND cấp cao tại Hà Nội mới có Thông báo thụ lý vụ án hành chính số 540/2024/TBTL-HC thụ lý vụ án để xét xử phúc thẩm vụ khởi kiện quyết định hành chính về quản lý đất đai do bà Trần Thị Mai (ngụ phường Hải Châu, TX Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa) kháng cáo toàn bộ với Bản án hành chính sơ thẩm 232/2024/HC-ST ngày 20/9/2024 của TAND tỉnh Thanh Hóa.

Hành vi xúc phạm, bôi nhọ người khác trên mạng xã hội sẽ bị xử lý như thế nào?

Luật sư Lê Thị Thùy.
(PLVN) - Bạn Quốc Tuấn (Hải Phòng) hỏi: Tôi và một đồng nghiệp có xảy ra mâu thuẫn. Người đồng nghiệp này đã đăng tải những lời lẽ xúc phạm danh dự, nhân phẩm của tôi lên mạng xã hội. Hành vi này đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống tinh thần cũng như cuộc sống, công việc của tôi. Xin hỏi, hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác trên mạng xã hội sẽ bị xử lý như thế nào?

Cà Mau: Thiếu sót trong xây dựng, bồi thường, tái định cư một số dự án

Cà Mau: Thiếu sót trong xây dựng, bồi thường, tái định cư một số dự án
(PLVN) - Thanh tra tỉnh Cà Mau vừa ban hành Kết luận thanh tra 30/KL-TT (KLTT) về việc thanh tra các dự án, hạng mục công trình xây dựng trên địa bàn tỉnh. Theo KLTT, một số chủ đầu tư các dự án có hạn chế, thiếu sót như: UBND tỉnh; Sở NN&PTNT; Ban Quản lý dự án (BQLDA) công trình xây dựng Cà Mau; BQLDA công trình NN&PTNT; Ban ODA và NGO; BQLDA xây dựng công trình giao thông Cà Mau; Trung tâm Phát triển quỹ đất Cà Mau; UBND huyện Ngọc Hiển, UBND TP Cà Mau, UBND huyện Năm Căn.

Tiếp sự việc công dân phản ánh bị cơ quan đăng ký đất đai 'làm khó': Phó Chủ tịch UBND Hà Nội có chỉ đạo

Tiếp sự việc công dân phản ánh bị cơ quan đăng ký đất đai 'làm khó': Phó Chủ tịch UBND Hà Nội có chỉ đạo
(PLVN) - Sau khi tiếp nhận công văn gửi kèm đơn của bà Nguyễn Thị Vân Khánh (ngụ phường Trung Văn, quận Nam Từ Liêm) có nội dung phản ánh Văn phòng Đăng ký đất đai (VPĐKĐĐ) Chi nhánh quận Hai Bà Trưng ra quyết định ngăn chặn không phù hợp pháp luật, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội mới có chỉ đạo.

Đề xuất các hình thức, biện pháp cứu trợ, hỗ trợ khi tình trạng khẩn cấp xảy ra

Đề xuất các hình thức, biện pháp cứu trợ, hỗ trợ khi tình trạng khẩn cấp xảy ra. (Ảnh: qdnd.vn)
(PLVN) - Bộ Quốc phòng đang dự thảo Luật Tình trạng khẩn cấp nhằm bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ và nâng cao hiệu quả pháp lý của hệ thống pháp luật về tình trạng khẩn cấp; tạo lập cơ sở pháp lý, bảo đảm hiệu lực, hiệu quả thi hành pháp luật nhằm tăng cường tính chủ động trong việc ứng phó, khắc phục kịp thời, hiệu quả trường hợp xảy ra tình huống khẩn cấp, góp phần bảo vệ Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.