Năm nay, Trung Thu rơi vào ngày 17/9 dương lịch, tức ngày 15/8 âm lịch. Tuy nhiên, liệu Trung Thu năm nay có thực sự là một ngày đẹp trời để thưởng trăng, hay ý nghĩa của nó nằm ở những giá trị tinh thần sâu sắc hơn?
Trung thu và vẻ đẹp của trăng rằm
Trung Thu, hay còn gọi là Tết Trung Thu, là một trong những ngày lễ truyền thống quan trọng của người Việt Nam và nhiều quốc gia châu Á khác. Đây là dịp để mọi người cùng nhau thưởng thức vẻ đẹp của trăng tròn, tượng trưng cho sự viên mãn, đoàn tụ và may mắn. Đặc biệt, trăng rằm tháng 8 âm lịch được cho là thời điểm trăng sáng nhất, tròn nhất trong năm, mang lại nhiều may mắn và tài lộc.
Theo quan niệm dân gian, trăng rằm tháng Tám là biểu tượng của sự sum họp, con cháu quay về tụ họp để bày tỏ sự biết ơn đối với ông bà và cha mẹ. Bên cạnh đó, Trung Thu còn được xem là ngày Tết của trẻ em, vì bố mẹ sẽ bày cỗ cho các con bao gồm kẹo ngọt, bánh trung thu và làm đủ loại lồng đèn trung thu để treo trong nhà.
Theo tích xưa, tết Trung thu bắt đầu từ đời nhà Ðường, thời vua Duệ Tôn, niên hiệu Văn Minh. Năm ấy vào đêm rằm tháng 8, khi ngự chơi ngoài thành, nhà vua gặp 1 vị tiên trong hình dạng một ông lão đầu bạc phơ.
Vị tiên hóa phép tạo một chiếc cầu vồng, một đầu giáp cung trăng, một đầu chạm mặt đất. Nhà vua trèo lên cầu vồng đi đến cung trăng dạo chơi. Trở về trần thế, luyến tiếc cung trăng, nhà vua đặt ra tết Trung thu.
Tết Trung thu tại Việt Nam không biết có tự bao giờ, không có sử liệu nào nói rõ về gốc tích của ngày lễ này.
Theo các nhà khảo cổ học, tết Trung thu ở Việt Nam có từ thời xa xưa, đã được in trên mặt trống đồng Ngọc Lũ. Theo văn bia chùa Đọi năm 1121, từ đời nhà Lý, tết Trung thu đã được chính thức tổ chức ở Thăng Long.
Đến thời Lê - Trịnh, tết Trung thu đã được tổ chức cực kỳ xa hoa trong phủ Chúa.
Phong tục ngày tết Trung thu ở Việt Nam rất đa dạng và tùy theo từng vùng miền. Tuy nhiên, phần lớn các hoạt động đều hướng đến trẻ em.
Vào dịp lễ này, trẻ em khắp nơi đều được nghe kể sự tích chú Cuội - chị Hằng, cùng nhau bày cỗ Trung thu, rước đèn, múa lân, hát trống quân,…
Hiện nay, nhiều nơi không còn phá cỗ trông trăng. Thay vào đó, các gia đình dành thời gian quây quần, đoàn viên, cùng ăn bánh ngắm trăng.
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, thời tiết Trung Thu năm nay có thể không hoàn toàn lý tưởng để ngắm trăng. Một số khu vực có thể gặp mưa rào và dông rải rác, đặc biệt là vào buổi chiều và tối.
Dù thời tiết có thể không hoàn hảo, Trung Thu vẫn là dịp để mọi người quây quần bên gia đình, bạn bè, cùng nhau thưởng thức bánh trung thu, múa lân và tham gia các hoạt động truyền thống. Ý nghĩa đích thực của Trung Thu nằm ở sự sum họp, chia sẻ và yêu thương, chứ không chỉ đơn thuần là việc ngắm trăng.
Trung thu còn là dịp để con cháu thể hiện tình yêu thương, quan tâm, chăm sóc cho ông bà, bố mẹ. Đây cũng là dịp để tri ân tình láng giềng, tình bằng hữu gần xa.
Nếu thời tiết không thuận lợi, bạn vẫn có thể tận hưởng Trung Thu theo nhiều cách khác nhau như: Tổ chức một bữa tiệc nhỏ tại nhà, cùng nhau làm bánh trung thu, trang trí lồng đèn và thưởng thức những món ăn truyền thống; Xem các chương trình Trung Thu trên truyền hình, hòa mình vào không khí lễ hội qua những tiết mục văn nghệ đặc sắc; Đọc truyện cổ tích về Trung Thu cho các em nhỏ, giúp các em hiểu thêm về ý nghĩa của ngày lễ này; Đơn giản là dành thời gian trò chuyện, tâm sự cùng những người thân yêu, chia sẻ những kỷ niệm và cảm xúc về Trung Thu.
Trung thu trong mưa lũ - Vẻ đẹp của lòng người
Trung thu năm nay, tuy không được trọn vẹn bởi thời tiết không thuận lợi và những mất mát, đau thương do mưa lũ gây ra ở miền Bắc, nhưng chính trong hoàn cảnh khó khăn này, vẻ đẹp của lòng người lại càng tỏa sáng rực rỡ.
Hình ảnh những người dân vùng lũ cùng nhau đùm bọc, chia sẻ từng miếng ăn, manh áo, hay những đoàn cứu trợ từ khắp mọi miền đất nước hướng về vùng tâm lũ, tất cả đã vẽ nên một bức tranh Trung thu thật khác, không lung linh ánh trăng nhưng chan chứa tình người.
Theo VOV, trước những tổn thất nặng nề cả về người và của mà nhiều địa phương đang gặp phải sau bão số 3, nhiều trường học đã phát đi thông báo dừng tổ chức các chương trình vui Tết Trung thu để dành nguồn lực ủng hộ đồng bào đang gặp khó khăn do bão lũ.
Năm nay, thầy và trò Trường THCS Thái Thịnh (quận Đống Đa, Hà Nội) dừng tổ chức chương trình Tết Trung thu cho học sinh. Thay vào đó, toàn trường chung tay ủng hộ đồng bào bị ảnh hưởng bởi mưa lũ.
Hiệu trưởng Trường THCS Thái Thịnh Nguyễn Cao Cường cho biết, toàn bộ kinh phí dành cho hoạt động Tết Trung thu được chuyển sang ủng hộ đồng bào bị ảnh hưởng bởi mưa lũ. Các hoạt động vui chơi, trải nghiệm sẽ được sắp xếp tổ chức vào thời gian khác thích hợp. Hơn lúc nào hết, thầy cô và học sinh nhà trường hiểu rằng cần chung tay hỗ trợ đồng bào.
Tương tự, Trường THCS-THPT Lương Thế Vinh (Hà Nội) cũng dừng tổ chức Tết Trung thu để quyên góp, ủng hộ đồng bảo khu vực đang chịu thiệt hại nặng nề do thiên tai.
Cô Văn Thùy Dương, Phó hiệu trưởng nhà trường cho biết, ngay sau khi phát động quyên góp, phụ huynh và học sinh tham gia nhiệt tình, nhiều em đã lấy tiền mừng tuổi, tiền quà, tiền tiết kiệm để ủng hộ người dân đang gặp khó khăn do bão lũ gây ra.
Đại diện Trường Tiểu học Hà Nội (Ba Đình, Hà Nội) cũng cho biết, nhà trường đã phát đi thông báo sẽ dừng tổ chức chương trình Tết Trung thu và phát động chương trình gây quỹ ủng hộ bà con vùng lũ.
 Những món quà nhỏ được thầy và trò Trường Tiểu học Hà Nội gửi đến đồng bào vùng lũ (Ảnh: Fanpage Tiểu học Hà Nội) |
Trưởng Tiểu học Hà Nội cho biết sẽ dành toàn bộ kinh phí tổ chức Trung thu để chuyển sang hoạt động ủng hộ đồng bào lũ lụt (mua nhu yếu phẩm thiết yếu gửi đến đồng bào, hoạt động làm đèn ông sao tặng các bạn nhỏ vùng lũ, hoạt động làm muối vừng ủng hộ đồng bào, đóng góp vào quỹ chung của nhà trường,....)
Đại diện Trường Tiểu học Hà Nội cho biết, nhà trường xem đây là bài học có giá trị nhân văn sâu sắc, lan toả truyền thống tương thân tương ái cho học sinh.
Trường Tiểu học Ái Mộ A (quận Long Biên, Hà Nội) cũng có kế hoạch tổ chức chương trình "Vui Tết Trung thu" cho học sinh toàn trường vào ngày 16/9 này. Tuy nhiên, Ban giám hiệu Trường Tiểu học Ái Mộ A quyết định dừng tổ chức Tết Trung thu theo quy mô toàn trường. Thay vào đó, nhà trường dùng toàn bộ kinh phí tổ chức chương trình và kinh phí các lớp ủng hộ để gửi đến người dân đang bị ảnh hưởng bởi lũ lụt thông qua Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam quận Long Biên.
Tại Trường Tiểu học Phương Mai (Hà Nội), chương trình Tết Trung thu cũng không diễn ra như dự kiến, thay vào đó, nhà trường sẽ tiến hành hoạt động trải nghiệm do thầy cô giáo chủ nhiệm điều phối tại lớp. Các lớp phối hợp cùng các đối tác của trường tặng quà, học bổng, hỗ trợ suất ăn, kinh phí... cho các bạn học sinh có hoàn cảnh khó khăn của trường.
Chi đoàn giáo viên của trường cũng tổ chức "Gian hàng từ thiện" có những vật phẩm, đồ chơi Trung thu cho các bạn nhỏ. Doanh thu sẽ được dùng để ủng hộ cho người dân của xã Vinh Quang (tỉnh Tuyên Quang).
Tại một trường mầm non trên địa bàn phường Trung Văn (quận Nam Từ Liêm, Hà Nội), nếu như mọi năm chương trình Trung thu được tổ chức hoành tráng với nhiều tiết mục sôi động thì năm nay, trước tình hình bão lũ, Hiệu trưởng nhà trường cũng quyết định dừng các hoạt động, chỉ tổ chức đơn giản nhất là ăn nhẹ nhàng và phát quà.
Bên cạnh đó, nhà trường kêu gọi ủng hộ "lạc" để các cô giáo và em nhỏ cùng nhau làm những hũ vừng gửi hỗ trợ bà con những vùng bị ảnh hưởng bởi thiên tai. Chỉ trong 1 ngày, nhà trường đã làm được hơn 300 hũ vừng và sẵn sàng trao đến tay người dân.
Tại huyện Đan Phượng, Trường Tiểu học Song Phượng và Trường Tiểu học Đồng Tháp cũng đã dành toàn bộ số tiền tổ chức Trung thu cho các con để ủng hộ nhân dân vùng bão lũ. Ngoài ra, cán bộ, giáo viên, phụ huynh và học sinh trường của 2 trường đã cùng nhau quyên góp được hơn 32 triệu đồng để ủng hộ người dân.
Tại Trường THCS Nguyễn Du (Nam Từ Liêm, Hà Nội), các lớp học sẽ dành các suất quà Trung thu của mình ủng hộ các bạn học sinh ở vùng ngập lụt: sách vở, bút mực...
Không chỉ các trường học ở Hà Nội, nhiều trường học khác tại nhiều địa phương như Bắc Giang, Bắc Ninh, Hà Nam, Đà Nẵng, Cà Mau... cũng đã thông báo đến học sinh và phụ huynh việc dừng chương trình vui Tết Trung thu năm 2024 để hướng về Nhân dân và trẻ em các tỉnh phía Bắc đang bị thiệt hại nặng nề bởi cơn bão số 3.
Trung thu năm nay, có thể không có tiếng trống lân rộn rã, không có ánh đèn lồng lung linh, nhưng lại có những cái nắm tay thật chặt, những cái ôm thật ấm áp và những lời động viên chân thành. Đó chính là vẻ đẹp đích thực của Trung thu, vẻ đẹp của tình yêu thương, sự sẻ chia và tinh thần tương thân tương ái của người Việt Nam.
Dù mưa lũ có thể làm mờ đi ánh trăng rằm, nhưng không thể nào dập tắt được ánh sáng của tình người.
