Những con số ấn tượng
Thành lập từ năm 1997, Trung tâm Trợ giúp pháp lý (TGPL) còn gặp một số khó khăn về nguồn lực con người và tài chính, khi là đơn vị sự nghiệp không có thu. Cùng với đó, do đặc thù là tỉnh có diện tích lớn nhất cả nước, nhận thức của một số bà con dân tộc thiểu số về công tác TGPL còn nhiều hạn chế. Tuy vậy, vượt qua khó khăn, Trung tâm TGPL Nghệ An đã đẩy mạnh hoạt động, đưa pháp luật vào với bà con dân bản, tới những người “nghèo luật”.
25 năm qua, dù cơ cấu hoạt động của Trung tâm được thay đổi theo từng thời kỳ, nhưng các trợ giúp viên pháp lý (TGVPL) luôn hoàn thành các mục tiêu đề ra. Trong đó, từ khi thành lập đến năm 2015, Trung tâm tập trung vào công tác truyền thông, TGPL lưu động. Bình quân mỗi năm, Trung tâm tổ chức khoảng 50 đợt TGPL lưu động về tận các xã, thôn, bản vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới. Thông qua hoạt động TGPL lưu động, Trung tâm đã phổ biến, giáo dục pháp luật cho hàng triệu lượt người và TGPL cá biệt cho hàng nghìn đối tượng.
Đến khi có đề án đổi mới công tác TGPL giai đoạn 2015 – 2025 của Thủ tướng Chính phủ và Công văn của Bộ Tư pháp về việc xác định chỉ tiêu vụ việc tham gia tố tụng cho TGVPL, lãnh đạo Trung tâm TGPL đã chú trọng chỉ đạo đẩy mạnh hoạt động tố tụng. Nhờ đó, hoạt động của Trung tâm không chỉ đảm bảo về chỉ tiêu số lượng vụ việc mà còn đáp ứng cao nhất yêu cầu về chất lượng vụ việc tố tụng.
 |
Trung tâm đã 3 lần được Bộ trưởng Bộ Tư pháp tặng Bằng khen. |
Những con số về vụ việc tố tụng năm sau luôn cao hơn năm trước đã minh chứng cho điều đó. Cụ thể, năm 2015 Trung tâm đã thực hiện 233 vụ việc, đến năm 2020 là 1.019 vụ việc, năm 2021 là 1.051 vụ việc.
Không những tăng về số lượng mà chất lượng vụ việc cũng đạt kết quả cao. Nhiều vụ án hình sự nhờ sự tranh tụng, đối đáp thuyết phục của TGVPL mà HĐXX đã chấp nhận đề xuất của TGVPL để áp dụng hình phạt ở mức thấp nhất. Trong đó, năm 2018 là 128 vụ việc, năm 2021 là 311 vụ việc.
Hiệu quả hơn nữa, có nhiều vụ án hình sự mà TGVPL đề nghị HĐXX áp dụng mức hình phạt thấp hơn đề nghị của kiểm sát viên và được chấp nhận. Bên cạnh đó, nhờ sự tranh tụng của TGVPL đã giúp người bị buộc tội được hưởng án treo. Cụ thể, năm 2018 là 6 vụ việc, năm 2019 là 12 vụ việc, năm 2020 là 10 vụ việc và năm 2021 là 20 vụ việc.
Bên cạnh đó, nhiều vụ án dân sự cũng được TGVPL thực hiện thành công, bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích của đương sự, được đương sự và các cơ quan tiến hành tố tụng ghi nhận. Trong đó, nhiều vụ án nhờ sự vào cuộc đầy tâm huyết và trách nhiệm của các TGVPL mà tranh chấp đã được hòa giải thành, Tòa án đình chỉ vụ án hoặc ra quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự.
Nâng cao tính chuyên nghiệp trong TGPL
Ở Nghệ An, sự phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng giữa Trung tâm TGPL với các sở, ban, ngành, đặc biệt là với các cơ quan tiến hành tố tụng cũng góp phần tạo nên nét nổi bật trong công tác tham gia tố tụng. Điều này cũng góp phần đưa số lượng vụ việc tham gia tố tụng của Trung tâm tăng dần theo từng năm, đáp ứng yêu cầu về chỉ tiêu số lượng, chất lượng vụ việc được Bộ Tư pháp quy định và cũng góp phần đưa Nghệ An trở thành tỉnh có số lượng vụ việc TGPL dẫn đầu cả nước. Không chỉ vậy, còn có rất nhiều vụ án đạt chất lượng cao, đảm bảo tốt nhất quyền lợi hợp pháp của đương sự. Đồng thời, góp phần quan trọng trong việc bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa.
 |
Các Trợ giúp viên pháp lý không chỉ đảm bảo về chỉ tiêu số lượng vụ việc mà còn đáp ứng cao nhất yêu cầu về chất lượng vụ việc tố tụng. |
Theo phản hồi của các cơ quan tiến hành tố tụng, kỹ năng tham gia tố tụng của các TGVPL tốt và đồng đều, đáp ứng yêu cầu, góp phần nâng cao chất lượng của công tác TGPL nói chung, hoạt động tố tụng nói riêng. Thực hiện việc giúp đỡ, bào chữa miễn phí cho những đối tượng thuộc diện TGPL nhưng các TGVPL luôn năng động, nhiệt huyết. Họ luôn có tinh thần cố gắng, nỗ lực nâng cao chất lượng của hoạt động tố tụng để từ đó góp phần nâng cao tính chuyên nghiệp trong TGPL cũng như không ngừng nâng cao vị thế của Trung tâm.
Ông Nguyễn Ngọc Thanh, Giám đốc Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh Nghệ An chia sẻ: “Nghệ An có địa bàn rộng, dân số miền núi thuộc đối tượng TGPL rất đông, nhận thức pháp luật của một số đồng bào dân tộc vẫn còn hạn chế. Từ đó, xảy ra nhiều vụ việc như buôn bán người, ma túy… Thời gian qua chúng tôi đã vượt khó, nỗ lực để hoàn thành nhiệm vụ của mình. Những người làm công tác TGPL như chúng tôi mong muốn Nhà nước sẽ có nhiều chương trình, đề án và bố trí kinh phí để thực hiện nhiều hơn nữa các buổi truyền thông tới bà con dân bản, đưa luật đến với từng bản làng vùng sâu, vùng xa, vùng hẻo lánh, đặc biệt khó khăn... Từ đó, việc tuyên truyền pháp luật cho người dân đạt hiệu quả nhất”.
Dù còn nhiều khó khăn nhưng qua chặng đường 25 năm, dấu ấn của Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh Nghệ An ngày càng lớn mạnh được người dân và các ngành ghi nhận. Trung tâm đã 3 lần được Bộ trưởng Bộ Tư pháp tặng Bằng khen vì đã có thành tích xuất sắc trong công tác TGPL.
