 |
| PGS -TS Lê Xuân Thám. |
*Vì sao chúng ta thành lập Trung tâm Chiếu xạ thưa ông, và điều này có ý nghĩa thế nào trong việc nâng giá trị nông sản cho người sản xuất?
* PGS -TS Lê Xuân Thám: Với điều kiện thiên nhiên ưu đãi , đất đai thổ nhưỡng phù hợp, nên Lâm Đồng là một tỉnh có thế mạnh trong sản xuất nông nghiệp với những nông sản nổi tiếng trong nước và cho xuất khẩu: rau hoa, trà, cà phê, các loại cây ăn quả… Sản phẩm về nông nghiệp của tỉnh có thể thấy ngày càng phong phú, thương hiệu nông sản Lâm Đồng, Đà Lạt được nhiều người biết đến. Chính vì vậy, việc thành lập một trung tâm chiếu xạ với công nghệ bức xạ tiên tiến sẽ giải quyết rất nhiều vấn đề cho hàng nông sản: an toàn vệ sinh thực phẩm , xử lý công nghệ sau thu hoạch cho bảo quản, lưu kho, xuất khẩu góp phần nâng giá trị nông sản của Lâm Đồng lên rất nhiều lần.
Một ưu thế của Lâm Đồng mà ít nơi nào trong nước có được chính là sự có mặt của Viện Nghiên cứu Hạt nhân Đà Lạt. Nơi đây, từ năm 1983 đã thành lập Trung tâm xử lý chiếu xạ đầu tiên trong nước và đến nay vẫn còn hoạt động tốt, là mô hình hoạt động tiêu chuẩn cho nhiều nơi. Viện còn là nơi đào tạo nguồn nhân lực chủ yếu làm nòng cốt cho các địa phương khác, chẳng hạn Trung tâm Chiếu xạ TP HCM hiện nay 100 % là cán bộ chuyên viên của Viện Nghiên cứu Hạt nhân Đà Lạt đào tạo. Đây là một nguồn lực rất lớn mà tỉnh có thể sử dụng để phục vụ việc phát triển kinh tế xã hội địa phương.
Một điều rất quan trọng là, công nghệ xử lý nông sản thực phẩm bằng bức xạ hiện đã chứng tỏ hiệu quả kinh tế rất lớn trong xã hội . Trong nước hiện đã có 5 điểm chiếu xạ : Viện Nghiên cứu Hạt nhân Đà Lạt, 2 trung tâm chiếu xạ bao gồm 1 ở TP HCM (Vinagamma) , một ở Hà Nội, 2 nhà máy chiếu xạ một tại Bình Dương do tư nhân đầu tư và một ở Bình chánh TP HCM do một Việt kiều xây dựng, sử dụng công nghệ Mỹ. Hiện nay trong nước có 2 nơi cũng đang trong quá trình xây dựng trung tâm chiếu xạ là Cần Thơ và Đà Nẵng. Có thể thấy công nghệ chiếu xạ không còn đóng khung trong các cơ sở nhà nước mà đã có tư nhân vào đầu tư (vì làm ăn có lời ) , đã huy động được nguồn lực tư nhân cho việc xã hội hoá .
* Đặt Trung tâm Chiếu xạ tại Bảo Lộc sẽ có những ưu thế gì hơn so với tại Đà Lạt?
* PGS -TS Lê Xuân Thám: Đối với Lâm Đồng, việc chọn đặt Trung tâm Chiếu xạ ở Bảo Lộc là một tính toán lâu dài. Bởi lẽ, Bảo Lộc là nơi hội tụ giao thông của tỉnh và cả các tỉnh phía Nam Tây Nguyên. Những nguồn hàng nông sản của tỉnh cho xuất khẩu sẽ đi ngang qua đây để về TP HCM hoặc khu vực lân cận Tp HCM. Mà không chỉ Lâm Đồng, các tỉnh Nam Trung bộ rất dồi dào về hàng nông sản, thuỷ sản xuất khẩu có thể mang đến đây để xử lý, chẳng hạn như trái Thanh long của vùng Bình Thuận có thể mang lên đây chiếu xạ bảo quản trước khi xuất đi nước ngoài.
Hiện nay giao thông còn khó khăn, nhưng chúng tôi tin rằng trong vài năm đến tình hình sẽ được cải thiện rất nhiều. Ví dụ, trục đường cao tốc nối liền TP HCM với Đà Lạt khi hoàn tất, Bảo Lộc sẽ là nút giao thông rất quan trọng.
* Những bước tiến hành cụ thể cho việc thành lập Trung tâm này hiện ra sao thưa ông?
* PGS -TS Lê Xuân Thám: Hiện nay chúng tôi đang tiến hành những bước cụ thể. Trung tâm này sẽ được đặt gần Khu công nghiệp Lộc Sơn với với tổng diện tích ban đầu khoảng 12 ha. Tổng kinh phí xây dựng Trung tâm này dự kiến vào khoảng 100 tỷ đồng, trong đó 70% từ ngân sách nhà nước, số còn lại huy động từ nguồn đầu tư của tư nhân, các tổ chức xã hội. Trong giai đoạn đầu sẽ có thiết bị bức xạ xử lý nông sản nhưng từ 2015 trở đi Trung tâm sẽ được lắp đặt máy gia tốc điện tử để có thể nghiên cứu công nghệ vật liệu mới. Việc đào tạo nhân lực phục vụ trung tâm cũng đang được xúc tiến với sự giúp đỡ của Viện Nghiên cứu Hạt nhân Đà Lạt. Sắp đến, chúng tôi sẽ tổ chức một đoàn của tỉnh đi tham quan các mô hình hoạt động các trung tâm chiếu xạ trong nước và nếu cần là đi nước ngoài, đặc biệt là những quốc gia lân cận nơi có ứng dụng công nghệ này rất tốt như Malaysia, Thái Lan. Với sự giúp đỡ của các đồng nghiệp chúng tôi tại Viện Hoá Lý Phóng xạ Nhật Bản, mục tiêu của tỉnh là chọn những công nghệ tối ưu, phù hợp với túi tiền.
*Xin cảm ơn ông
Viết Trọng (thực hiện)
