Theo Reuters, chuyến thăm của Ngoại trưởng Mỹ John Kerry tới Trung Quốc ban đầu là nhằm chuẩn bị cho cuộc Đối thoại kinh tế và chiến lược Mỹ - Trung sẽ diễn ra vào tháng sau ở Washington và chuyến thăm của ông Tập tới Mỹ vào tháng 9 tới.
Tuy nhiên, chuyến thăm đã bị chi phối bởi những quan ngại về an ninh ngày càng lớn do tham vọng hàng hải của Bắc Kinh trên biển Đông. Nỗ lực phi pháp của Trung Quốc trong việc cải tạo nhanh chóng 7 bãi san hô trên quần đảo Trường Sa ở biển Đông đã dấy lên những phản đối mạnh mẽ từ các nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam và Philippines.
Hành vi của Trung Quốc cũng khiến Mỹ trong những ngày qua phải có hành động mạnh mẽ, trong đó có việc điều tàu chiến tới tuần tra ở biển Đông, bao gồm cả khu vực gần những bãi đá mà Trung Quốc đang đẩy mạnh cải tạo.
Bên cạnh đó, giới chức quốc phòng Mỹ cũng loan báo sẽ cân nhắc điều các tàu chiến và máy bay tới để bảo vệ tự do hàng hải và hàng không ở vùng biển Đông trọng yếu với giao thông hàng hải trên thế giới.
Theo AP, trong cuộc gặp ông Tập ngày 17/5, ông Kerry cũng đã bày tỏ quan ngại của Mỹ về tốc độ và phạm vi cải tạo đất của Trung Quốc trên biển Đông. Trong khi đó, phía Trung Quốc bày tỏ lo ngại về kế hoạch điều máy bay và tàu chiến của Mỹ tới khu vực này. Tuy nhiên, cả hai ông này đều nhấn mạnh tầm quan trọng của đối thoại trong việc giải quyết các tuyên bố chủ quyền chồng lấn tại biển Đông.
Trước phản ứng mạnh mẽ từ Mỹ, phát biểu trong cuộc gặp với Ngoại trưởng John Kerry trong ngày cuối cùng của chuyến thăm kéo dài 2 ngày của ông Kerry tới Trung Quốc, ông Tập cũng đã có những phát biểu mang tính xoa dịu.
Theo đó, Chủ tịch Trung Quốc đề nghị ông Kerry rằng 2 nước nên quản lý, kiểm soát và giải quyết các vấn đề bất đồng theo một cách thức không làm hư hại đến quan hệ song phương.
Ngoài ra, ông Tập bày tỏ mong muốn tiếp tục phát triển mối quan hệ với Tổng thống Mỹ Barack Obama và đưa quan hệ Trung – Mỹ tới một tầm cao mới theo hướng mô hình quan hệ nước lớn kiểu mới – mối quan hệ mà ông này đã nhắc đi nhắc lại với ông Obama trong các cuộc gặp trước đó.
Trước đó, trong cuộc gặp với Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị ngày 16/5, ông Kerry cũng đã thúc giục Trung Quốc có các hành động để giảm căng thẳng trên biển Đông./.
