Theo Reuters, tuyên bố chung được phát ra sau khi Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường kết thúc chuyến thăm Manila để tham dự Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN-31. Mối quan hệ giữa Trung Quốc và Philippines cũng đã được cải thiện kể từ khi Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte nhậm chức hồi năm ngoái.
Tân Hoa xã cho hay, trong tuyên bố chung, Trung Quốc và Philippines đã khẳng định lại tầm quan trọng của hòa bình, quyền tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông. Tuyên bố chung cũng cho biết hai nước đồng thuận sẽ không có bạo lực và đe dọa bạo lực, mọi tranh chấp sẽ được giải quyết thông qua đàm phán. “Cả hai nước đều tin tưởng rằng tranh chấp trên biển chỉ là một phần trong mối quan hệ song phương giữa hai nước”, tuyên bố chung nhấn mạnh.
Trong diễn biến liên quan, các nhà lãnh đạo Đông Nam Á đang kêu gọi “phi quân sự hóa” trên Biển Đông nhằm giảm căng thẳng đang gia tăng từ các tranh chấp lãnh thổ tại tuyến đường biển chiến lược này. Do đó, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte với tư cách là Chủ tịch luân phiên ASEAN đã đưa ra tuyên bố trong buổi tổng kết các phiên thảo luận tại Hội nghị Thượng đỉnh ngày 16/11, trong đó khẳng định “quan hệ giữa ASEAN và Trung Quốc đang được cải thiện” về những vấn đề ở Biển Đông.
ASEAN và Trung Quốc cũng đã thảo luận về một loạt các quy tắc về cách ứng xử trong vùng biển đang tranh chấp để tránh tai nạn và gây căng thẳng. “Trước tình hình tích cực này, chúng tôi hướng tới việc tuyên bố khởi động đàm phán Bộ quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC) từ đầu năm 2018 tại Việt Nam”, ông Duterte nói.
Ông Duterte cũng cho biết, Philippines và Trung Quốc đã thử nghiệm thành công đường dây nóng giữa bộ trưởng ngoại giao hai nước nhằm xử lý các vấn đề hàng hải khẩn cấp. “Theo quan điểm của chúng tôi, đây là những biện pháp thiết thực nhất để giảm căng thẳng, giảm nguy cơ xảy ra tai nạn, hiểu lầm, tính toán sai lầm”.
Ngoài ra, trong chuyến thăm tới Philippines của Thủ tướng Lý Khắc Cường, hai bên đã ký tới 14 thỏa thuận khác nhau ở nhiều lĩnh vực như: tài trợ cho các cơ sở hạ tầng, xây dựng cầu, phát hành trái phiếu, cai nghiện ma túy, biến đổi khí hậu, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ… nhằm tăng cường hơn nữa mối quan hệ song phương.
Trung Quốc khẳng định đảm bảo với Philippines rằng sẽ nhanh chóng thực hiện các dự án có liên quan và nỗ lực hợp tác cùng với Manila. Thủ tướng Lý Khắc Cường nhân dịp này cũng cam kết viện trợ 150 triệu Nhân dân tệ (22,7 triệu USD) cho việc hỗ trợ tái thiết thành phố Marawi bị chiến tranh tàn phá nặng nề ở miền Nam Philippines.
